磐折辞主人,开帆驾洪涛。
春水满南国,朱崖云日高。
舟子废寝食,飘风争所操。
我行匪利涉,谢尔从者劳。
石间采蕨女,鬻市输官曹。
丈夫死百役,暮返空村号。
闻见事略同,刻剥及锥刀。
贵人岂不仁?视汝如莠蒿!
索钱多门户,丧乱纷嗷嗷。
奈何黠吏徒,渔夺成逋逃!
自喜遂生理,花时甘缊袍。
遣遇。唐代。杜甫。 磐折辞主人,开帆驾洪涛。春水满南国,朱崖云日高。舟子废寝食,飘风争所操。我行匪利涉,谢尔从者劳。石间采蕨女,鬻市输官曹。丈夫死百役,暮返空村号。闻见事略同,刻剥及锥刀。贵人岂不仁?视汝如莠蒿!索钱多门户,丧乱纷嗷嗷。奈何黠吏徒,渔夺成逋逃!自喜遂生理,花时甘缊袍。
这首诗是唐代宗大历四年(769)杜甫在由岳阳去往长沙的途中所作。安史乱后,为了弥补国用不足,同时也对兼并加以抑制,代宗不得不改租庸调之法为以亩定税,分夏秋两季完纳。然终因政治腐败,层层盘剥,人民不堪其苦。诗人舟行于湘江上,看到岸上有民女采摘蕨菜卖钱纳税,心怀抑郁,虽欲自遣,事不可泯,因而赋诗。
参考资料:
1、杜甫.杜甫诗集 插图本 增订版:凤凰出版社,2013:265
一至八句述舟行HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风涛之险.杜甫在岳阳受到当地HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友热情款待,在一个春水泛滥红日高照的时刻,躬腰告辞主人,乘着帆船,沿湘HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南行。从岳阳到长沙是逆水HRef=https://www.qijian.info/list/xingzhou/ target=_blank class=infotextkey>行舟,朱崖澄澈,江涛汹涌,又遇恶HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,可以想见,舟行极不顺利。诗人没有用夸张手法正面描写,“舟楫HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风涛之险”,却着力描写HRef=https://www.qijian.info/list/chuanfu/ target=_blank class=infotextkey>船夫、仆役废寝忘餐地与HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风浪搏斗,战胜艰险的经过。
九至二十句描写沿途所见官府横征暴敛迫使HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民家破人亡的悲惨情景。浦起龙说:“中十二句,从‘采蕨’寡妇触发出来,随以‘闻见略同’句,推广畅论,极淋漓恺恻之致。”作者见到沿江HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山石间采蕨的HRef=https://www.qijian.info/list/funu/ target=_blank class=infotextkey>妇女,因无钱缴纳苛捐杂税,只得把采来的野菜送到市场出售,用卖得的钱向官府交税。而她的HRef=https://www.qijian.info/list/zhangfu/ target=_blank class=infotextkey>丈夫此时已被繁重徭役折磨致死,她疲惫不堪,回到人烟稀少的村子,HRef=https://www.qijian.info/list/chujingshengqing/ target=_blank class=infotextkey>触景生情,号啕不止。诗人由亲眼见到令人摧肝折胆的悲惨景象,而HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想平日听见与此大略相同的事例,HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情之心由然生起。很显然,出现在诗人笔下的是具普遍意义的典型。“贵人”们视HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民如“莠蒿”,他们残酷剥削HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民,不放过“锥刀之末”的微利。他们和爪牙“黠吏徒”巧立名目,勒索,掠夺HRef=https://www.qijian.info/list/baixing/ target=_blank class=infotextkey>百姓财物,造成千家逃亡,嗷嗷告谁。他从一个侧面深刻地HRef=https://www.qijian.info/list/jielu/ target=_blank class=infotextkey>揭露了残酷的HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实,反映了HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,表现了HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。
最后两句带有总结性质。诗人说,此次乘舟远涉,历尽HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风涛之险,固然劳苦极了,但同繁重徭役HRef=https://www.qijian.info/list/fushui/ target=_blank class=infotextkey>赋税压迫下的HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民相比,自己总还能HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活下去。尽管HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春三月百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开的时节还穿着旧棉袄,但也感到心“甘”情愿。这当然是诗人无可奈何聊以自慰的话。一个曾经在朝廷任职的大诗人,在春暖HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开季节尚无春衣更换,那么广大穷苦HRef=https://www.qijian.info/list/baixing/ target=_blank class=infotextkey>百姓当时HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/kunku/ target=_blank class=infotextkey>困苦就可想而知了。这两句也反映了杜甫把个HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生活置之度外,始终HRef=https://www.qijian.info/list/guanxin/ target=_blank class=infotextkey>关心着广大HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦的博大HRef=https://www.qijian.info/list/xionghuai/ target=_blank class=infotextkey>胸怀。
此诗是杜甫HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年之作,但从中可以看出,他HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神不减当年,对HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实进行深刻HRef=https://www.qijian.info/list/jielu/ target=_blank class=infotextkey>揭露和辛辣HRef=https://www.qijian.info/list/fongci/ target=_blank class=infotextkey>讽刺,依旧放射出HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实主义的光芒。
杜甫(712-770),字子美,自号少陵野老,世称“杜工部”、“杜少陵”等,汉族,河南府巩县(今河南省巩义市)人,唐代伟大的现实主义诗人,杜甫被世人尊为“诗圣”,其诗被称为“诗史”。杜甫与李白合称“李杜”,为了跟另外两位诗人李商隐与杜牧即“小李杜”区别开来,杜甫与李白又合称“大李杜”。他忧国忧民,人格高尚,他的约1400余首诗被保留了下来,诗艺精湛,在中国古典诗歌中备受推崇,影响深远。759-766年间曾居成都,后世有杜甫草堂纪念。 ...
杜甫。 杜甫(712-770),字子美,自号少陵野老,世称“杜工部”、“杜少陵”等,汉族,河南府巩县(今河南省巩义市)人,唐代伟大的现实主义诗人,杜甫被世人尊为“诗圣”,其诗被称为“诗史”。杜甫与李白合称“李杜”,为了跟另外两位诗人李商隐与杜牧即“小李杜”区别开来,杜甫与李白又合称“大李杜”。他忧国忧民,人格高尚,他的约1400余首诗被保留了下来,诗艺精湛,在中国古典诗歌中备受推崇,影响深远。759-766年间曾居成都,后世有杜甫草堂纪念。
五月八日敝宅修会得春字。明代。湛若水。 盛夏郁郁苦炎氛,诸公一来满座春。翠筱炊烟浮杂俎,腐儒粗粝荐香蘋。酒行未几起者半,会合况岂由乎人。欲托长歌歌不足,金兰为我尽殷勤。
陈五主。明代。郭之奇。 可怜巴马蔽黄尘,夷凶剪乱遂为陈。已知同泰终危国,何事庄严又舍身。始兴王子兴劳苦,刺闺投石夜频频。妄希泰伯为三让,错认姬公乃世臣。青蒲未了安成泣,临海旋驱嗣主轮。独值齐衰能启土,始逢周盛复逡巡。云龙门外空焚锦,玉树庭中竞乐春。三阁花容谁比艳,平湖草色忽开堙。天子寺奴应可献,宫英文狎岂相颦。一朝王气归眢井,留得新声感后人。
瞻六堂即事十首 其八。明代。罗万杰。 阅物一双醒眼,藏身数卷奇书。休言世事蕉鹿,输与神仙蠹鱼。
月下笛。近现代。张尔田。 太液澄波,愁红换了,败荷零露。凉蝉起舞。自窥人,耿无语。看花长记经游地,但衰泪、风前几缕。怅哀鸿唳角,天涯残梦,旷望何许。沙路。空延伫。甚落尽江枫,便成羁旅。残春社燕,为谁花底来去。砧声一夕催离别,奈凭到、危阑最苦。酒醒后,又乱山,遮断不见愁处。
送人还山。元代。善住。 茅茨抛在翠微间,即栗横肩又独还。松树别来巢鹤大,铜瓶归去蛰龙閒。西风黄叶埋寒径,落日青猿叫乱山。后夜月明谁是伴,枕前飞瀑响潺潺。