夜游宫·叶下斜阳照水

夜游宫·叶下斜阳照水朗读

叶下斜阳照水。卷轻浪、沈沈千里。桥上酸风射眸子。立多时,看黄昏,灯火市。

古屋寒窗底。听几片、井桐飞坠。不恋单衾再三起。有谁知,为萧娘,书一纸。

译文

一抹斜阳透过树叶照在水面,江水翻卷着细细的浪花,深沉地流向千里之外。桥上的寒风刺人眼目,令人神伤。我伫立已久,眼看着黄昏将尽,街市上亮起了灯火点点。

陈旧的小屋里,我卧在寒窗之下,听到了井边几片梧桐落地的声响。不贪恋这薄薄的被子,几次三番起身下床。有谁知道我如此心神不安,辗转难寐,全是因为她的一封书信。

注释

夜游宫:词牌名。《清真集》入“般涉调”。双调五十七字,前后片各四仄韵。

叶下:叶落。

轻浪:微波。

沉沉:形容流水不断的样子。

酸风射眸子:指冷风刺眼使酸鼻。酸风,指刺人的寒风。

单衾(qīn):薄被。

萧娘:唐代对女子的泛称。此指词人的情侣。唐杨巨源《崔娘》诗:“风流才子多春思,肠断萧娘一纸书。”

参考资料:

1、上彊邨民(编) 蔡义江(解). 宋词三百首全解.上海: 复旦大学出版社, 2008/11/1 : 第139-141页

2、吕明涛,谷学彝编著 . 宋词三百首 .北京:中华书局, 2009.7 :第144-145页

夜游宫·叶下斜阳照水创作背景

  此词为即景抒情之作。写接到情人(萧娘)一封信后的沉痛情绪。

参考资料:

1、上彊邨民(编) 蔡义江(解). 宋词三百首全解.上海: 复旦大学出版社, 2008/11/1 : 第139-141页

  前人评清真词,多认为其词之HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格为富艳、典丽,细密多变,但这首词作却写得颇为明快晓畅,用近乎白描的手法,把HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思之情叙写得相当动人。此词为伤离HRef=https://www.qijian.info/list/huaijiu/ target=_blank class=infotextkey>怀旧之作。词的结构采用新巧的“悬念法”,先层层加重读者的疑惑,最后一语道破意蕴,读来跌宕顿挫,波澜起伏,HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉凄绝。

  “叶下斜阳照水,卷轻浪、沉沉千里”,首二句,词人描述眼中所见之情景,西下的HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳,余晖透过树叶,把斑驳的阳光洒在水面上;再往前看,江水翻卷着细浪缓缓地迤逦而去。这两句点明了HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间、HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点,为HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情缠身的词人,恰逢薄暮时分,更觉HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思难耐,悠悠不尽的HRef=https://www.qijian.info/list/chousi/ target=_blank class=infotextkey>愁思,亦如眼下流淌不绝的江水。后四句:“桥上酸HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风射眸子。立多时,看HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏,灯火市”,原来此时词人是伫立在桥上。词人目光迎着刺眼的秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,凭栏远眺,疑望着HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏时分华灯初上的闹市,久久没有离去。词作上片,词人的笔触侧重描绘室外,以粗细结合、浓淡相宜的笔墨勾勒出一幅HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳之下,一位为HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思所苦者,久久伫立桥头,迎着HRef=https://www.qijian.info/list/xiaose/ target=_blank class=infotextkey>萧瑟秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,疑神远眺的情景。第三句中“酸HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风射眸子”,系借用唐诗人李贺《金铜仙人辞汉歌》诗中句子:“魏官牵车指千里,东关酸HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风射眸子。”李诗是叙写金铜仙人离汉宫之HRef=https://www.qijian.info/list/qiwan/ target=_blank class=infotextkey>凄婉情态,词人借用此句,不无借此表露自己HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念的HRef=https://www.qijian.info/list/beiku/ target=_blank class=infotextkey>悲苦之情。

  词作下片,词人的笔触转而叙写室内情景。“古屋寒窗底,听几片、井桐飞坠”,此时已是夜阑人静,词人也已回到屋中,伴随他的是古屋寒窗,他辗转反侧,为HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情所困扰,无法入眠,井栏上坠落下的梧桐叶声,不时地传入耳际。词人描述眼中幽凄的环境和卧听萧萧落叶,正映衬了自己的HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂与HRef=https://www.qijian.info/list/simu/ target=_blank class=infotextkey>思慕之苦。后四句:“不恋单衾再三起。有谁知,为萧娘,书一纸”,这四句是说,夜不成寐,辗转反侧,都是为了HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念心上之人。HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念至极,不顾天寒,起而挥笔倾泻自己的情感,抒发自己的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思之情。“再三”二字,极言天寒犹不能阻拦自己。

  词所表现的虽是HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人这样一种司空见惯的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题,写法上却颇有特色。词之上下两片描写由HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚斜阳到HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏灯火,由桥上酸HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风到古屋寒窗的情景,时空依次推移,HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物随时变换,HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情随之深化,最后揭出“为萧娘,书一纸”的底蕴,写来层层深入,环环相扣,跌宕起伏,引人入胜。

周邦彦

周邦彦(1056年-1121年),中国北宋末期著名的词人,字美成,号清真居士,汉族,钱塘(今浙江杭州)人。历官太学正、庐州教授、知溧水县等。徽宗时为徽猷阁待制,提举大晟府。精通音律,曾创作不少新词调。作品多写闺情、羁旅,也有咏物之作。格律谨严。语言典丽精雅。长调尤善铺叙。为后来格律派词人所宗。旧时词论称他为“词家之冠”。有《清真集》传世。 ...

周邦彦朗读
()

猜你喜欢

地上春色生,眼前诗彩明。手携片宝月,言是高僧名。
溪转万曲心,水流千里声。飞鸣向谁去,江鸿弟与兄。

()

东京少长认维桑,书剑谁教入帝乡。一事无成空放逐,
故人相见重凄凉。楼台寂寞官河晚,人物稀疏驿路长。
莫怪临风惆怅久,十年春色忆维扬。

()
韬光

山僧野性好林泉,每向岩阿倚石眠。不解栽松陪玉勒,
惟能引水种金莲。白云乍可来青嶂,明月难教下碧天。
城市不能飞锡去,恐妨莺啭翠楼前。

()
弘历

当年阶下有丰碑,持去谁将镇石为。闻是椓人留姓氏,长绳百尺拽诚宜。

()

岿岿石翁,霜松雪柏。冶春之姿,非我阡陌。大涤洞天,时雨沾益。

虽复桃李,亦生骨力。书带环之,懋昭明德。不言成蹊,同岑一脉。

()
()