风清月正圆,信是佳时节。
不会长年来,处处愁风月。
心将熏麝焦,吟伴寒虫切。
欲遽就床眠,解带翻成结。
愁风月。宋代。贺铸。 风清月正圆,信是佳时节。不会长年来,处处愁风月。心将熏麝焦,吟伴寒虫切。欲遽就床眠,解带翻成结。
正是风清月圆的好天良夜。
因与思念的人长年隔绝,每逢见到清风明月就产生了忧愁。
点起香,对香吟诗,用来排除心中的愁情,但心反而与香一样焦,吟声与虫鸣一样凄凉。
于是就上床睡觉,或许可以与愁苦告别,不料衣带又解不开,越急着想解开,越是解不开,反而打成了一个死结。
熏(xūn)麝:熏炉中的香料。
寒虫:蟋蟀。
遽(jù):速。
有人说,中国古代HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情诗词中很少有主词,这首也是如此。读者只有根据HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情主人公的口吻、语气、举动及她身边的器物等等来推断性别,身份。这首词HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情主人公似应是一位HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子。
上片开首两句是说HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风清月圆,正是良辰HRef=https://www.qijian.info/list/moijing/ target=_blank class=infotextkey>美景,令人赏心悦目。接下去两句却意绪陡转,“不会长年来,处处愁HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月。”HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月好不好,其实不在于HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月,而在于人的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情不好,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月将处处衔愁。杜甫《春望》云:“HRef=https://www.qijian.info/list/ganshi/ target=_blank class=infotextkey>感时HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花溅泪,HRef=https://www.qijian.info/list/henbie/ target=_blank class=infotextkey>恨别HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟惊心。”欧阳修《玉楼春》云:“HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生自是有情痴,此恨不关HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风和月。”说得透辟。上片,作者曲笔回旋,入木三分地刻画了一个HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子那缠绵的、难于排遣的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦。
过片紧扣一个“愁”字。“熏麝”指熏炉中的香料。“寒虫”即蟋蟀。“心将”二句是说,自己的心和熏炉中的香料一样燃焦了;自己低低的吟咏跟蟋蟀的鸣叫一般凄楚。这两句中,“焦”、“切”二字下得准确、形象、老到,使得人与熏麝,人与寒虫融为一体了,人内心的焦灼不安,人内心的凄HRef=https://www.qijian.info/list/kunan/ target=_blank class=infotextkey>苦难耐也借二字传导而出了。
“欲遽就床眠,解带翻成结。”以动作结情,构思巧妙,新颖。“遽”,匆忙,急之意。想念意中人而不得见,内心焦灼不安,于是想到还是上床睡觉吧,指望以此抛开HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦烦恼。可是这也不行。想解带脱衣,反而结成了死结。HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活中一个普普通通的动作,在此却显示了巨大的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术魅力,它活脱脱写出一个烦恼人的烦恼心态。“解带翻成结”一句,语浅情深,实乃天籁之声,神来之笔,不知贺铸何由得来!
陈廷焯《白HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨斋词话》中曾说:“贺老小词工于结句,往往有通首渲染,至结处一笔叫醒,遂使全篇实处皆虚,最属胜境。”这首《愁HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月》也是结句妙绝的一例。
贺铸(1052~1125) 北宋词人。字方回,号庆湖遗老。汉族,卫州(今河南卫辉)人。宋太祖贺皇后族孙,所娶亦宗室之女。自称远祖本居山阴,是唐贺知章后裔,以知章居庆湖(即镜湖),故自号庆湖遗老。 ...
贺铸。 贺铸(1052~1125) 北宋词人。字方回,号庆湖遗老。汉族,卫州(今河南卫辉)人。宋太祖贺皇后族孙,所娶亦宗室之女。自称远祖本居山阴,是唐贺知章后裔,以知章居庆湖(即镜湖),故自号庆湖遗老。
宋氏五女(若芬五女:若华、若昭、若伦、若。唐代。王建。 五女誓终养,贞孝内自持。兔丝自萦纡,不上青松枝。晨昏在亲傍,闲则读书诗。自得圣人心,不因儒者知。少年绝音华,贵绝父母词。素钗垂两髦,短窄古时衣。行成闻四方,征诏环珮随。同时入皇宫,联影步玉墀。乡中尚其风,重为修茅茨。圣朝有良史,将此为女师。
寄别陈志鸿罢官归高凉 其一。明代。王恭。 解印行歌出将营,千军流泪共含情。邹阳书上谁称屈,王粲才高赋谩成。天连故国铜鱼远,霜落寒江白雁鸣。自愧神交惊此别,不堪离恨更沾缨。
扃岫为张支使作二首。宋代。姜特立。 老去林泉属我,时来轩冕输君。正好南冥运翼,未用北山移文。
白鹤吟示觉海元公。宋代。王安石。 白鹤声可怜,红鹤声可恶。白鹤静无匹,红鹤喧无数。百鹤招不来,红鹤挥不去。长松受秽死,乃以红鹤故。北山道人曰,美者自美,吾何为而喜。恶者自恶,吾何为而怒。去自去耳,吾何阙而追。来自来耳,吾何妨而拒。吾岂厌喧而求静,吾岂好丹而非素。汝谓松死吾无依邪,吾方舍阴而坐露。
留别台中人士 其五。清代。姚莹。 城狐社鼠屡惊骚,庙算频烦圣主劳。百尺丰碑铭上将,万家新鬼哭寒潮。书生殄贼皆能武,草泽从公岂待招!几辈白头今日在,天教忠义翊清朝。