卜算子·薄宦各东西

卜算子·薄宦各东西朗读

薄宦各东西,往事随风雨。先自离歌不忍闻,又何况,春将暮。

愁共落花多,人逐征鸿去。君向潇湘我向秦,后会知何处。

译文

为了这个小官,兄弟们不得不各奔东西。知烟的往事随着岁月的风雨渐渐逝去,别的歌曲已经不忍再听,何况又遇上百花猾谢的暮春天气?

愁情啊,就像纷纷凋零的落花那样多。兄弟们啊,就要追随着鸿雁远去。您向南方霉向覃北就要出发,谁知以后相会在哪里?

注释

卜算子:词牌名,又名《百尺楼》《眉峰碧》《楚天遥》等。双调,四十四字,上下片各两仄韵。

薄宦(huàn):谓官职卑微,仕途不甚得意。

征鸿:远行的大雁。

潇湘:即潇水和湘水,均在湖南境内。这里是代指湖南一带。

秦:今陕西一带。

参考资料:

1、喻朝刚,周航主编.中华文化的传世经典 宋词观止 五 注释 解说 集评:大众文艺出版社,2009.04:第792-793页

2、郭彦全编著.历代词今译:首都师范大学出版社,1994.09:第214页

卜算子·薄宦各东西创作背景

  词人于南宋高宗绍兴八年(1138年)举进士第一,其弟黄童亦以同榜乙科及第。兄弟同时释褐,本来是喜事,但入仕后便身不由己,即将各奔前程,再不能相濡以沫、鸡窗共晓了,因而词人感到心情沮丧,便写下这首词。创作背景

参考资料:

1、喻朝刚,周航.分类新编两宋绝妙好词:吉林文史出版社,1992.02 第1版:第783页

  上片以“薄宦各东西”句开篇,交代了HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟分离的情况。“薄宦”在这里非谦词,更多的是一种解嘲。朝廷软弱无力,官职空有其名。纵有鸿鹄之志,终也HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhinanchou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/zhuangzhi/ target=_blank class=infotextkey>壮志难酬。自己宏图难展,只有“薄宦”小衔而已,虚幻如烟。“各东西”表示他们虽满腹不平,却也要为官出世,颠沛辗转,远行天际。这次HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别,他们从此天各一方,纵使HRef=https://www.qijian.info/list/qinqing/ target=_blank class=infotextkey>亲情再深,也徒有念牵而已。“HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事随HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”句写得比较隐晦,大有HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事堪哀不可回首之意。“HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事”既有他们相处的HRef=https://www.qijian.info/list/shiguang/ target=_blank class=infotextkey>时光,更包含他们宦海沉浮的遭际以及北宋倾覆、南宋偏安的全部心酸HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史。无论如何,这些都已随HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨打HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹去,HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实依旧如此。“先自离歌不忍闻”承接黄童的“别泪多于HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”一句而来,季弟的和章写得荡气回肠,直入词人心扉。其中有HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别的泪水,有肺腑“四十秋”的情深,有西出阳关的HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉,有处处思兄的伤心。如此离歌,难怪词人不忍再听。词人与从弟HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别却这般凄怆,毫无HRef=https://www.qijian.info/list/nanzi/ target=_blank class=infotextkey>男子的爽朗、HRef=https://www.qijian.info/list/haomai/ target=_blank class=infotextkey>豪迈是时代给他们内心划下的伤痕。身逢乱世,太多HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷,他们所有的HRef=https://www.qijian.info/list/buman/ target=_blank class=infotextkey>不满、所有的怨怼都无可排遣,只有两HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟心有灵犀,倾吐高HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山流水之音,任世事变迁,有HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟的HRef=https://www.qijian.info/list/guli/ target=_blank class=infotextkey>鼓励HRef=https://www.qijian.info/list/anwei/ target=_blank class=infotextkey>安慰就是仅剩的温存。而现在连这HRef=https://www.qijian.info/list/qinqing/ target=_blank class=infotextkey>亲情之梦部归于破碎,心中所剩的也只有HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤了。从此以往,他们只能独自承担HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的压抑,怨受着HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间无情的流逝。“又何况,春将暮。”再次给这凄楚的氛围平添HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感的色彩。

  下片承春暮而抒HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁。”愁共落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花多”一语双关,既是分离的HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁,又是HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生的困顿。无论哪般,都已是郁结绵长,比落红还要多几分。“人逐征鸿去”,在HRef=https://www.qijian.info/list/gudan/ target=_blank class=infotextkey>孤单中渐行渐远,唯余词人一人承受着HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,生发“君向潇湘我向秦,后会知何处”的感喟。这句化用了唐代诗人郑谷《淮上与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人别》的“数声HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风笛离亭晚,君向潇湘我向秦”句,“潇湘”在HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方,而秦属北地。这犹言HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟南北分离,天地相隔,再相会不知其期。全词在低婉徘徊中收笔,其中浓浓的HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思依旧飘摇不断。

  这首词不同于一般HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别词之HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,而以情带景,HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物全是由HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁引出,又为HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁所包容。词人以浑厚的笔力将手足之情和分离之谊刻画得深沉、浓重,其字里行间也镌刻上时代的痕迹。既是HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别的离曲,也是乱世的挽歌。全词HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情真率深切,笔力也清劲挺拔,语言质朴,格凋幽婉。

黄公度

黄公度(1109~1156)字师宪,号知稼翁,莆田(今属福建)人。绍兴八年进士第一,签书平海军节度判官。后被秦桧诬陷,罢归。除秘书省正字,罢为主管台州崇道观。十九年,差通判肇庆府,摄知南恩州。桧死复起,仕至尚书考功员外郎兼金部员外郎,卒年四十八,著有《知稼翁集》十一卷,《知稼翁词》一卷。 ...

黄公度朗读
()

猜你喜欢

暗销魂。半窗蕉雨黄昏。早又画角吹残,三弄落谯门。

欲向桂丛轻诉,怕桂花馨薄,不解留人。更素娥暝泣,鲛丝玉箸,难剪愁根。

()

有喝端如探竿草,无师血脉通红线。

当阳不识李将军,徒学穿杨一枝箭。

()

孤棹溯霜月,还过阖庐城。系船杨柳,桥畔吹袖晚寒轻。

百尺层台重上,万事红尘一梦,回首几周星。风调信衰减,亲旧总凋零。

()

机不可触,病不可医。说黄道黑,引蔓牵枝。要见众生不病时。

()

渴望甘膏苏旱岁,日趋祠庙罄虔祈。春风也解相欺罔,鼓扇杨花学雪飞。

()

醉攀杨柳禁城东,别后芳樽不可同。日暮乱云迷远道,天涯孤剑倚飞蓬。

任公台瞰江流近,大姥峰连海色空。虞帝好生当此日,遥知闽徼待春风。

()