寻西山隐者不遇

寻西山隐者不遇朗读

绝顶一茅茨,直上三十里。

扣关无僮仆,窥室唯案几。

若非巾柴车,应是钓秋水。

差池不相见,黾勉空仰止。

草色新雨中,松声晚窗里。

及兹契幽绝,自足荡心耳。

虽无宾主意,颇得清净理。

兴尽方下山,何必待之子。

译文

高高的山顶上有一座茅屋,从山下走上去足有三十里。

轻扣柴门竟无童仆回问声,窥看室内只有桌案和茶几。

主人不是驾着巾柴车外出,一定是到秋水碧潭去钓鱼。

错过了时机不能与他见面,空负了殷勤仰慕一片心意。

新雨中草色多么青翠葱绿,晚风将松涛声送进窗户里。

这清幽境地很合我的雅兴,足可以把身心和耳目荡涤。

我虽然还没有和主人交谈,却已经领悟到清净的道理。

玩到兴尽就满意地下山去,何必非要和这位隐者相聚。

注释

茅茨:茅屋。

扣关:敲门。僮仆:指书童。

唯案几:只有桌椅茶几,表明居室简陋。

巾柴车:指乘小车出游。

钓秋水:到秋水潭垂钓。

差池:原为参差不齐,这里指此来彼往而错过。

黾勉:勉力,尽力。仰止:仰望,仰慕。

“草色”二句:这是诗人经过观察后亦真亦幻地描写隐者居所的环境。

“及兹”二句:及兹,来此。契,惬意。荡心耳,涤荡心胸和耳目。一本无此二句。  

“虽无”二句:意谓虽没有受到主人待客的厚意,却悟得了修养身心的真理。

兴尽:典出《世说新语》晋王子猷雪夜访戴的故事。

之子:这个人,这里指隐者。一作“夫子”。

  这是一首描写HRef=https://www.qijian.info/list/yinyi/ target=_blank class=infotextkey>隐逸高趣的诗。诗以“寻西HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者不遇”为题,到HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山中专程去HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者,当然是出于对这位HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者的HRef=https://www.qijian.info/list/youqing/ target=_blank class=infotextkey>友情或景仰了,而竟然“不遇”,按照常理,这一定会使访者产生无限HRef=https://www.qijian.info/list/shiwang/ target=_blank class=infotextkey>失望、HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅之情。但却出人意料之外,这首诗虽写“不遇”,却偏偏把HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活和HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格表现得历历在目;却又借题“不遇”,而淋漓尽致地抒发了自己的幽情雅趣和HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达的HRef=https://www.qijian.info/list/xionghuai/ target=_blank class=infotextkey>胸怀,似乎比HRef=https://www.qijian.info/list/xiangyu/ target=_blank class=infotextkey>相遇了更有收获,更为心满意足。正是由于这一立意的新颖,而使这首诗变得有很强的新鲜感。

  诗是从所要HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访的这位HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者的栖身之所写起的。开首两句写HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者独居于深HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山绝顶之上的“一茅茨”之中,离HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山下有“三十里”之遥。这两句似在HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事,但实际上意在写这位HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者的远离尘嚣之心,兼写HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访者的不惮艰劳、殷勤远访之意。“直上”二字,与首句“绝顶”相照应,点出了HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山势的陡峭高峻,也暗示出HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访者攀登之劳。三、四两句,写到门不遇,叩关无僮仆应承,窥室只见几案,杳无人踪。紧接着下两句是写HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访者停在户前的踟蹰HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象之词:主人既然不在,到哪儿去了呢?若不是乘着柴车HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游,必是临渊HRef=https://www.qijian.info/list/chuidiao/ target=_blank class=infotextkey>垂钓去了吧?乘柴车HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游,到水边HRef=https://www.qijian.info/list/chuidiao/ target=_blank class=infotextkey>垂钓,正是一般HRef=https://www.qijian.info/list/yinyi/ target=_blank class=infotextkey>隐逸之士HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi/ target=_blank class=infotextkey>闲适雅趣的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。这里不是正面去写,而是借HRef=https://www.qijian.info/list/xunfang/ target=_blank class=infotextkey>寻访者的推断写出,比直接对HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活做铺排描写反觉灵活有致。“差池不相见,黾勉空仰止”,远路相寻,差池不见,空负了一片景仰之情,HRef=https://www.qijian.info/list/shiwang/ target=_blank class=infotextkey>失望之心不能没有。但诗写至此,却突然宕了开去,“虽无宾主意,颇得清净理”,由访人而变成问景,由HRef=https://www.qijian.info/list/shiwang/ target=_blank class=infotextkey>失望而变得满足,由景仰HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者,而变得自己来领略HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者的情趣和HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,谁也不能说作者这次跋涉是入宝HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山而空返。“兴尽方下HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,何必待之子”,结句暗用了著名的晋王子猷HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪夜访戴的HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事。HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事出于《世说新语·任诞篇》,记王子猷居HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山阴,逢HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪夜,忽忆起HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居在剡溪的HRef=https://www.qijian.info/list/haoyou/ target=_blank class=infotextkey>好友戴安道,便立时登舟往访,经夜始至,及至门口又即便返回,人问其故,王子猷回答说:“吾本乘兴而行,兴尽而返,何必见戴?”诗人采用了这一HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,来自抒旷怀。HRef=https://www.qijian.info/list/fangyou/ target=_blank class=infotextkey>访友而意不在友,在于满足自己的佳趣雅兴。读诗至此,读者似乎遇到了一位绝不亚于HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者的高士。诗人访HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人,期遇而未遇;读者由诗人的未遇中,却不期遇而遇──遇到了一位HRef=https://www.qijian.info/list/xionghuai/ target=_blank class=infotextkey>胸怀HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达,习静喜幽,任性所之的高雅之士。而诗人在这首诗中所要表达的,也正是这一点。

丘为

丘为,苏州嘉兴人。事继母孝,常有灵芝生堂下。累官太子右庶子。致仕,给俸禄之半以终身。年八十馀,母尚无恙。及居忧,观察使韩滉以致仕官给禄,所以惠养老臣,不可在丧而异,惟罢春秋羊酒。卒年九十六。与刘长卿善,其赴上都也,长卿有诗送之,亦与王维为友。诗十三首。 ...

丘为朗读
()

猜你喜欢

竹荫巧藏三伏,茶香分入四邻。

波间先辨来客,石畔长眠醉人。

()

鬓毛萧飒寸馀冠,蒙犯风霜却岁寒。但使孤忠能感激,岂辞远谪备艰难。

苍苍云木留深景,渺渺深溪泻暮湍。独坐苦吟山寺冷,照人孤月正团栾。

()
涂颖

蓬莱仙子学长生,群帝朝天绛节迎。

昨日六龙回北极,云裾霞佩集滦京。

()

洞庭自是君家果,霜落晴洲色渐深。收子未储千颗玉,封侯宁抵万株金。

不移淮北生生意,相馈燕南岁岁心。莫怪野人芹自美,江陵千树不同林。

()

天下纷纷未一家,贩缯屠狗尚雄夸。

东陵岂是无能者,独傍青门手种瓜。

()

举手攀南半,移身倚北辰。

出头天外看,须是个般人。

()