苏秀道中。宋代。曾几。 苏秀道中,自七月二十五日夜大雨三日,秋苗以苏,喜而有作。一夕骄阳转作霖,梦回凉冷润衣襟。不愁屋漏床床湿,且喜溪流岸岸深。千里稻花应秀色,五更桐叶最佳音。无田似我犹欣舞,何况田间望岁心。
一夜之间,炎炎烈日的晴空,忽然降下了渴望已久的甘霖;我在睡梦中惊醒,只觉得浑身舒适,凉气沁人。
我不愁屋子会漏雨,淋湿我的床;只是欣喜溪流中涨满了雨水,不用再为干旱担心。
我想,那千里平野上,喝够了水的稻子一定是葱绿一片;于是觉得,这五更天雨水敲打着梧桐,是那么的动听。
像我这没有田地的人尚且欢欣鼓舞,更何况田间的农夫,祈望着丰年,该是多么的高兴。
苏秀:苏,今江苏苏州。秀,秀州,今浙江嘉兴。
苏:指干旱后的稻苗因雨水复苏了。
骄阳:猛烈的阳光。
霖:一连数日的大雨。
梦回:从梦中醒来。
最佳音:这里指雨打梧桐的声音。
望岁:盼望丰收年成。岁,指一年的农事收成。
参考资料:
1、赵山林 潘裕民 .桃李春风一杯酒——宋诗经典解读 :中西书局,2009-10-1 :第178页
夏秋之交,天大旱,庄稼枯萎。诗人由苏州去嘉兴途中,自七月二十五日起接连下了三天大雨,水稻复苏,旱情解除。诗人怀着欣喜的心情,写下了这首七律。曾几于高宗绍兴年间曾为浙西提刑,这首诗可能作于浙西任上。
参考资料:
1、缪钺等 .宋诗鉴赏辞典.上海:上海辞书出版社,1987.12(2012.7重印) :第799-800页
这是一首充满轻快旋律和酣畅情致的喜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨诗。这年夏秋间,久晴不HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,秋禾枯焦。至七月二十五日夜间止,大HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨三日,庄稼得救。久旱遇HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,欣喜若狂,连衣服、床铺湿了也顾不得,表达了诗人的喜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨之情和对HRef=https://www.qijian.info/list/minsheng/ target=_blank class=infotextkey>民生的关注。诗人欢欣鼓舞,写了这首七律。
首联写喜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,从HRef=https://www.qijian.info/list/wanshang/ target=_blank class=infotextkey>晚上下HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨写起。“一夕骄阳”与“梦回凉冷”是鲜明的对比。诗人在闷热的HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气中入睡,一觉醒来,白天烈日的余威已被全部扫除,代之以清凉舒适的夜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,原来天下起了大HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨。这两句虽然是实事实写,但由原先对气候的HRef=https://www.qijian.info/list/buman/ target=_blank class=infotextkey>不满忽地改变成很满意,细微地反映了诗人心中的HRef=https://www.qijian.info/list/xiyue/ target=_blank class=infotextkey>喜悦。诗人同时又选了“梦回”这一时刻,来表达自己这份HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,更加显出意外地惊喜———这场HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,诗人已经HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望很久了。
次联写对HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的感受,用江西诗派诗人的惯技,融化前人诗句为己用。出句“不愁屋漏床床湿”,用杜甫《茅屋为秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风所破歌》“床头屋漏无干处”句;对句“且喜溪流岸岸深”,用杜甫《春日江村》“春流岸岸深”句。诗虽用前人成句,但贴切眼前景事,与首联一意相贯,在原句HRef=https://www.qijian.info/list/jichu/ target=_blank class=infotextkey>基础上加了“不愁”、“且喜”二语,在旧句上翻出了新意,达到了能生能活而自成佳句的要求。诗是写听HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,又形象地道出了盼HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,也隐隐表示自己的喜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨不单单是因为大HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨赶走了炎热,带来了凉爽,这就引伏第三联的情感,也为尾联预留地步,所以元方回评说这联写得流动便利。
第三联仍写喜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨。一句是HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象之辞,说明自己喜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,是因为这场及时HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,使庄稼能喝个饱,秋收有望;一句是以听HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨打桐叶,寄托自己欣喜的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。江西诗派学杜,在炼字上HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花工夫,尤注重虚字的锤炼。这联中的“应”字、“最”字,都下得很有HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神,加深了句意。不过,出句的“千里稻HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花应秀色”,也见唐殷尧藩《喜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨》诗,不知是偶同还是有意袭用。钱钟书《宋诗选注》对这联的对句有独到的评价:“在古代诗歌里,HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜听HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨打梧桐照例是个教人失眠添闷的境界,像唐人刘媛的《长门怨》说:‘HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨滴梧桐HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜长,愁心和HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨断昭阳。泪痕不学君恩断,拭却千行更万行。’又如温庭筠《更漏子》词说:‘梧桐树,三更HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,不道HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情正苦。一叶叶,一声声,空阶滴到明。’……曾几这里来了个旧调翻新,听见梧桐上的潇潇冷HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,就HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象庄稼的欣欣生意,假使他睡不着,那也是‘喜而不寐’。”这段话,对我们理解这句诗很有帮助。当然,说到底,这样的写法就是将旧事翻新,打破常规,也就是江西诗派要求的“以俗为雅,以故为新”及“脱胎换骨”。
尾联纯HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,把原来的情感更转高一层,说遇到了这样的好HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,像我这没有田地的人尚且如此高兴,更何况那些HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望HRef=https://www.qijian.info/list/fengshou/ target=_blank class=infotextkey>丰收、渴求HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨水的农夫们呢?诗用“犹”、“何况”数字承先启后,是故意通过自抑而达到高涨。正因为诗人没田,他的欢欣鼓舞才有更深的意义,他与民同乐的心意也完全表达了出来,所以清纪昀评说:“HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神饱满,一结尤完足酣畅。”
这首诗从谋篇到句法,都是典型的江西诗派HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格。但诗写得情真意切,所以不觉得峭硬。尤其可贵的是,江西诗派学杜,常常表现在技巧上;这首诗学杜,除技巧外,还HRef=https://www.qijian.info/list/xuexi/ target=_blank class=infotextkey>学习了杜诗HRef=https://www.qijian.info/list/guanxin/ target=_blank class=infotextkey>关心民瘼,注意在诗歌中树立HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我形象,讲究诗格,所以更为成功。
曾几(1085--1166)中国南宋诗人。字吉甫,自号茶山居士。其先赣州(今江西赣县)人,徙居河南府(今河南洛阳)。历任江西、浙西提刑、秘书少监、礼部侍郎。曾几学识渊博,勤于政事。他的学生陆游替他作《墓志铭》,称他“治经学道之余,发于文章,雅正纯粹,而诗尤工。”后人将其列入江西诗派。其诗多属抒情遣兴、唱酬题赠之作,闲雅清淡。五、七言律诗讲究对仗自然,气韵疏畅。古体如《赠空上人》,近体诗如《南山除夜》等,均见功力。所著《易释象》及文集已佚。《四库全书》有《茶山集》8卷,辑自《永乐大典》。 ...
曾几。 曾几(1085--1166)中国南宋诗人。字吉甫,自号茶山居士。其先赣州(今江西赣县)人,徙居河南府(今河南洛阳)。历任江西、浙西提刑、秘书少监、礼部侍郎。曾几学识渊博,勤于政事。他的学生陆游替他作《墓志铭》,称他“治经学道之余,发于文章,雅正纯粹,而诗尤工。”后人将其列入江西诗派。其诗多属抒情遣兴、唱酬题赠之作,闲雅清淡。五、七言律诗讲究对仗自然,气韵疏畅。古体如《赠空上人》,近体诗如《南山除夜》等,均见功力。所著《易释象》及文集已佚。《四库全书》有《茶山集》8卷,辑自《永乐大典》。
绝交行。宋代。高斯得。 男儿独立天地间,太华绝尖一何陗。子房不肯下萧曹,伯夷本自轻周召。往来舞袖拂云霄,醉裹扁舟凌海峤。凤饥肯向鸡求餐,玉洁不与蝇同调。山高路断客来稀,日晏廛空臂争掉。穷涂李白友俗人,岁晚杜甫交年少。前门长揖后门关,当面论心背后笑。云门轻与凡耳弹,夜光莫怪儿童诮。君平世弃政自佳,老子知希渠所要。人间对面九疑峰,未许冲风鼓无窍。
吴兴南门怀古。明代。张羽。 郭门南面似襄州,野树寒山对倚楼。公子城空无食客,霸王宅外有荒丘。夕阳冉冉仍西下,秋水茫茫共北流。只是今时已惆怅,不应更为昔人愁。
再次辛字韵。明代。边贡。 远抛卮酒避芳辛,静对烟空月半轮。门掩绿苔真自逸,案堆黄卷不全贫。非才敢窃明时位,多病愁看故里春。诗侣钓朋俱出饮,也应回忆倦游人。
故刑部尚书万安刘公夫人哀挽 其六。明代。程敏政。 落日秋山起白云,森森松桧拥高坟。贤名百世应难灭,中有天家谕祭文。