挟瑟丛台下,徙倚爱容光。
伫立日已暮,戚戚苦人肠。
露葵已堪摘,淇水未沾裳。
锦衾无独暖,罗衣空自香。
明月虽外照,宁知心内伤?
古意诗。南北朝。沈约。 挟瑟丛台下,徙倚爱容光。伫立日已暮,戚戚苦人肠。露葵已堪摘,淇水未沾裳。锦衾无独暖,罗衣空自香。明月虽外照,宁知心内伤?
诗题“古意”,与“HRef=https://www.qijian.info/list/nigu/ target=_blank class=infotextkey>拟古”、“效古”相似,多咏前代HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事,以寄寓作者的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。这首古意诗,所咏HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点、HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物似与作者所在的南朝无涉,但却采用了以古喻今的手法,反映了南朝的一些HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实。
起句“挟瑟丛台下”,是说一位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子带着叫做瑟的HRef=https://www.qijian.info/list/leqi/ target=_blank class=infotextkey>乐器来到丛台的下边。按《汉书·高后纪》云:“高后元年,赵王宫丛台灾。”颜师古注:“连丛非一,故名丛台,盖本六国时赵王故台也。”台在今河北邯郸市东北,汉时台下当有宫室。“挟瑟”恐有一HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,然不知最早的出处何在。与沈约同时或稍后的北齐诗人魏收也写过一首《挟瑟歌》,词曰:“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风宛转入曲房,兼送小苑百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花香。白HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马金鞍去未返,红妆玉筋下成行。”或许能作一佐证。假定是同咏一个HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事,那么诗中主人翁便是一个红妆HRef=https://www.qijian.info/list/shaonu/ target=_blank class=infotextkey>少女,金鞍白HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马把她带进丛台小苑,心中HRef=https://www.qijian.info/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤,流泪不止。诗中既云“徙倚”,言其低徊彷徨;又云“戚戚”,言其HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,其意与《挟瑟歌》中的“玉筋(泪水)下成行”相仿佛。如果此说能够成立,就便于理解这首诗了。
自“露葵”以下,诗人不从挟瑟进宫写到君前弹瑟,而集中笔力专写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。露葵为葵之别名,俗称滑菜。《本草》载李时珍曰:“HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人采葵,必待露解,故曰露葵。”淇水,古为HRef=https://www.qijian.info/list/huanghe/ target=_blank class=infotextkey>黄河支流,在今河南省北部,其地距河北邯郸的丛台不很远。“露葵已堪摘,淇水未沾裳”,都是HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象之辞。她昨天伫立到日暮,悲悲戚戚地熬过一夜,第二天早上看到HRef=https://www.qijian.info/list/richu/ target=_blank class=infotextkey>日出露解,遂想到家中园子里的露葵也该采摘了;但是遥隔淇水,她还没有冲破重重险阻回到家中,其内心之HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦可知。此说亦有所据,《HRef=https://www.qijian.info/list/shijing/ target=_blank class=infotextkey>诗经·卫HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风·氓》云:“桑之落矣,其黄而陨。HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我徂尔,三岁食贫。淇水汤汤,渐车帷裳。女也不爽,士贰其行。”朱熹集传:“言桑之黄落,以比己之容色凋谢。遂言HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我往之尔家,而值尔之贫,于是见弃,复乘车而渡水以归。”沈约此诗题作古意,当也有取于《HRef=https://www.qijian.info/list/shijing/ target=_blank class=infotextkey>诗经》,虽未全部搬用,但“淇水未沾裳”一句,系从《HRef=https://www.qijian.info/list/shijing/ target=_blank class=infotextkey>诗经》中“淇水汤汤,渐车帷裳”化来。他的意思是说HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子身入丛台,不能渡过淇水以HRef=https://www.qijian.info/list/guijia/ target=_blank class=infotextkey>归家,独处曲房,HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉,遂有“锦衾无独暖,罗衣空自香”之感。综上所述,可见所写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子当出身于HRef=https://www.qijian.info/list/nongcun/ target=_blank class=infotextkey>农村,且家住淇水的另一边。她在家时曾经从事采摘露葵之类的HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动。到了丛台以后,虽得享受奢华的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,但心中对HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡的HRef=https://www.qijian.info/list/qinren/ target=_blank class=infotextkey>亲人犹HRef=https://www.qijian.info/list/juannian/ target=_blank class=infotextkey>眷念不已。因此,她夜里盖着锦衾,不感到温暖;白天穿着罗衣,也不觉得芳香。诗人虽写前代HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事,然亦有感而发。因为以金陵为都城的南朝HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王,大都过着纸醉金迷、征歌逐舞的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。他们的HRef=https://www.qijian.info/list/gongting/ target=_blank class=infotextkey>宫廷养有歌儿舞女,大都来自HRef=https://www.qijian.info/list/nongcun/ target=_blank class=infotextkey>农村。此诗虽写古代的北方,实际上是借这面镜子,反映当时的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实,寄寓对下层HRef=https://www.qijian.info/list/funu/ target=_blank class=infotextkey>妇女的HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情。
HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾二句,纯系HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情。HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间又到了深夜,HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子空房独处,只见一轮HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月高挂中天。这HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月不仅在丛台可以见到,在她的HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡也能见到。“仰头看HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月,HRef=https://www.qijian.info/list/jiqing/ target=_blank class=infotextkey>寄情千里光”(《子夜四时歌》),愁人当此,不能不惹起HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思。然而HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月可望,HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡难归,于是她不由得HRef=https://www.qijian.info/list/tanxi/ target=_blank class=infotextkey>叹息:她内心深处隐藏着无限痛楚,连人们都无法理解,那天空的HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月更不能知道。诗末以问句作结,那HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的一腔HRef=https://www.qijian.info/list/yuanqing/ target=_blank class=infotextkey>怨情似乎仍在空中回荡,悠悠不尽,发人遐想。
沈约是梁代著名的声律学家。他在《宋书·谢灵运传论》中说:“夫五色相宣,八音协畅,由乎玄黄律吕,各适物宜。欲使宫羽相变,低昂互节,若前有浮声,则后须切响。一简之内,音韵尽殊;两句之中,轻重悉异。”验之于此诗,他似乎在身体力行。就字面而言,那碧绿的露葵,清澈的淇水,华丽的锦衾,芳香的罗衣,实是“五色相宣”。就音律而言,它押的是平声阳韵,声调铿锵,韵律和谐;而当中“露葵已堪摘,淇水未沾裳”、“锦衾无独暖,罗衣空自香”两联,对偶工整,低昂互节。这又是“八音协畅”。经过沈约HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示了声律的秘密以后,再经过一百年左右的努力,在中国诗坛上终于涌现了“回忌声病,约句准篇”的近体律绝。回顾他在这些诗里的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术实践,是很有意义的。
沈约(441~513年),字休文,汉族,吴兴武康(今浙江湖州德清)人,南朝史学家、文学家。出身于门阀士族家庭,历史上有所谓“江东之豪,莫强周、沈”的说法,家族社会地位显赫。祖父沈林子,宋征虏将军。父亲沈璞,宋淮南太守,于元嘉末年被诛。沈约孤贫流离,笃志好学,博通群籍,擅长诗文。历仕宋、齐、梁三朝。在宋仕记室参军、尚书度支郎。著有《晋书》、《宋书》、《齐纪》、《高祖纪》、《迩言》、《谥例》、《宋文章志》,并撰《四声谱》。作品除《宋书》外,多已亡佚。 ...
沈约。 沈约(441~513年),字休文,汉族,吴兴武康(今浙江湖州德清)人,南朝史学家、文学家。出身于门阀士族家庭,历史上有所谓“江东之豪,莫强周、沈”的说法,家族社会地位显赫。祖父沈林子,宋征虏将军。父亲沈璞,宋淮南太守,于元嘉末年被诛。沈约孤贫流离,笃志好学,博通群籍,擅长诗文。历仕宋、齐、梁三朝。在宋仕记室参军、尚书度支郎。著有《晋书》、《宋书》、《齐纪》、《高祖纪》、《迩言》、《谥例》、《宋文章志》,并撰《四声谱》。作品除《宋书》外,多已亡佚。
思佳客·次韵和江南雨。。谷海鹰。 无奈清宵辗转思。频敲残韵谱新词。聆风拟续招魂赋,织梦犹拈断藕丝。花未晚,蝶何迟。相逢恰是别离时。九天纵乞灵芝草,争疗红颜刻骨痴。
白鹤观。宋代。洪咨夔。 缺唇丹井应千尺,秃顶灵杉恰百围。鹤去不闻人下子,黄蜂无数采花归。
依韵和宋次道龙图阁曝书。宋代。王珪。 五云迎晓禁庐开,不及华衣曳老莱。宝藏发函金作界,仙醪传羽玉为台。已逢天上非常景,更约人间第一材。白首庙堂终乞去,明年此会定应来。
望中条。唐代。唐彦谦。 虞乡县西郭,改观揖中条。第蓄终南小,交□□□遥。崦深应有寺,峰近恐通桥。为语前村叟,他时寄采樵。
题王晋卿所藏郑虔著色山水图。宋代。曾肇。 曾访江南鸟爪仙,误随尘网落人间。红泉碧涧春风里,尚记麻源谷口山。