咏怀八十二首·其七十九鉴赏

原文

林中有奇鸟,自言是凤凰。

清朝饮醴泉,日夕栖山冈。

高鸣彻九州,延颈望八荒。

适逢商风起,羽翼自摧藏。

一去昆仑西,何时复回翔。

但恨处非位,怆悢使心伤。

赏析

  诗中“清朝饮醴泉,日夕栖HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山冈。高鸣彻九州,延颈望八荒”四句体现了“凰”高洁(或“超然脱俗”、“清高傲世”)的品性。这首诗整体上运用了托物HRef=https://www.qijian.info/list/yanzhi/ target=_blank class=infotextkey>言志(或“比兴”、“象征”)的表现手法,以凤凰自喻,抒发了诗人HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈的HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情和HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬(或“报国无门”)的HRef=https://www.qijian.info/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。根据凤凰“饮醴泉”、“栖HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山冈”、“彻九州”、“望八荒”的举动,可以判断出凤凰HRef=https://www.qijian.info/list/zhixiang/ target=_blank class=infotextkey>志向远大、高洁。显然作者以凤凰自比(自况),根据它的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情“催藏”、“恨”、“心伤”几个词及伤心的原因的描写“高鸣彻九州,延颈望八荒”和“一去昆仑西,何时复回翔。但恨处非位,怆悢使心伤”可以推知,作者是HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷、HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬。

  阮籍的《HRef=https://www.qijian.info/list/yonghuai/ target=_blank class=infotextkey>咏怀诗》历来被誉为“旷代绝作”,同时也是绝对的难解之作,“百代之下,难以情测”。而飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟则是《HRef=https://www.qijian.info/list/yonghuai/ target=_blank class=infotextkey>咏怀诗》中最重要的诗歌意象,它们是阮籍主体HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格的诗性外化,各种飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟意象体现着阮籍隐晦难测的内心世界

  阮籍的八十二首《HRef=https://www.qijian.info/list/yonghuai/ target=_blank class=infotextkey>咏怀诗》,直接用飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟意象者29首,间接用者13首,总计42首。这些飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟意象的渊源,可追溯至《国HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风》、《离骚》、《庄子》、《HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山海经》。《国HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风》中的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然物象,多用以起兴;《离骚》的HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人香草、俊HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟恶禽,多具象征意味,或以之刺激奸邪,或以之寓己高洁之志;《庄子》中的飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟意象,则多寓示不同的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神境界。而阮籍《HRef=https://www.qijian.info/list/yonghuai/ target=_blank class=infotextkey>咏怀诗》中的飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟意象,则三种意义皆有:他时而以俊HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟如凤凰、玄鹤寓其高洁之志和HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求;时而以高HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟如鸿鹄、海HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟寄其逍遥之梦;时而借孤HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟寒HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟起兴,写其孤苦之思。各种不同的飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟意象,折射出阮籍不同的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理侧面,最终建构了阮籍复杂、HRef=https://www.qijian.info/list/maodun/ target=_blank class=infotextkey>矛盾的多重HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格。《HRef=https://www.qijian.info/list/yonghuai/ target=_blank class=infotextkey>咏怀诗》第一首云:“徘徊将何见,HRef=https://www.qijian.info/list/yousi/ target=_blank class=infotextkey>忧思独伤心。”“徘徊”二字,既为八十二首《HRef=https://www.qijian.info/list/yonghuai/ target=_blank class=infotextkey>咏怀诗》奠定了基调,也反映了阮籍和其他竹林名士共同的HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格特点。

返回