南柯子·山冥云阴重

南柯子·山冥云阴重朗读

山冥云阴重,天寒雨意浓。数枝幽艳湿啼红。莫为惜花惆怅对东风。

蓑笠朝朝出,沟塍处处通。人间辛苦是三农。要得一犁水足望年丰。

译文

“山冥云阴重,天寒雨意浓。数枝幽艳湿啼红。”彤云密布,山色阴暗,天下着濛濛的细雨。花朵上,水气聚成了晶莹的水珠,象是少女眼睛里含着泪珠,夺眶欲出,令人十分爱怜。作者摄取了这样一个特写镜头,十分形象地描绘出一幅田园风景图。莫为惜花惆怅,对东风。”不要因为风风雨雨摧残着美丽的花朵,而愁怅满怀,作无病呻吟。“蓑笠朝朝出,沟塍处处通。”

戴着蓑笠的农民,天天清晨早出,他们的足迹踏遍了田间泥泞的沟渠和田埂。“人间辛苦是三农”春耕、春种、秋收,是农民们一年中最辛苦的三个季节。"要得一犁水足,望年丰。”农民们终年辛劳,犁透了田,灌足了水,盼望有一个丰收的年成!他们是没有闲情逸致去赏花、怜花、惜花的。

注释

山冥:的水气很重,山色昏暗。

幽艳:在暗处的花。啼红:花朵上逐渐聚成水珠,像噙着眼泪。

塍(chéng):田间土埂。

三农:指春耕、夏耘、秋收。

  诗词分工、各守畛域的传统观念,对宋词的创作有很深影响。诸如“田家语”、“田妇叹”、“插秧歌”等宋代诗歌中常见的题材,在宋词中却很少涉及。这首词描述了,HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民的HRef=https://www.qijian.info/list/laodong/ target=_blank class=infotextkey>劳动HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,流露出与之声息相通的质朴向上的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,因而值得珍视。上片以景语起:HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山色昏暗,彤云密布,寒HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨将至。在总写环境HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气之后,收拢词笔,语及近景,数枝凝聚水珠、楚楚堪怜的娇HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,映入眼帘。如若顺流而下,则围绕“啼红”写心抒慨,当是笔端应有之义。但接下来两句,却奉劝骚人词客,勿以惜HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花为念,莫作HRef=https://www.qijian.info/list/changwang/ target=_blank class=infotextkey>怅惘HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思,可谓笔锋灵活心思脱俗。下片又复宕开,将笔触伸向田垄阡陌,“朝朝出”、“处处通”对举,言简意赅勾勒不避HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨、终岁劳作的HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。遂引出“人间HRef=https://www.qijian.info/list/xinku/ target=_blank class=infotextkey>辛苦是三农”的HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹。“三农”,指春耕、夏种、秋收。五谷丰登,是HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民们一年的HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望。在这重阴欲HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的时刻人们HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望的是有充足的HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨水,能犁耕作。至于惜HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun/ target=_blank class=infotextkey>伤春,他们既无此余暇,也无此闲情。

  每当“做冷欺HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”(史达祖《绮罗香》语)时节,“冻云黯淡HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气”(柳永《夜半乐》语),文人墨客常会触物兴感,抒发HRef=https://www.qijian.info/list/lianxi/ target=_blank class=infotextkey>怜惜HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。这些作品,大抵亦物亦人,亦彼亦已,汇成宋词的一片汪洋。虽有深挚、浮泛之别,也自有其价值在。不过,萦牵于个人的遭际,囿于一已的狭小天地,则是其大部分篇章的共同特点。这首《南柯子》却不同,即将因HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨吹打而飘零的幽艳啼红,和终年劳碌田间而此刻盼HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨耕种的HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民,由目睹或HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想而同时放到了作者情感的天平两端。

  它不在惜HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun/ target=_blank class=infotextkey>伤春旧调上的和弦,而是另辟蹊径的新声。作者的目光未为仄狭的HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我所囿,HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情天地比较开阔。一扫陈思,立意不俗。

  苏轼、辛弃疾等也写过一些描写HRef=https://www.qijian.info/list/xiangcun/ target=_blank class=infotextkey>乡村HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的词作,也倾注了HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱HRef=https://www.qijian.info/list/nongcun/ target=_blank class=infotextkey>农村、HRef=https://www.qijian.info/list/guanxin/ target=_blank class=infotextkey>关心HRef=https://www.qijian.info/list/nongshi/ target=_blank class=infotextkey>农事的情感,他们所作,常如一幅幅HRef=https://www.qijian.info/list/minsu/ target=_blank class=infotextkey>民俗画,苏轼作于徐州太守任上的一组《浣溪沙》(“照日深红暖见鱼”等五首)是如此,辛弃疾《清平乐。村居》的笔触更为细腻入微。王炎的这首词则显示了不同的特色,作者的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情主要不是熔铸在画面中,而是偏重于HRef=https://www.qijian.info/list/renzhi/ target=_blank class=infotextkey>认知的直接表述,理性色彩较浓,因而,写到HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,如“蓑笠朝朝出,沟塍处处通”,也采取比较概括的方式,不以描绘的笔墨取胜。

  宋代有两个王炎,均有词作传世。此篇作者字晦叔,号双溪,婺源(今属江西)人,孝宗乾道五年进士,有词集《双溪诗馀》。其“不溺于情欲,不荡于无法”《双溪诗馀自序》的宗旨,在这首HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风调朴实的《南柯子》中也得到了充分体现。此词不取艳辞,不贵用事,下字用语亦颇经揣摩,如“幽艳湿啼红”写HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花在HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨意浓阴中的姿态就相当生动。不过此词亦有缺陷,全篇语多浅易、含蕴稍欠.

王炎

王炎(1137——1218)字晦叔,一字晦仲,号双溪,婺源(今属江西)人。一生著述甚富,有《读易笔记》、《尚书小传》、《礼记解》、《论 语解》、《孝圣解》、《老子解》、《春秋衍义》、《象数稽疑》、《禹贡辨》等,《全宋词》第 三册录其词五十二首。事迹见胡升《王大监传》(《新安文献志》卷六九)、 《宋史翼》卷二四,参《南宋馆阁续 录》卷八、九。 ...

王炎朗读
()

猜你喜欢

此日经过高盖下,忽忆去年高盖峰。秪见黄花似往日,那堪衰鬓向秋风。

烟霞不断重阳路,勋业犹疑三径松。旧国萧条岁复晏,布袍芒屩意何穷。

()

霄汉勋名喜致身,薇垣望重自西秦。心应许国终怀赤,鬓为忧民早博银。

公道定知归太史,清朝无愧作閒人。从今勘破黄粱梦,习静虚堂养谷神。

()

有喝端如探竿草,无师血脉通红线。

当阳不识李将军,徒学穿杨一枝箭。

()

如何尘外侣,亦受世间名。佛果修无漏,官阶号不更。

紫衣宫锦制,丹诰法音迎。为问酬恩地,朝朝梵诵声。

()

我住东郊祇树园,无人肯顾席为门。多君用意非流俗,忙里偷閒每见存。

()

海曲山河洞府低,蓬壶阆苑海东西。仙人玉女时游集,不许桃源过客迷。

()