别严士元。唐代。刘长卿。 春风倚棹阖闾城,水国春寒阴复晴。细雨湿衣看不见,闲花落地听无声。日斜江上孤帆影,草绿湖南万里情。东道若逢相识问,青袍今已误儒生。
水国的天气带着初春的寒意,忽晴忽阴,忽好忽坏;在这春风乍起的日子,我所乘的船停泊在苏州城外。
蒙蒙细雨润湿了衣服,自己却没有注意到;枝上的花朵飘落到地上,听不到声响。
薄暮夕阳下,江上孤帆远去;太湖之南碧草如茵,绵延万里。
或许有朋友会问到我的境遇,请转告他们,我这个一介书生,命途多舛,已被“青袍”所误。
倚棹:停船
青袍:唐三品官以上服紫,五品以上绯,六七品绿,八九品服青。
写这首诗的年代和写诗的背景,现无可稽查。从诗的内容看,两人是在苏州偶然重遇,而一晤之后,严士元又要到湖南去,所以刘长卿写诗赠别。此诗大约作于至德三年(758年)初,诗人第一次被贬,行将赴任之际。
参考资料:
1、萧涤非 等.唐诗鉴赏辞典.上海:上海辞书出版社,1983:416-417
关于这首诗的写作年代,背景和本事,现在难以考证确切。从"春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风倚棹阖闾城"句知道,此诗当作于今苏州城。从目前考知的史料看,作者一生中曾有过两次离苏州,一次是被贬为南巴尉时。一次是赴淮西鄂岳转运史判官时。被贬南巴在唐肃宗至德三年初,诗中"春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风"、"春寒"句证明,作诗时是在冬末春初,HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间与被贬南巴的时令相吻合。又诗末有"青袍今已误儒生"句。印证其作于遭贬之后,郁郁不得志之时。此外,青袍又称青衿,按唐朝的服饰HRef=https://www.qijian.info/list/zhidu/ target=_blank class=infotextkey>制度,三品官以上服紫,五品以上服绯,六品、七品服绿,八品、九品服青。每品又有正、从和上、中、下之别。南巴尉属从九品下,正好服青。由此推断,此诗大约作于至德三年初,诗人第一次被贬,行将赴任之际。
这首诗气韵流畅,音调谐美,HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物描写细腻HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉,耐人寻味。诗中HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,于HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别中流露出愁哀,使人感到深沉凝重。"春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风倚棹阖闾城,水国春寒阴复晴。"水国指苏州一带,因这一带多HRef=https://www.qijian.info/list/jianghe/ target=_blank class=infotextkey>江河水流而名。这一联说,在春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风乍起的时节,诗人将起程作万里之行,船停靠在苏州城外,故友严士元前来HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别。二人执手相向,百感交集。回首HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事,瞻念HRef=https://www.qijian.info/list/qiantu/ target=_blank class=infotextkey>前途,心中就象水国变幻莫测的HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气,忽晴忽阴,忽好忽坏,还不时带些初春的寒意。
"细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨湿衣看不见,闲HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落地听无声。"这两句诗,从字面上看,明白如话,但细细体味,会觉得韵味无穷。HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨细得让人无从感觉,直到衣服由潮渐湿,方才知道。这种HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然景象,只有"水国"常有。HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿落地,皆因春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨所致,前后相承,互为因果。此联历来为人们所称道,《对床夜语·卷三》云:"人知刘长卿五言,不知刘七言亦高。……散句如‘叹口HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳斜渡HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,洞庭秋水远连天。’‘江上月明胡雁过,淮南木落楚HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山多。’‘细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨湿衣看不见,闲HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落地听无声。’措思削词皆可法。"对这两句诗,有的研究者认为,这是主客谈笑之间,忽略了客观环境的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,偶然才发现HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨已湿衣,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花已落地。笔者以为这种HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释不确。诗中说:"细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨湿衣看不见,闲HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落地听无声。"一"看"一"听",表明作者不是被动地接受,而是主动地在探求。他看过,听过,然而一无所获。我们知道,残HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落地,是十分零乱的,HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音之微;一般也是听不到的,倘或落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花有"声",倒是奇事。那么作者何以如此下笔呢?试推想来,大概二人谈话之中,触及心中不快之事,默然相对。在这暂短的沉寂中,感到衣服已润湿,方知下着细HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,努力去望天空,却是一无所见。看到HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花办在纷纷飘落,认真去听,却也听不到半点声响。这里应是写一种极静的环境,以这种静反衬出二人心中的不静和无限HRef=https://www.qijian.info/list/youyu/ target=_blank class=infotextkey>忧郁。这样理解,全诗的气氛与作者的心境才统一。此外,作者将要远行,对一景一物,一草一木都怀着依依HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别之情,所以观察的格外细致。
"日斜江上孤帆影,草绿湖南万里情。"这是写作者HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象中的景象,由儿体的细写转向宏观景致的粗描。薄暮HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳下,孤帆远去;湖南碧草如茵,愈发勾起作者的HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思。应该说,这HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思是非常复杂的,有对HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友、HRef=https://www.qijian.info/list/qinren/ target=_blank class=infotextkey>亲人的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念,有对仕宦生涯HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化无常的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨,也有对前程黯淡、事业无成的HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁,还有孤帆远行的HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞,总之,作者设想着HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途上的景况和自己的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。
"东道若逢相识问,青袍今已误儒生。"东道可指严:七元,即东道主的省称;亦可指东路上的故交相识,与作者的南行相照应。临行之前,关照HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友,若遇到打听我的HRef=https://www.qijian.info/list/zhiji/ target=_blank class=infotextkey>知己,请转告他们,我已被"青袍"所误。儒生,是封建HRef=https://www.qijian.info/list/zhishi2/ target=_blank class=infotextkey>知识分子的代称。按古代传统观念,渎书人当以匡世济国为己任。有一颗成就事业的勃勃雄心。但而今诗人一领青衿,官微职卑,满腹雄才大略无以施展,HRef=https://www.qijian.info/list/shitu/ target=_blank class=infotextkey>仕途生涯HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷不平。从这句诗中,我们看到诗人这里既是对自己HRef=https://www.qijian.info/list/huaicaibuyu/ target=_blank class=infotextkey>怀才不遇的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨,同时,也是对HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友们的HRef=https://www.qijian.info/list/quanjie/ target=_blank class=infotextkey>劝诫,抒发了自己久抑心头的忧怨。
刘长卿(约726 — 约786),字文房,汉族,宣城(今属安徽)人,唐代诗人。后迁居洛阳,河间(今属河北)为其郡望。玄宗天宝年间进士。肃宗至德中官监察御史,后为长洲县尉,因事下狱,贬南巴尉。代宗大历中任转运使判官,知淮西、鄂岳转运留后,又被诬再贬睦州司马。德宗建中年间,官终随州刺史,世称刘随州。 ...
刘长卿。 刘长卿(约726 — 约786),字文房,汉族,宣城(今属安徽)人,唐代诗人。后迁居洛阳,河间(今属河北)为其郡望。玄宗天宝年间进士。肃宗至德中官监察御史,后为长洲县尉,因事下狱,贬南巴尉。代宗大历中任转运使判官,知淮西、鄂岳转运留后,又被诬再贬睦州司马。德宗建中年间,官终随州刺史,世称刘随州。
题马问庵崇德楼四景 其二 楚月生明。明代。罗洪先。 淡月生清辉,隐隐当窗户。披衣望楚陵,苍苍多草树。醴筵不复陈,铜泉竟何处。好贤虚襟期,悲歌感寐寤。盈亏视桂轮,已矣复奚慕。
感阿富汗近况。近现代。伯昏子。 莫恃昆仑峻,闲观高附兵。萧墙荆簇满,卧榻虎横行。白骨撑星帜,烟荒隔汉营。固疆能不慎,奇计待陈平。
华亭道中。宋代。释道潜。 白水茫茫天四空,黄昏小雨湿春风。五更百舌催残梦,月到官河柳影中。
入奏行,赠西山检察使窦侍御。唐代。杜甫。 窦侍御,骥之子,凤之雏。年未三十忠义俱,骨鲠绝代无。炯如一段清冰出万壑,置在迎风寒露之玉壶。蔗浆归厨金碗冻,洗涤烦热足以宁君躯。政用疏通合典则,戚联豪贵耽文儒。兵革未息人未苏,天子亦念西南隅。吐蕃凭陵气颇粗,窦氏检察应时须。运粮绳桥壮士喜,斩木火井穷猿呼。八州刺史思一战,三城守边却可图。此行入奏计未小,密奉圣旨恩宜殊。绣衣春当霄汉立,彩服日向庭闱趋。省郎京尹必俯拾,江花未落还成都。江花未落还成都,肯访浣花老翁无。为君酤酒满眼酤,与奴白饭马青刍。
和竹溪三诗·昌黎与孟简尚书书。宋代。刘克庄。 纷纷儒墨互攻排,此事吾尝体认来。一向嵩山面空壁,一于骊岫拨残灰。贤如颜闵今亡矣,古有彭聃安在哉。岁晚雪中逢族子,退之至此未忘骸。