山居秋暝

山居秋暝朗读

译文

空旷的群山沐浴了一场新雨,夜晚降临,空气凉爽,仿佛已经到了秋天。

皎皎明月从松隙间洒下清光,清清泉水在山石上淙淙淌流。

竹林喧响知是洗衣姑娘归来,莲叶轻摇想是上游荡下轻舟。

春日的芳菲不妨任随它消歇,秋天的山中王孙自可以久留。

注释

暝(míng):日落,天色将晚。

空山:空旷,空寂的山野。新:刚刚。

清泉石上流:写的正是雨后的景色。

竹喧:竹林中笑语喧哗。喧:喧哗,这里指竹叶发出沙沙声响。浣(huàn)女:洗衣服的姑娘。浣:洗涤衣物。

随意:任凭。春芳:春天的花草。歇:消散,消失。

王孙:原指贵族子弟,后来也泛指隐居的人。留:居。

参考资料:

1、古代汉语字典编委会.古代汉语字典.北京:商务印书馆,2005:312、541、881

2、于海娣 等.唐诗鉴赏大全集.北京:中国华侨出版社,2010:90

3、邓安生 等.王维诗选译.成都:巴蜀书社,1990:113-114

4、蘅塘退士 等.唐诗三百首·宋词三百首·元曲三百首.北京:华文出版社,2009:114

5、中职文化课提高读本编写组.文言诗文助读.长春:吉林摄影出版社,2011:109

山居秋暝创作背景

  这首诗写初秋时节山居所见雨后黄昏的景色,当是王维隐居终南山下辋川别业(别墅)时所作。

参考资料:

1、张国举.唐诗精华注译评.长春:长春出版社,2010:108-109

  这首诗为HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水名篇,于诗情画意之中寄托着诗人高洁的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀和对HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想境界的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求。

  “空HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山新HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后,HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气晚来秋。”诗中明确写有浣女渔舟,诗人怎下笔说是“空HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”呢?原来HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山中树木繁茂,掩盖了人们活动的痕迹,正所谓“空HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山不见人,但闻人语响”(《鹿柴》)。由于这里人迹罕至,“峡里谁知有人来,世中遥望空云HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”(《桃源行》);HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然不知HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山中有人来了。“空HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”两字点出此外有如世外桃源,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨初霁,万物为之一新,又是初秋的HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚,空气之清新,HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色之美妙,可以想见。

  “HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月松间照,清泉石上流。”天色已暝,却有皓月当空;群芳已谢,却有青松如盖。HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山泉清冽,淙淙流泻于HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山石之上,有如一条洁白无瑕的素练,在HRef=https://www.qijian.info/list/yueguang/ target=_blank class=infotextkey>月光下闪闪发光,多么幽清明净的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然美啊!王维的《济上四贤咏》曾经赞叹两位贤士的HRef=https://www.qijian.info/list/gaoshang/ target=_blank class=infotextkey>高尚情操,谓其"息阴无恶木,饮水必清源”。诗人自己也是这种心志高洁的人,他曾说:”宁息野树林,宁饮涧水流,不用坐梁肉,崎岖见王侯。”(《献始兴公》)这HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下青松和石上清泉,不正是他所HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求的HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想境界吗?这两句HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景如画,随意洒脱,毫不着力。像这样又动人又HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,达到了HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术上炉火纯青的地步,非一般人所能学到。 “竹喧归浣女,莲动下渔舟。”竹林里传来了一阵阵的歌声笑语,那是一些天真无邪的姑娘们洗罢衣服笑逐着归来了;亭亭玉立的HRef=https://www.qijian.info/list/heye/ target=_blank class=infotextkey>荷叶纷纷向两旁披分,掀翻了无数珍珠般晶莹的水珠,那是顺流而下的渔舟划破了HRef=https://www.qijian.info/list/hetang/ target=_blank class=infotextkey>荷塘HRef=https://www.qijian.info/list/yuese/ target=_blank class=infotextkey>月色的宁静。在这青松HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月之下,在这翠竹青莲之中,HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活着这样一群无忧无虑、勤劳善良的人们。这纯洁HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活图景,反映了诗人过安静纯朴HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想,同时也从反面衬托出他对污浊官场的HRef=https://www.qijian.info/list/yane/ target=_blank class=infotextkey>厌恶。这两句写的很有技巧,而用笔不露痕迹,使人不觉其巧。诗人先写"竹喧""莲动",因为浣女隐在竹林之中,渔舟被莲叶遮蔽,起初未见,等到听到竹林喧声,看到莲叶纷披,才发现浣女、莲舟。这样写更富有真情实感,更富有诗意。

  诗的中间两联同是HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,而各有侧重。颔联侧重HRef=https://www.qijian.info/list/xiowu/ target=_blank class=infotextkey>写物,以物芳而明志洁;颈联侧重HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人,以人和而望政通。同时,二者又互为补充,泉水、青松、翠竹、青莲,可以说都是诗人HRef=https://www.qijian.info/list/gaoshang/ target=_blank class=infotextkey>高尚情操的写照,都是诗人HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想境界的环境烘托。

  既然诗人是那样地高洁,而他在那貌似“空HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”之中又找到了一个称心的世外桃源,所以就情不自禁地说:“随意春芳歇,王孙自可留!”本来,《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞·招HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士》说:“王孙兮归来,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山中兮不可久留!”诗人的体会恰好相反,他觉得“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山中”比“朝中”好,洁净纯朴,可以远离官场而洁身自好,所以就决然HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐了。

  这首诗一个重要的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手法,是以HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然美来表现诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格美和一种HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想中的HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会之美。表面看来,这首诗只是用“赋”的方法模HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山范水,对HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物作细致感人的刻画,实际上通篇都是比兴。诗人通过对HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水的描绘寄慨HRef=https://www.qijian.info/list/yanzhi/ target=_blank class=infotextkey>言志,含蕴丰富,耐人寻味。

王维

王维(701年-761年,一说699年—761年),字摩诘,汉族,河东蒲州(今山西运城)人,祖籍山西祁县,唐朝诗人,有“诗佛”之称。苏轼评价其:“味摩诘之诗,诗中有画;观摩诘之画,画中有诗。”开元九年(721年)中进士,任太乐丞。王维是盛唐诗人的代表,今存诗400余首,重要诗作有《相思》《山居秋暝》等。王维精通佛学,受禅宗影响很大。佛教有一部《维摩诘经》,是王维名和字的由来。王维诗书画都很有名,非常多才多艺,音乐也很精通。与孟浩然合称“王孟”。 ...

王维朗读
()

猜你喜欢

柏寝闭何时,瑶华自满枝。天清凝积素,风暖动芬丝。
留步苍苔暗,停觞白日迟。因吟茂陵草,幽赏待妍词。

()

束书厚疆圉,自固恐自陷。心兵失铦铓,何药与淬蘸。

十载伏髹几,剥处泽可鉴。两袖月补缀,布褐色为俭。

()

好风如缕月如圭,破晓乘轺西复西。野涨忽迷三里渡,村讴犹唱六郎堤。

一鞭古驿寻沙远,几树垂杨映水低。稍喜红曦犹未透,趁凉且自过前溪。

()

江湖曾是饮清波,笔染霜华秋最多。

梦里诵君新句子,觉来无奈月明何。

()
戴梓

庭前有嘉树,双双落奇鸟。卿云散组翰,焕彩张灵葆。

乳哺群雏娇,噰噰聚晴晓。春风游冶郎,翠骑飞芳草。

()

欲寻当日故山盟,身世今如海一萍。归路上心真了了,愁根入鬓已星星。

挽衣共釂东西酒,折柳送行长短亭。念我知君回首处,萱丛菖叶一时青。

()