吊屈原赋鉴赏

原文

  谊为长沙王太傅,既以谪去,意不自得;及度湘水,为赋以吊屈原。屈原,楚贤臣也。被谗放逐,作《离骚》赋,其终篇曰:“已矣哉!国无人兮,莫我知也。”遂自投汨罗而死。谊追伤之,因自喻,其辞曰:

  恭承嘉惠兮,俟罪长沙;侧闻屈原兮,自沉汨罗。造讬湘流兮,敬吊先生;遭世罔极兮,乃殒厥身。呜呼哀哉!逢时不祥。鸾凤伏竄兮,鸱枭翱翔。闒茸尊显兮,谗谀得志;贤圣逆曳兮,方正倒植。世谓随、夷为溷兮,谓跖、蹻为廉;莫邪为钝兮,铅刀为銛。吁嗟默默,生之无故兮;斡弃周鼎,宝康瓠兮。腾驾罷牛,骖蹇驴兮;骥垂两耳,服盐车兮。章甫荐履,渐不可久兮;嗟苦先生,独离此咎兮。

  讯曰:已矣!国其莫我知兮,独壹郁其谁语?凤漂漂其高逝兮,固自引而远去。袭九渊之神龙兮,沕深潜以自珍;偭蟂獭以隐处兮,夫岂从虾与蛭蟥?所贵圣人之神德兮,远浊世而自藏;使骐骥可得系而羁兮,岂云异夫犬羊?般纷纷其离此尤兮,亦夫子之故也。历九州而其君兮,何必怀此都也?凤凰翔于千仞兮,览德辉而下之;见细德之险徵兮,遥曾击而去之。彼寻常之污渎兮,岂能容夫吞舟之巨鱼?横江湖之鳣鲸兮,固将制于蝼蚁。

赏析

  贾谊在赋中对HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原的HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇表示的深切HRef=https://www.qijian.info/list/daoxi/ target=_blank class=infotextkey>悼惜,其实就是对自身处境的HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感,因为两人经历有着太多的相似之处,他是将自己心中的HRef=https://www.qijian.info/list/fenkai/ target=_blank class=infotextkey>愤慨不平与HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原的HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁幽思融汇在一起,以表达对世间贤人HRef=https://www.qijian.info/list/shiyi/ target=_blank class=infotextkey>失意、小人得志这种不公平状况的极大HRef=https://www.qijian.info/list/buman/ target=_blank class=infotextkey>不满。不过,在HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情一致的前提下,贾谊并不赞同HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原以身殉国的行动。他认为尽管环境恶劣,也应当顽强地活下去,自己虽然将居住在卑湿的长沙,或许因此而不能长寿,但仍不愿去自尽。

  贾谊和HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原这种见解的差异,是因为他们具有不同的HRef=https://www.qijian.info/list/shengsi/ target=_blank class=infotextkey>生死观。HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原所怀的是儒家杀身成仁的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想,HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想不能实现就不惜殉以HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命;而贾谊除具有儒家HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想外,还兼有盛行于汉初的道家HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。所以,如将两人的作品加以对比,就可以发现在HRef=https://www.qijian.info/list/youguo/ target=_blank class=infotextkey>忧国HRef=https://www.qijian.info/list/youmin/ target=_blank class=infotextkey>忧民的HRef=https://www.qijian.info/list/youhuan/ target=_blank class=infotextkey>忧患意识方面,贾谊没有HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原那样深沉;在对自身HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求上,贾谊也不及HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原那么执着,似乎他对世事显得更HRef=https://www.qijian.info/list/huoda/ target=_blank class=infotextkey>豁达,更彻悟。贾谊任长沙王太傅第三年的一天,有一只HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟(猫头鹰)飞入他的住宅。长沙民间认为猫头鹰所到的人家,主人不久将会死去。贾谊HRef=https://www.qijian.info/list/zheju/ target=_blank class=infotextkey>谪居长沙本已郁郁不得志,又凑巧碰上这事,更是HRef=https://www.qijian.info/list/chujingshengqing/ target=_blank class=infotextkey>触景生情,倍感HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤,便写下《鵩HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟赋》,假借与鹏HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟的问答,抒发自己的HRef=https://www.qijian.info/list/huaicaibuyu/ target=_blank class=infotextkey>怀才不遇之情,并用老庄“齐HRef=https://www.qijian.info/list/shengsi/ target=_blank class=infotextkey>生死,等祸福”的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想来HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我宽解。《鵩HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟赋》开始记述何年何月何日HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟入屋,主人以为怪事,便翻开策数之书进行占卜,所得到的回答是房主人将死去(或远去)。主人占卜后要HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟告诉吉凶和死期的迟速。

  通达的评述,企图以此来求得自己HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神上的解脱,但人们通过这些HRef=https://www.qijian.info/list/huoda/ target=_blank class=infotextkey>豁达的辞语,还是可以感觉到在贾谊HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神世界中,其实还隐忍着深沉的悲哀!赋是汉代HRef=https://www.qijian.info/list/wenxue/ target=_blank class=infotextkey>文学的代表,是在HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞HRef=https://www.qijian.info/list/jichu/ target=_blank class=infotextkey>基础上发展而成的一种文体。汉赋大致分两种,一种是直接摹仿HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原《离骚》体的HRef=https://www.qijian.info/list/saotifu/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/saoti/ target=_blank class=infotextkey>骚体赋,一种是汉代新创的散体大赋,它日益发展,成为汉赋的主体。贾谊在长沙地区所作的《吊HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原赋》是汉初HRef=https://www.qijian.info/list/saotifu/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/saoti/ target=_blank class=infotextkey>骚体赋的代表作,它和《鵩HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟赋》都作于长沙,所以长沙在汉赋的形成过程中具有重要作用。贾谊任职长沙王太傅其间,虽然HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情是HRef=https://www.qijian.info/list/youyu/ target=_blank class=infotextkey>忧郁的,但并没有忘怀对HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治的HRef=https://www.qijian.info/list/guanxin/ target=_blank class=infotextkey>关心。

  如汉初朝廷准允民间铸钱,贾谊就上书反对,他认为民间铸钱有三弊:一、将有许多假钱;二、各地所铸的钱会轻重不一,不利流通;三、铸钱利厚,若吸引大量劳力投向铸钱,便会影响HRef=https://www.qijian.info/list/nongye/ target=_blank class=infotextkey>农业生产。可惜意见未得到采纳。

  贾谊在长沙居住了四年多,他的活动和著述对长沙及湖南的HRef=https://www.qijian.info/list/wenhua/ target=_blank class=infotextkey>文化影响很大。历代长沙文人均为贾谊这位HRef=https://www.qijian.info/list/wenhua/ target=_blank class=infotextkey>文化巨匠曾在自己HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活过而感到自豪,许多诗人辞家以屈贾后人自命。贾谊故宅在今长沙市天心区太平街太傅里,原建有贾太傅词,汉之后许多文人曾来此HRef=https://www.qijian.info/list/pingdiao/ target=_blank class=infotextkey>凭吊。唐代刘长卿留下了“三年谪宦此栖迟,万古惟留楚客悲”的诗句。明代李东阳写过《贾太傅祠HRef=https://www.qijian.info/list/beiji/ target=_blank class=infotextkey>碑记》。祠前巷侧有井,上敛下大,其状如壶,相传是贾谊所凿,称太傅井或壶井。因杜甫有“长怀贾谊井依然”的诗句,所以又称长怀井。清代贾太傅祠有治安堂、潇湘别墅、大观楼、佩秋亭等HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhu/ target=_blank class=infotextkey>建筑。今尚存祠屋一间,宅内留有贾谊木雕像一座,表现了长沙人对这位汉赋大家的HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念与HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiyi/ target=_blank class=infotextkey>追忆。

  作为一位才气“陵轶飞免”的英才,贾谊留存下来的赋像他的鸿文巨论一样“沾溉后人,其泽甚远”。贾谊赋在赋史上具有“振其绪”之功。既上承楚骚的余绪。又奠定了汉代HRef=https://www.qijian.info/list/saotifu/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/saoti/ target=_blank class=infotextkey>骚体赋的HRef=https://www.qijian.info/list/jichu/ target=_blank class=infotextkey>基础。在贾谊仅存的四篇赋中,《吊HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原赋》是以文辞清丽,HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情浓郁而饮誉于世的。“辞清而理哀”,刘勰对《吊HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原赋》的这一评价的确是中肯之语,道出了贾谊这篇短赋被历代文人心慕手追的原因。贾谊的境遇与HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原相类似,因而在此赋中作者借HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原以自况,用清丽的言辞,抒写出HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。

返回