太阳出来就去耕作田地,太阳落山就回家去休息。
凿一眼井就可以有水喝,种出庄稼就不会饿肚皮。
这样的日子有何不自在,谁还去羡慕帝王的权力。
壤:据论是古代儿童玩具,以木做成,前宽后窄,长一尺多,形如鞋。玩时,先将一壤置于地,然后在三四十步远处,以另一壤击之,中者为胜。
作:劳动。
息:休息。
帝力句:一说为”帝何德与我哉“。帝力:尧帝的力量。何有:有什么(影响)。如果是”何德“,那就是有什么(恩惠)。
这首歌谣大约流传于距今4000多年前的原始社会时期。传说在尧帝的时代,“天下太和,百姓无事”,老百姓过着安定舒适的日子。一位八九十岁的老人,一边悠闲地做着“击壤”的游戏,一边唱出了这首歌。
参考资料:
1、余建忠 .中国古代名诗词译赏 .昆明市 :云南大学出版社 ,2011年 :1-2页 .
击壤歌是一首淳朴的HRef=https://www.qijian.info/list/minyao/ target=_blank class=infotextkey>民谣。据《HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王世纪》记载:“帝尧之世,天下大和,HRef=https://www.qijian.info/list/baixing/ target=_blank class=infotextkey>百姓无事。有八九十老人,击壤而歌。”这位八九十岁的老人所歌的歌词就是:“HRef=https://www.qijian.info/list/richu/ target=_blank class=infotextkey>日出而作,日入而息。凿井而饮,耕田而食。帝力于我何有哉?”也就是我们今天所看到的《击壤歌》。
这首HRef=https://www.qijian.info/list/minyao/ target=_blank class=infotextkey>民谣描绘的是在上古尧时代的太平盛世,人们过着无忧无虑的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,太阳出来就开始干活,太阳落下就回家休息,开凿井泉就有水饮,耕种田地就有饭吃……这反映了农耕HRef=https://www.qijian.info/list/wenhua/ target=_blank class=infotextkey>文化的显著特点,是HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动HRef=https://www.qijian.info/list/renmin/ target=_blank class=infotextkey>人民自食其力的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的真实写照。
对于这首HRef=https://www.qijian.info/list/geyao/ target=_blank class=infotextkey>歌谣的最后一句,“帝力于我何有哉”,“帝力”历来有两种HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释。一种认为指“HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王的力量”,也就是说,人们的自给自足、衣食无忧的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活是靠自己的HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动得来的,而君王对此并没有什么作用,歌者反问:HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王的力量对我来说又有什么作用呢?当然,如此HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi/ target=_blank class=infotextkey>闲适安康的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,并不是真的与HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王一点儿关系都没有,因此也有HRef=https://www.qijian.info/list/pinglun/ target=_blank class=infotextkey>评论云:“能使民安其作息、饮食即帝力也。得末句翻空一宕,调便流逸。”另一种HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释是把“帝力”HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释为“天帝的力量”,从而突出了此HRef=https://www.qijian.info/list/geyao/ target=_blank class=infotextkey>歌谣反对“天命论”的色彩,歌者HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹:老天爷对我来说有什么用呢?
不管持哪一种HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释,这首HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题都是HRef=https://www.qijian.info/list/zansong/ target=_blank class=infotextkey>赞颂HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动,藐视“帝力”。
《击壤歌》也许是中国HRef=https://www.qijian.info/list/gequ/ target=_blank class=infotextkey>歌曲之祖。清人沈德潜《古诗源》注释说:“帝尧以前,近于荒渺。虽有《皇娥》、《白帝》二歌,系王嘉伪撰,其事近诬。故以《击壤歌》为始。”
酬惠州李东园见寄。。杨雪窗。 我生长慕葛稚川,胜游迹灭罗浮烟。公诗雅爱苏夫子,鹅城弄棹西湖船。美人化冢九百载,孤山一吊一怆然。偃仰烟霞供啸咏,万象成宾向尔妍。快意何人堪扺掌,蓦然思我望江天。我亦登临望南国,化翼骞云安可得。万楼撑拄彼苍高,峨如块垒生胸臆。君不见黄浦滩头风用壮,夜月同君一倚栏。霓灯涨岸映沧波,剧谈把酒语翻澜。翁源嘉会足清欢,溧阳山水暂盘桓。君堕林泉何减嵇生傲,我堕风尘愧杀东野寒。寓世飘忽易成别,肝胆何尝异楚越。夜阑南斗郁峥嵘,感君落笔生风霆。但看流辈横白眼,交期至老为君青。
春日山居即事五首 其三。明代。王廷陈。 筑室清溪曲,为园古道傍。苔痕侵户牖,云色上衣裳。牧笛依青草,渔舟隐绿杨。偶然幽兴惬,搔首放歌长。
孙希汲出示所和杜允迪二诗因次韵并寄允迪以。。郭印。 草木藏春柳报先,谁将苍驭快如鞭。夜中一雨知无价,陌上三农庆有年。玉糁寒林梅委地,浪翻平野麦连天。阴阳燮理非吾事,新岁调和岂偶然。
夕霞 其二。明代。徐渭。 明霞烂且都,雨歇霁霄铺。万国楼台莫,孤村烟火晡。波鳞销琥珀,海色上珊瑚。一抹须弥翠,胭脂月镜孤。
小游仙(十首)。明代。桑悦。 日轮赫赫起东溟,真火抽添养白庭。汤谷萧萧万竿竹,裁书少昊借秋声。