欲出鸿都门,阴云蔽城阙。
宝剑黯如水,微红湿馀血。
白马夜频惊,三更霸陵雪。
侠客行。唐代。温庭筠。 欲出鸿都门,阴云蔽城阙。宝剑黯如水,微红湿馀血。白马夜频惊,三更霸陵雪。
侠客经鸿都门出城,当时天空正彤云密布,整个城池都被遮蔽这一片阴暗之中。
身上的宝剑在黯淡的夜色中反射出如水的寒光,剑上还沾染着仇敌微红的馀血。
胯下的飞马频频地发出惊叫,三更时分到达霸陵,这正是一个清冷孤寂的雪夜。
⑴侠客行:乐府旧题。《乐府诗集》卷六十七杂曲歌辞七载此首。《才调集》谓此首亦齐梁体。
都门:东汉洛阳宫门名,其内置学及书库。
城阙:城门两边的望楼,此处指整座城楼。
惊:《乐府诗集》作“嘶”。
⑹霸陵:汉文帝的陵墓及陵邑。汉文帝霸陵在今陕西省西安市灞桥区毛西村,汉霸陵城在灞桥区谢王庄附近。
参考资料:
1、刘学锴.温庭筠诗词选.郑州:中州古籍出版社,2011:80-82
唐代游侠之风颇为盛行,晚唐时期政局动荡,社会更加崇尚抗暴除恶的侠义精神。此诗就是在这种社会背景下创作的,其具体作年难以确证。
参考资料:
1、刘学锴.温庭筠诗词选.郑州:中州古籍出版社,2011:80-82
此诗HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头,“欲出鸿都门,阴云蔽城阙”,是写HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客出发时的HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气。“鸿都门”,点明出行的HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点。此时彤云密布。这“阴云”,是HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。天昏地暗,前路未卜,为HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客的行侠描述出一个恶劣环境。同时,也隐约地渲染出HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客的义无反顾、知难而进的坚毅HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格。这“阴云”,又是HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客心境的写照。世路HRef=https://www.qijian.info/list/jianxin/ target=_blank class=infotextkey>艰辛,郁悒萦怀;世事不平,义愤填膺。HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然是苦涩沉甸。这就暗示出HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客行侠的缘由。诗一开始便以阴云般浓厚的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术气氛。
“宝剑黯如水,微红湿余血。”宝剑是HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客的武器,是HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客的伴侣,正可用它衬托HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客的形象。诗的上一句是用HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻说明剑的锋利。晚唐诗人沈彬《都门送行》中“一条灞水清如剑”,是以剑喻水,由剑的寒光来写水的清沏。而此诗却以水喻剑,由水的清沏来HRef=https://www.qijian.info/list/xiojian/ target=_blank class=infotextkey>写剑的寒光。二诗异曲同工,均具神似之妙。相传春秋时,越王允常聘用冶工欧冶子铸造五把名剑,一曰“纯钩”(一作“纯钧”)。其剑“光乎如屈阳之华,沈沈如芙蓉始生于湖,观其文如列星之行,观其光如水溢于塘”(见东汉赵晔《吴越春秋》)。《越绝书》亦云:“太阿剑色,视之如秋水”。后来许多诗人皆以水比剑。诗中HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客所持之剑,竟同“纯钩”“太阿”一般,寒光如水,锋芒逼人。诗的下一句是从剑身看剑的锋芒。HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客剑上沾染着的“微红”,正是仇敌的“馀血”。以此剑出手刃敌,干净利落、痛快淋漓。由此可见宝剑之锐不可挡。诗人正面HRef=https://www.qijian.info/list/xiojian/ target=_blank class=infotextkey>写剑,却侧面显示了HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客行侠的结果。诗中不提HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客,只言宝剑。实际上,正是通过写宝剑的锋利,展现出仗剑HRef=https://www.qijian.info/list/youxia/ target=_blank class=infotextkey>游侠的英姿壮采。
HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾二句“白HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马夜频惊,三更霸陵HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”,由HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客胯下的飞HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马来交代HRef=https://www.qijian.info/list/youxia/ target=_blank class=infotextkey>游侠的行迹。“白HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马金羁侠HRef=https://www.qijian.info/list/shaonian/ target=_blank class=infotextkey>少年”(《古HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府》),HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马亦是HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客的伴侣,可用HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马来衬托HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客的形象。诗中的白HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马与黑夜形成了反差,飞奔的白HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马为漫漫的黑夜带来了一点亮色。而频频的HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马叫声,又打破了HRef=https://www.qijian.info/list/hanye/ target=_blank class=infotextkey>寒夜的寂静,使夜幕下的大地有了活力。诗人从视觉到听觉,描绘出清冷HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂的环境,渲染出一股HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟的气氛,反衬出HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客于天寒地冻之中英勇奋进的雄姿。HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客自洛阳出发,三更时分到达霸陵。诗以描写霸陵的HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪夜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光作结,这既照应了HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头阴云蔽城的HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气,首尾相应,清楚交代出HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客的行踪。
同时,诗中也蕴含着深刻的寓意。汉文帝为西汉时代“文景之治”的盛世明君。HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客由阴云遮天的洛京到达白HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪铺地的霸陵,十分巧妙地暗示出HRef=https://www.qijian.info/list/xiake/ target=_blank class=infotextkey>侠客行侠的目的。诗人所寄寓的无限HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹和不尽之意自在言外。可以看出,温庭筠终身HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷,不为世用,他在对可钦可敬的侠士HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神的HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美中,自有一种HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负不得施展的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。这首诗写得HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风骨遒劲,HRef=https://www.qijian.info/list/haomai/ target=_blank class=infotextkey>豪迈警奇,与温诗的秾艳纤细之作,大相径庭,正显示出诗人丰富的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术个性和多样化的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格。
温庭筠(约812—866)唐代诗人、词人。本名岐,字飞卿,太原祁(今山西祁县东南)人。富有天才,文思敏捷,每入试,押官韵,八叉手而成八韵,所以也有“温八叉”之称。然恃才不羁,又好讥刺权贵,多犯忌讳,取憎于时,故屡举进士不第,长被贬抑,终生不得志。官终国子助教。精通音律。工诗,与李商隐齐名,时称“温李”。其诗辞藻华丽,秾艳精致,内容多写闺情。其词艺术成就在晚唐诸词人之上,为“花间派”首要词人,对词的发展影响较大。在词史上,与韦庄齐名,并称“温韦”。存词七十余首。后人辑有《温飞卿集》及《金奁集》。 ...
温庭筠。 温庭筠(约812—866)唐代诗人、词人。本名岐,字飞卿,太原祁(今山西祁县东南)人。富有天才,文思敏捷,每入试,押官韵,八叉手而成八韵,所以也有“温八叉”之称。然恃才不羁,又好讥刺权贵,多犯忌讳,取憎于时,故屡举进士不第,长被贬抑,终生不得志。官终国子助教。精通音律。工诗,与李商隐齐名,时称“温李”。其诗辞藻华丽,秾艳精致,内容多写闺情。其词艺术成就在晚唐诸词人之上,为“花间派”首要词人,对词的发展影响较大。在词史上,与韦庄齐名,并称“温韦”。存词七十余首。后人辑有《温飞卿集》及《金奁集》。
李成寒林图。元代。黄公望。 六法从来推顾陆,一生今始见营丘。腕中筋骨元来铁,世上江山尽入眸。林影有风摧落叶,涧声无雨咽清流。寒驴骚客吟成未,万壑寒云为尔留。
红棉寺次韵。清代。潭溥。 载酒茱萸合,寻山粤秀开。海光浮地出,秋气并云来。烽火连边徼,艰危忆将才。徘徊寺前路,落日满蒿莱。
宿隐微山房。元代。华幼武。 二月兰舟泊上宫,春云不雨玉坛空。苔生白石斑斑绿,鱼养丹池个个红。对酒烛分花底夜,出帘香散竹间风。高寒未觉仙台远,只比相逢似梦中。
仙姑对奕图。元代。黄庚。 碧玉花冠素锦裳,对拈棋子费思量。终年不下神仙着,想是蓬莱日月长。
新繁县显曜院。宋代。梅挚。 绣地萦回宝势长,遍游宁倦徙胡床。禅斋不顾幡风影,讲席乱飞花雨香。苔阵暗连僧榻古,蕉旗低映佛窗凉。我来懒上东台上,目送霜楸感北堂。