南中荣橘柚

南中荣橘柚朗读

橘柚怀贞质,受命此炎方。

密林耀朱绿,晚岁有馀芳。

殊风限清汉,飞雪滞故乡。

攀条何所叹,北望熊与湘。

译文

橘柚怀有坚贞的品性,受自然的使命生长在炎热的南方。

茂密的林中,叶绿下耀眼的是那橙黄的果子,成熟的果实在岁末还散发阵阵芳香。

不同的品质以淮河为界,漫天飞舞的雪花滞留在北国故乡。

手攀橘柚枝条叹息什么呢?双目凝望着北面的熊、湘两山。

注释

①南中:泛指我国南方。荣:茂盛。橘柚:生长于我国南方的两种常绿乔木,花白,树有剌,果实球形或扁圆形,果皮红黄或淡黄,两种树很相似,但又有区别,如柚树叶阔实大等。古人橘柚连用者,往往仅指橘。谢玄辉《酬王晋安》:“南中荣橘抽,宁知鸿雁飞。”此用其中的句子为题。

②贞质:坚定不移的本质。

③受命:受大自然的命令。炎方:南方,此谓永州。柳宗元元和五年作《祭崔君敏》一文中说:“某顷以罪戾,谪此炎方。”

④朱绿:指橘柚树的果实和叶子红绿相映。

⑤馀芳:橘柚的果实到了年末还散发出香味。

⑥殊风:指长江南北土风各异。清汉:银河,借指淮河,传说橘至淮北就变成了枳。

⑦熊与湘:熊,熊耳山,在河南卢氏县南;湘,湘山,一名艑山,即现在的君山,在洞庭湖中。

  柳宗元对HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想和HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格十分敬仰,在长期的贬黜HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活中,他以HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原为楷模,决心追随前烈。由于相同的经历,HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原作品里表达的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情在他HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想上引起了强烈共鸣。“投迹HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水地,放情咏《离骚》。”他的作品常常提到HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原,并善于化用屈赋的词语、HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故。《南中荣橘柚》这首诗就借用了《橘颂》里的HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,表示自己与HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原一样HRef=https://www.qijian.info/list/zanshang/ target=_blank class=infotextkey>赞赏并保持橘树那种“受命不迁”的坚定HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格,抒发了被贬永州的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。

  诗的前面四句对橘柚进行热情HRef=https://www.qijian.info/list/zansong/ target=_blank class=infotextkey>赞颂。HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句化用HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原《橘颂》里的诗句:“后皇嘉树,桔来服兮。受命不迁,生南国兮。深固难徙,更壹志兮。”橘柚生长在HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方,就适应了这里的水土,不能迁移,像是接受上天的使命;它们始终保持着HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhen/ target=_blank class=infotextkey>坚贞不屈的节操和坚韧不拔的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。三四句从上面两句对橘柚内质的HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美转到对外形的描绘。果实成熟的季节,金黄的HRef=https://www.qijian.info/list/juzi/ target=_blank class=infotextkey>橘子在密密的树叶里显露出来,红绿相映,色彩斑烂,特别耀眼。橘柚HRef=https://www.qijian.info/list/siji/ target=_blank class=infotextkey>四季长青,郁郁葱葱,不怕严寒,经冬不衰,到一年将尽的时候还散发出香味。“晚岁有馀芳”句与张九龄《感遇》诗:“HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南有丹橘,经冬犹绿林,岂伊地气暖,自有岁寒心”意思相同。

  橘柚受命HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南,不可北移,可作者受命之地本在北方。诗的后面四句,由橘柚的“受命不迁”引发自己被迫南来的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。由于地理的原因,长HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南北气候不同,HRef=https://www.qijian.info/list/fengsu/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风俗有异。千里冰封,万里HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪飘的现象只有北方的HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡才有。柳宗元出生并长期HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活在HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安,那里本是自己的出生之地,是自己踏上HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生道路,实现济世HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负的用武之地。他也像橘柚一样,具有受命不迁的品性,可自己却不能像橘柚那样HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活在原来的出生之地,而被HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪至“HRef=https://www.qijian.info/list/fengsu/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风俗绝不相同”的南蛮之地。在HRef=https://www.qijian.info/list/sigui/ target=_blank class=infotextkey>思归不能,万般无耐之中,只能手攀橘柚枝条凝望HRef=https://www.qijian.info/list/changjiang/ target=_blank class=infotextkey>长江边的熊耳HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山和湘HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山发出声声HRef=https://www.qijian.info/list/tanxi/ target=_blank class=infotextkey>叹息。HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡只可望而不可及,让我们看到了作者一种长久积郁心中的不平和HRef=https://www.qijian.info/list/yuanfen/ target=_blank class=infotextkey>怨愤。

柳宗元

柳宗元(773年-819年),字子厚,唐代河东(今山西运城)人,杰出诗人、哲学家、儒学家乃至成就卓著的政治家,唐宋八大家之一。著名作品有《永州八记》等六百多篇文章,经后人辑为三十卷,名为《柳河东集》。因为他是河东人,人称柳河东,又因终于柳州刺史任上,又称柳柳州。柳宗元与韩愈同为中唐古文运动的领导人物,并称“韩柳”。在中国文化史上,其诗、文成就均极为杰出,可谓一时难分轩轾。 ...

柳宗元朗读
()

猜你喜欢

欧大任

君不见燕中高筑黄金台,乐生慷慨从西来。挥戈谈笑聊凭轼,七十齐城何有哉。

君不见荆卿击筑饮燕市,悲歌变徵声,出祖临易水。

()

杀气朱方徙,妖星太白低。三江分部曲,五月斗鲸鲵。

箭满芜城郭,笳哀邗水堤。肉飞腥赤海,炬列障丹梯。

()

独上危楼望落晖。昏鸦归处远烟微。

湖光洗得秋容净,争奈江南雁又飞。

()

北极回天象,西陵法帝居。松门黄道直,帐殿紫宸虚。

宴罢千秋节,哀缠六尺舆。御诗兼手诏,新见睿思书。

()

五采斓斑好毛羽,金沙石砾映毰毸。

我无御史西台望,安用一双鸂鶒来。

()
卫宗武

故人未到欠诗催,才到九山云为开。

野鹤正思寻老伴,盟鸥亦竞喜朋来。

()