点绛唇·闲倚胡床

点绛唇·闲倚胡床朗读

闲倚胡床,庾公楼外峰千朵。与谁同坐。明月清风我。

别乘一来,有唱应须和。还知么。自从添个。风月平分破。

译文

闲着无事就靠坐着胡床,从庾公楼的窗子朝外望去,只见诸峰如千朵鲜花开放。和哪个一同倚坐?明月、清风、我(或他)。

别驾通判一来,有唱自然有和,酬唱赠答。你还了解吗?深悉吗?自从你的到来,那江上清风、山间明月的享受,自然是你我各一半了。

注释

点绛唇:词牌名。

闲倚胡床:闲着无事坐于胡床。闲:指办公之余。倚:坐靠。

庾公楼:杜甫《秋日寄题郑盟湖上亭》:“池要山简马,月静庾公偻。”用东晋庾亮(公元289-340年)在武昌乘月登南楼典故。

别乘:汉朝称郡守的副手为别驾,别:另外。郡守乘车出行。副手乘另外的车跟随,所以叫别驾。“乘”也是驾车之意,宋代通判(知州事的副手)相当汉代别驾。这里“别乘”当指袁毂。

风月平分破:享受美景,你和我各一半。

参考资料:

1、朱靖华,饶学刚,王文龙编著,苏轼词新释辑评 (下册),中国书店,,第1043-1045页

2、(宋)苏轼著;石声淮,唐玲玲笺注,东坡乐府编年笺注,华中师范大学出版社,1990.07,第333-334页

点绛唇·闲倚胡床创作背景

  此词作于宋哲宗元祐五年(1090年)秋。是时,词人正在龙图阁学士充两浙西路兵马钤辖知杭州军州事任上。袁毂(公济)春夏间来为杭悴,词人与他、刘季孙(景文)登山玩水,赋诗唱和。此词亦是词人和袁公济词作之一,概括为“风月平分”词。

参考资料:

1、朱靖华,饶学刚,王文龙编著,苏轼词新释辑评 (下册),中国书店,,第1043-1045页

  词的上片,词人HRef=https://www.qijian.info/list/zishu/ target=_blank class=infotextkey>自述游HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山玩水的寂静心态。“闲倚胡床,庾公楼外峰千朵”,从室内视角摄起的两个镜头,一为词人自己的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi/ target=_blank class=infotextkey>闲适倚床的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风姿。“闲”字突出了东坡的寂静舒坦的心态;“倚”字描绘了坐靠“胡床”的美姿。二为朝窗外望,只见“庾公楼外”的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山峰重叠HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景。HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山外青HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山楼外楼,宛如HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开万朵,全部微缩在“窗含”的镜头中,美丽极了。这是杭州的典型HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山光。“与谁同坐,HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月清HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风我”,镜头转到室外。开句用设问的方式,强调无有同玩、同坐的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活空间。“惟江上之清HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,与HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山问之HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月,耳得之而为声,目遇之而成色。取之无禁,用之不竭。是造物者之无尽藏也”(东坡《赤壁赋》),HRef=https://www.qijian.info/list/yihan/ target=_blank class=infotextkey>遗憾的只能陪伴着“我”。整个上片HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格化、HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然化和谐统一,突现了东坡那种身心幽闲、旷然天真、潇洒HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,与大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然为伍的绰绰HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风姿。“与谁同坐,HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月清HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风我”,不仅富有“举杯邀HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月,对影成三人”(李白《HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下独酌》)的神韵,而且为下片的“吾与子之所共食”HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境作了对衬性的铺垫。

  词的下片,特写与袁公济畅游湖HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的独特享受。“别乘一来,有唱应须和”,HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述宾主HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和HRef=https://www.qijian.info/list/zengda/ target=_blank class=infotextkey>赠答。是时词人知杭州,袁公济悴杭州。正当词人独自“闲倚胡床”时,这位副使驾着车子来了,打破了词人HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂的沉闷世界,同游杭州湖HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,“相得甚欢”,唱HRef=https://www.qijian.info/list/heshi/ target=_blank class=infotextkey>和诗词。“还知么,自从添个,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月平分破”,进深一层,与上片对应,道出湖HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山之乐就在于袁公济的到来,打破了东坡的沉寂感,获得了情感上和语言上的共鸣,凝聚到一点就是:清HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风、HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月,我们平均地享受吧,是画龙点睛之笔。整个下片,词人与袁公济的游HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山玩水、HRef=https://www.qijian.info/list/changhe/ target=_blank class=infotextkey>唱和HRef=https://www.qijian.info/list/zengda/ target=_blank class=infotextkey>赠答,浓缩了HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生之精华,大地之灵气。游玩之乐,其乐无穷。

  全词,运用了HRef=https://www.qijian.info/list/xushu/ target=_blank class=infotextkey>叙述与描写、写实与用典、对衬与渲染之笔,尽情抒发了东坡知杭州时与友畅游湖HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山之乐。那“楼外峰千朵”,“HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月清HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风我”,“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月平分破”,如画一般,沁人心脾。凡是与大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然打成一片,永葆HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/qingchun/ target=_blank class=infotextkey>青春的,大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然将赋予他HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术的美妙的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生。

苏轼

苏轼(1037-1101),北宋文学家、书画家、美食家。字子瞻,号东坡居士。汉族,四川人,葬于颍昌(今河南省平顶山市郏县)。一生仕途坎坷,学识渊博,天资极高,诗文书画皆精。其文汪洋恣肆,明白畅达,与欧阳修并称欧苏,为“唐宋八大家”之一;诗清新豪健,善用夸张、比喻,艺术表现独具风格,与黄庭坚并称苏黄;词开豪放一派,对后世有巨大影响,与辛弃疾并称苏辛;书法擅长行书、楷书,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄庭坚、米芾、蔡襄并称宋四家;画学文同,论画主张神似,提倡“士人画”。著有《苏东坡全集》和《东坡乐府》等。 ...

苏轼朗读
()

猜你喜欢

㽘也衔冤谁与雪,明公公议动乾坤。狂澜既倒回中砥,白日高悬到覆盆。

一代简书称折狱,百年冠盖见高门。承恩又上金銮去,万岁千秋奉至尊。

()
林占梅

怪石清流回绕,奇花瘦竹回遭。有此閒情不领,肯与傀儡争高。

()

辰出街头,酉归堂内,切须规矩随身。志诚香火,早晚去朝真。

遍历名山福地,不耻问、参访高人。休夸逞,断除人我,心地放教平。

()

韶光庾岭转青阳,忽讶君来共此乡。看到瑶华须发冷,吟残玉屑齿牙香。

雨中春树谁先发,雪后园林独未荒。听得漏声花外尽,一帘清影正飞霜。

()

连臂相看笑踏歌,陈词道是感恩多。剧怜不似弓鞋影,一曲春风奈若何。

()
王柏

空里翻身透出,风前玉立精神。百草头边未觉,还他独占先春。

()