晴川落日初低,惆怅孤舟解携。鸟向平芜远近,人随流水东西。
白云千里万里,明月前溪后溪。独恨长沙谪去,江潭春草萋萋。
谪仙怨·晴川落日初低。唐代。刘长卿。 晴川落日初低,惆怅孤舟解携。鸟向平芜远近,人随流水东西。白云千里万里,明月前溪后溪。独恨长沙谪去,江潭春草萋萋。
一个晴朗的日子,斜阳低挂在天边,一叶孤舟载着友人离去,此刻是何等令人惆怅!鸟儿在平旷的原野上远近地飞翔,好似人随流水各奔东西。
愿白云将自己的思念带给千里万里之外的友人,愿那一轮明月载着我的愁思随着溪水带到友人的身边。友人贬谪去的苦恨让人难以言状,就如那江边繁茂的春草一样杂乱而无际。
①晴川:指在阳光照耀下的江水。
②平芜:指草木繁茂的原野。
③长沙:这里用汉代贾谊谪迁长沙的典故。
④萋萋:草盛貌。
这首词又题作《答秦徵君、徐少府春日见集苕溪,酬梁耿别后见寄六言》。这首词大约是作者被贬睦州(今浙江淳安一带)司马途中,经苕溪(流域在今浙江湖州地区),在友人的宴集上为酬答远谪的梁耿的寄赠所作。
上片是HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆之语,再现当时HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别梁耿的情景。在一个晴朗的HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚,HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳低垂,斜晖映照着河水,一派晴明色彩,然而HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人却要在此时远去了。“晴川”历历可见,但见那一叶孤舟载着浓重的HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁徐徐离去,他们从此天各一方,这怎不使人万分HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅!“携”,离开。HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句点明HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间及HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然景象,流露出不堪HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别的沉重HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。第二句与第三、四句之间,有一段目送孤舟的过程的跳跃,留下了引人HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象的空白。这中间没有写如何伫立岸边久久凝望,没有类似“孤帆远影碧空尽”的展现,而实际上正是目随孤舟,渐望渐远,才把平野吸入眼底。这时只见野地平阔,春草绵延,暮归的飞HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟在旷野上忽远忽近地飞旋。HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟儿归飞,既是所见,亦是触物起兴,引起HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别HRef=https://www.qijian.info/list/shangqing/ target=_blank class=infotextkey>伤情——HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟儿尚能HRef=https://www.qijian.info/list/ziyou/ target=_blank class=infotextkey>自由飞翔,HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚聚归,而人却在这薄暮中随着流水漂移而各分东西了。这其中透露着对HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人飘零天涯的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨和自己被谪的痛楚。在HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别之际,极目望高HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,那无限怨怅真难以抑制;HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆那HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别情景,又是多么苍茫HRef=https://www.qijian.info/list/beichuang/ target=_blank class=infotextkey>悲怆!
下片写别后情景,抒发了对HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人的深切HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念和被谪的HRef=https://www.qijian.info/list/yihen/ target=_blank class=infotextkey>遗恨。“白云”“HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月”两句写思情的绵长悠远,自己常望着云和月怀想梁耿。“千里万里”状关HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山之阻隔难越,“前溪后溪”状自己所处之境地——苕溪有东苕溪与西苕溪之分。放眼能见的只是飘浮在万里长空的白云,而HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人在何方呢?白云是否也能把自己的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念带给天边的HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人呢?皎洁的HRef=https://www.qijian.info/list/yueguang/ target=_blank class=infotextkey>月光照着溪流,它也该同样照着随流水远去的HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人。谢庄《月赋》云:“隔千里兮共HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月”。HRef=https://www.qijian.info/list/wangyue/ target=_blank class=infotextkey>望月HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人,HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月也似有情,把自己的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念捎向远方。HRef=https://www.qijian.info/list/duiyue/ target=_blank class=infotextkey>对月望云,云和月在这里都是切切思情的寄托物。最后两句抒写自己与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人被HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪的悲恨,进一步点露别情之深长是由于两人有共同的HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运。“长沙谪去”,用西汉贾谊因遭权贵中伤而被贬为长沙王太傅一事(贾谊因此被后人称为“贾长沙”),表达了郁结于心头的怅恨。这“恨”既为梁耿被谪而发,亦交织着作者自己遭贬的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦。对梁耿的深切HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念,正是基于这被谪的共同HRef=https://www.qijian.info/list/zaoyu/ target=_blank class=infotextkey>遭遇,谪中的别恨愈见深沉,令人心碎。在这次HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人聚于苕溪的宴集上,独不见梁耿,此“恨”更长。这因谪而加浓的思情可视为贯穿此词的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情主线,这句也可视为点明HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情内容的“词眼”所在。这种关于HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别的HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆及别后的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念,不是一般的儿女HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离之意、HRef=https://www.qijian.info/list/qinren/ target=_blank class=infotextkey>亲人分隔之情,而恰恰是谪客之别情。谪中之别,愈见悲恨相续。末句用HRef=https://www.qijian.info/list/jiangbian/ target=_blank class=infotextkey>江边泽畔春草萋萋的形象,来暗示这种HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别的HRef=https://www.qijian.info/list/yihen/ target=_blank class=infotextkey>遗恨的深长。《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞·招HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士》:“王孙游兮不归,春草生兮萋萋”。后人就常以春草绵绵来象征HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离的不断思今。想念远谪的HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人,望着蔓延的春草,更令人黯然销魂。
刘长卿(约726 — 约786),字文房,汉族,宣城(今属安徽)人,唐代诗人。后迁居洛阳,河间(今属河北)为其郡望。玄宗天宝年间进士。肃宗至德中官监察御史,后为长洲县尉,因事下狱,贬南巴尉。代宗大历中任转运使判官,知淮西、鄂岳转运留后,又被诬再贬睦州司马。德宗建中年间,官终随州刺史,世称刘随州。 ...
刘长卿。 刘长卿(约726 — 约786),字文房,汉族,宣城(今属安徽)人,唐代诗人。后迁居洛阳,河间(今属河北)为其郡望。玄宗天宝年间进士。肃宗至德中官监察御史,后为长洲县尉,因事下狱,贬南巴尉。代宗大历中任转运使判官,知淮西、鄂岳转运留后,又被诬再贬睦州司马。德宗建中年间,官终随州刺史,世称刘随州。
浣溪纱 连昼蒙霾高卧无绪,素友快递蟹笥,地址有误几未果收,仍倚前调。。幻庐。 漠漠重霾閟晓阴,凝弦恁会子期心。为迷三径一时寻。濡沫潮横思可听,剔黄月满慰初噙。潜移清寂午将深。
感怀有咏。。陈振家。 大乖时命一吟徒,自绘丘山小隐图。乔木环遮天似盖,清溪斜绕水成弧。铝锅可煮三餐饭,茅舍能容六尺躯。尘外悠悠消岁月,者番不学杞人愚。
偈颂一百二十三首 其一○六。宋代。释祖钦。 禅,树止叫喧喧。道,门前风浩浩。冷地思量真可笑。笑什么,等闲拾得一颗苏州梨,看来却是青州枣。
题致仕袁成均燕申亭。宋代。吕陶。 挂冠归后爱林泉,择地为亭欲看山。清画绝无尘坌到,白云常与性情閒。诗书教子雍容外,琴酒娱宾笑傲间。堂构不隳门有庆,綵衣终约锦衣还。
颂古三十一首。宋代。释如本。 一波才动众波随,汩没尘寰几个知。突兀须弥横宇宙,纵横妙用更由谁。