春夜洛城闻笛。唐代。李白。 谁家玉笛暗飞声,散入春风满洛城。此夜曲中闻折柳,何人不起故园情。
是谁家精美的笛子暗暗地发出悠扬的笛声。随着春风飘扬,传遍洛阳全城。
就在今夜的曲中,听到故乡的《折杨柳》,哪个人的思乡之情不会因此而油然而生呢?
洛城:今河南洛阳。
玉笛:笛子的美称。③暗飞声:声音不知从何处传来。声:声音。
春风:指春天的风,比喻恩泽,融和的气氛等引申涵义
闻:听;听见。
折柳:即《折杨柳》笛曲,乐府“鼓角横吹曲”调名,内容多写离情别绪。曲中表达了送别时的哀怨感情。
故园:指故乡,家乡。
这首诗是唐玄宗开元二十三年(735年)李白游洛城(即洛阳)时所作。洛阳在唐代是一个很繁华的都市,时称东都。当时李白客居洛城,大概正在客栈里,因偶然听到笛声而触发故园情,作此诗。
参考资料:
1、裴 斐.李白诗歌赏析集.成都:巴蜀书社,1988:30-31
这首诗写HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思,题作《HRef=https://www.qijian.info/list/chunye/ target=_blank class=infotextkey>春夜洛城闻笛》,明示诗因闻笛声而感发。题中“洛城”表明是客居,“HRef=https://www.qijian.info/list/chunye/ target=_blank class=infotextkey>春夜”点出季节及具体HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间。起句即从笛声落笔。已经是深夜,诗人难于成寐,忽而传来几缕断续的笛声。这笛声立刻触动诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。诗人不说闻笛,而说笛声“暗飞”,变客体为主体。“暗”字为一句关键。注家多忽略这个字。已故沈祖棻先生说:“……‘谁家’、‘暗飞声’,写出‘闻’时的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神状态,先听到飞声,踪迹它的来处,却不知何人所吹,从何而来,所以说是暗中飞出。”(《唐人七绝诗浅释》)为一种理解。因为不知笛声来自何处,更不见吹笛者为何人,下此“暗”字,十分恰当。这里“暗”字有多重意蕴。主要是说笛声暗送,似乎专意飞来给在外作客的人听,以动其HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁别恨。全句表现出一种难于为怀的心绪,以主观写客观。此外,“暗”也有断续、隐约之意,这与诗的情境是一致的。“谁家”,意即不知谁家,“谁”与“暗”照应。第二句着意渲染笛声,说它“散入春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”,“满洛城”,仿佛无处不在,无处不闻。这HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然是有心人的主观感觉的极度夸张。“散”字用得妙。“散”是均匀、遍布。笛声“散入春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”,随着春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风传到各处,无东无西,无南无北。即为“满洛城”的“满”字预设地步;“满”字从“散”字引绎而出,二者密合无间,同时写出其城之静,表达诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡心切。
听到笛声以后,诗人触动了HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀,于是第三句点出了《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》曲。HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别时HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳,HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望HRef=https://www.qijian.info/list/qinren/ target=_blank class=infotextkey>亲人归来也HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳。据说“柳”谐“留”音,故HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳送行表示别情。HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安灞桥即为有名的HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别之地,或指那个HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方的HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳为送行人攀折殆尽。《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》曲伤离HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别,其音HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨幽咽。晋代太康末年,京洛流行《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》歌,有“兵革苦辛”的词语。北朝《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳歌》中说:“上HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马不捉鞭,反拗HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝;蹀坐吹长笛,愁杀行客儿。”大约都是据曲意填的歌词。所以,诗人听到这首《HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳》曲,便引起客愁HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思。一般说,久居HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡的人,白天还没有什么,可是一到日暮天晚,就容易想念HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡。在春秋季节,人们也常是多愁善感。《HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳》为全诗点睛,也是“闻笛”的题义所在。三,四两句HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人自己的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀,却从他人反说。强调“此夜”,是面对所有客居洛阳城的人讲话,为结句“何人不起故园情”作势。这是主观情感的推衍,不言“我”,却更见“我”感触之深,HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思之切。
短短的一首七言绝句,颇能显现李白的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格特点,即HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术表现上的主观倾向。HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡是一种崇高的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,它同HRef=https://www.qijian.info/list/aiguo/ target=_blank class=infotextkey>爱国主义是相通的。诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡是他从小生于此,长于此的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方,作为祖国的一部分,那种形象尤其令诗人难以忘怀。李白这首诗写的是闻笛,但它的意义不限于描写HRef=https://www.qijian.info/list/yinle/ target=_blank class=infotextkey>音乐,还表达了对HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念,这才是它感人的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方。
全诗扣紧一个“闻”字,抒写自己闻笛的感受。诗的第一句是猜测性的问句。那未曾露面的吹笛人只管自吹自听,却不期然而打动了许许多多听众,这就是句中“暗”字所包含的意味。第二句说笛声由春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹散,传遍了洛阳城。这是诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象,也是HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术的夸张。第三句说明春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风传来的笛声,吹奏的是表现HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情别绪的《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》,于是紧接一句说,哪个能不被引发HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡家园的情感呢!水到渠成而戛然而止,因而余韵袅袅,久久萦绕于读者心间,令人回味无穷。
李白的老家在四川,二十几岁就HRef=https://www.qijian.info/list/lijia/ target=_blank class=infotextkey>离家东游,后长期居住湖北、HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山东,HRef=https://www.qijian.info/list/chunye/ target=_blank class=infotextkey>春夜闻笛《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》曲,触发深长的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi2/ target=_blank class=infotextkey>乡思当是再HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然不过的了。因此情真意切,扣人心弦,千百年来在HRef=https://www.qijian.info/list/luren/ target=_blank class=infotextkey>旅人HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子心中引发强烈的共鸣。
这是一首七言绝句,大约作于开元二十二年(734)。当时李白客居洛城,即今天的河南洛阳。在唐代,洛阳是一个很繁华的都市,称东都。一个春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风沉醉的HRef=https://www.qijian.info/list/yewan/ target=_blank class=infotextkey>夜晚,繁华喧闹了一天的洛阳城已经平静下来。李白大概正在客栈里,因偶然听到笛声而触发故园情,作此诗。
“谁家玉笛暗飞声”,谁家的玉笛,在静夜里悄悄地响起?诗人或许正在HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书、闲坐,或做着其他的事,一曲笛声不期然响起,夜深人静,笛声清远而动听。他被吸引住了,循声望去,却辨不清笛声来自哪里。“玉笛”,指玉制的笛,或笛子美称,或羌笛的代称,不确定,存疑。
“散入春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风满洛城”,春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风徐徐,笛声飘散在HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风中,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风又吹送笛声,飘满了洛阳城,让人想到“此曲只应天上有”。这一句虽带有HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术的夸张,却衬出笛声的动人、夜的安静。惟其如此,才会在诗人的听觉与HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象中飘满洛城,似乎其他的HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音都不存在了,似乎全城人都在凝神静听。
“此夜曲中闻HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳”,今夜,缥缈的笛乐中,我听到了HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡怀亲的《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》。笛乐飘飘,如此动人,究竟吹的是什么曲子呢?“HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳”,即《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》,汉代横吹曲名,内容多写HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别之情。如《旧唐书·乐志》载北朝流传的一首《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝》:“上HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马不捉鞭,反拗HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝。下HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马吹横笛,愁杀行客儿。”历代文人仿作的《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝》曲辞,也都是抒发HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁别绪的。在这里,HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳既可理解为听到的是一首HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳曲,还可理解为在HRef=https://www.qijian.info/list/lequ/ target=_blank class=infotextkey>乐曲中听到了HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳的意绪。“柳”谐音“留”。HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别HRef=https://www.qijian.info/list/qinyou/ target=_blank class=infotextkey>亲友时,HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳相赠,暗示HRef=https://www.qijian.info/list/liulian/ target=_blank class=infotextkey>留恋、HRef=https://www.qijian.info/list/liunian/ target=_blank class=infotextkey>留念的意思。HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳既是一种HRef=https://www.qijian.info/list/xisu/ target=_blank class=infotextkey>习俗,也代表一个场景、一种情绪。HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人还有HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳寄远的习惯,是盼HRef=https://www.qijian.info/list/yuanyou/ target=_blank class=infotextkey>远游HRef=https://www.qijian.info/list/qinren/ target=_blank class=infotextkey>亲人早归的意思。
“何人不起故园情”,听到这笛声的,谁不会动HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情呢?联系第一句看,这种HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念故园的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,最初可能是隐藏的、莫可名状的,因偶然听到的笛声突然明朗、强烈起来了。笛声来自何处,何人在吹,是和自己一般的HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子?是乐工?是HRef=https://www.qijian.info/list/geji/ target=_blank class=infotextkey>歌妓?这些都让诗人和读者去猜测。而这些又都无须一一去HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别,因为HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情对HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子来说,都是共有的。它绵绵不绝,弥漫在夜空中,缠绕在HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子心头,抹不去化不开。“何人”一词概括性极强,实则是突出诗人HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之情。(部分简析文字载自“潼江小屋”,有删改)
李白(701年-762年),字太白,号青莲居士,唐朝浪漫主义诗人,被后人誉为“诗仙”。祖籍陇西成纪(待考),出生于西域碎叶城,4岁再随父迁至剑南道绵州。李白存世诗文千余篇,有《李太白集》传世。762年病逝,享年61岁。其墓在今安徽当涂,四川江油、湖北安陆有纪念馆。 ...
李白。 李白(701年-762年),字太白,号青莲居士,唐朝浪漫主义诗人,被后人誉为“诗仙”。祖籍陇西成纪(待考),出生于西域碎叶城,4岁再随父迁至剑南道绵州。李白存世诗文千余篇,有《李太白集》传世。762年病逝,享年61岁。其墓在今安徽当涂,四川江油、湖北安陆有纪念馆。
次韵两苏公讲筵唱和四首 其二。宋代。晁补之。 李公素誉压朝端,曾溯龙门鬣未乾。虽愧彭宣惟赐食,未惭贡禹亦弹冠。
千里不来。。释重顯。 不见古君子,因循又隔秋。浮生多自掷,好事更谁留。碧巘高沉月,寒云静锁楼。宗雷何处是,白鸟下汀洲。
用盐政姚德宽韵。元代。耶律楚材。 乃祖开元柱石臣,云孙髣髴玉麒麟。从来德炙舆人口,此日恩沾圣世春。欲草荐书学北海,未开东阁愧平津。而今且试调羹手,伫看沙堤继旧尘。
游金山寺见旧作有述同游者两谢君方子公张明教及童子二仲也。明代。袁宏道。 壁上苔痕字,回头十二年。方平犹眼底,江令是生前。童子来扶杖,山僧试煮泉。浪中惊准出,塔下古蛟眠。骇目洞心处,危滕峭石边。无栽慈竹地,有纵怒鹏天。一壁云皆碎,千沟瓦忽县。波涵万里月,石老六朝烟。杨子来歌吹,南徐阅井廛。萍飘建邺镇,豆许海门船。鲨鬣遮晴岛,珠胎射绿渊。云堂招贾客,盐豉供朝贤。夜火朝岚市,风枝水响禅。山中无印老,休举带因缘。
次韵曹子方运判雪中同游西湖。宋代。苏轼。 词源灩灩波头展,清唱一声岩谷满。未容雪积句先高,岂独湖开心自远。云山已作歌眉浅,山下碧流清似眼。樽前侑酒只新诗,何异书鱼餐蠹简。