踏莎行·雪似梅花

踏莎行·雪似梅花朗读

雪似梅花,梅花似雪。似和不似都奇绝。恼人风味阿谁知?请君问取南楼月。

记得去年,探梅时节。老来旧事无人说。为谁醉倒为谁醒?到今犹恨轻离别。

译文

这雪像梅花一样洁白,那梅花又像雪一般晶莹,无论是像,还是不像,都是一样的绝美。可这绝美的雪与梅,却勾起我的愁思。这愁思,有谁能知道呢?只有南楼上的明月是我的见证。

记得往年,也是这样时节,我却是和你一起踏雪寻梅,那明月照着我们俩,时间流逝,人亦渐老,事也成了旧事,没人再提了!我醉了又醒,醒了又醉,却是为了谁?唉,直到现在,我还在悔恨,悔恨当初那样轻易地离开了你!

注释

雪似梅花:唐东方虬《春雪》:“春雪满空来,触处似花开。”

梅花似雪:古乐府:“只言花似雪,不悟有香来。”

阿谁:谁,何人。

去年:往年。

参考资料:

1、唐圭璋等著.唐宋词鉴赏辞典.上海:上海辞书出版社,1998.8(2010.5重印):1223-1224

  吕本中的诗词以构思精巧见长,大多写得词浅意深,别有HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风味,胡仔说:“吕居仁诗清駃可爱。如‘树移午影重帘静,门闭春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风十日闲’,‘HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事高低半枕梦,HRef=https://www.qijian.info/list/guren/ target=_blank class=infotextkey>故人南北数行书’。”(《苕溪渔隐丛话前集》卷五十三)而吕本中的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格在词中则体现得尤为明显。像《采桑子(恨君不似江楼月)》、《减字木兰HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花(去年今夜)》、《菩萨蛮(高楼只在斜阳里)》等词中,都鲜明地表现了词人这种HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格。

  词的上片以“似”与“不似”HRef=https://www.qijian.info/list/xiomei/ target=_blank class=infotextkey>写梅与HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪交相辉映的奇绝之景。梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花与飞HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪同时的情景之下,HRef=https://www.qijian.info/list/xiomei/ target=_blank class=infotextkey>写梅往往说到HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪,以HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪作背景。唐代齐己《早梅》:“前村深HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪里,昨夜一枝开。”宋代陆游《梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花》绝句:“闻道梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花坼晓HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪堆遍满四HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山中。”正因为梅与HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪同时,加之梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花与HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花有相似之处,诗人便常常将它们联系起来。唐代张谓《早梅》诗说它们形似难辨:“一树寒梅白玉条,迥临村路傍溪桥。不知近水HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花先发,疑是经冬HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪未销。”而宋代王安石则从另一角度表现其不似,《梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花》诗云:“墙角数枝梅,凌寒独自开。遥知不是HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪,为有暗香来。”梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花和HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花形相似、色相近,而质相异,神相别,因而在本词中词人在写了“HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪似梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花似HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”之后,即拔起一笔:“似和不似都奇绝”。“似”是言色,“不似”则言香。在朦胧HRef=https://www.qijian.info/list/yuese/ target=_blank class=infotextkey>月色之中,HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪白梅洁,暗香浮动,这确实是种奇妙的境界。

  HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下奇景,本应是令人赏心悦目的,可是词人认为是“恼人”的。“恼人”即“撩人”,此HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释在诗词中屡见不鲜。会撩拨起人的心事的原因词人没有直接回答,只是含糊地说:“恼人HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风味阿谁知?请君问取南楼月。”词人在此处设下了悬念,令人揣想。

  江淹《恨赋》中名句:“春草碧色,春水渌波。送君南浦,伤如之何?”李白《渌水曲》:“渌水明HRef=https://www.qijian.info/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日,南湖采白蘋。荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花娇欲语,愁杀荡舟人。”此诗说的是送行时看到春草如茵,绿水如染,正是此HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光反而增加了诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅。李诗说的是姑娘在湖上采蘋,HRef=https://www.qijian.info/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日明丽、荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花红艳,但此景不使人欢,反叫人愁,这是因为心中本有事,见了这乐景则与她HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情抵触不入,反而触景添愁。

  词的下片则点明词人心事的由来:“记得去年,探梅时节。老来旧事无人说。”原来是去年梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开放时节,曾HRef=https://www.qijian.info/list/tongqing/ target=_blank class=infotextkey>同情人共赏梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,南楼之月可作见证,而今与HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别了,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风物依旧,HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事已非,词到结句时才点明词人为什么别来频醉频醒,是为了“轻HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别”的“恨”。整首词先设下重重迷障,层层云翳,然后驱雾排云,露出了本意这样使读者从深深的困惑中明白过来,得到了HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情上的慰藉。

  “言情之词,必藉HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色映托,乃具深婉流美之致。”(吴衡照《莲子居词话》卷二)吕本中这首《踏莎行》见HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪兴怀,睹梅生情,HRef=https://www.qijian.info/list/denglou/ target=_blank class=infotextkey>登楼抒感,HRef=https://www.qijian.info/list/duiyue/ target=_blank class=infotextkey>对月寄慨,把HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别恨HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉道出,有着一种朦胧美。这种朦胧美不同于明快之美,但也不是晦涩。如果一首词让人感到不知所云,百思不解,那就失却了意义。这种词没有朦胧美,而是晦涩。朦胧美如雾中之HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,纱后之女,初看不清楚,细辨可见其形态,这种境界给人一种含蓄美。这首词的题旨全靠最后一句“到今犹恨轻HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别”点出。HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手法确如画龙,在云彩翻卷之中,东现一鳞,西露一爪,最后见首点睛,因而使画中之龙既显得体态矫健,又透出十分神韵。

吕本中

吕本中(1084- 1145),字居仁,世称东莱先生,寿州人,诗人,词人,道学家. 诗属江西派.著有<<春秋集解>>,<<紫微诗话>>,<<东莱先生诗集>> 等. 词不传,今人赵万里<<校辑宋金元人词>> 辑有<<紫微词>>,<<全宋词>> 据之录词二十七首.吕本中诗数量较大,约一千二百七十首。 ...

吕本中朗读
()

猜你喜欢

飞步上㠝岏,星辰渐可扪。一山浮海至,五岭此峰尊。

元气回阴洞,丹霞辟妙门。从来尘劫外,别自有乾坤。

()

入秦蔡泽,急横金跃马、难甘雌伏。今代才名羁旅客,醉倚长杨抛筑,一雁清秋,三关落日,人比萧萧竹。

薄游书剑,官斋移杨堪宿。

()

门前有垂杨,枝叶何靡靡。

飘花欲及地,忽复因风起。

()
杨可弼

我笑羊叔子,岘首矜一生。

又怪谢阿客,伐山觅峥嵘。

()

君不见,东坡调水传佳话,全凭清浊分流派。甘美香冽天一生,沁人诗骨清人肺。

又不见,黄河之水天上来,石水斗泥资灌溉。有时汲之供烹啜,不闻饮者比沆瀣。

()

君才元落落,吾语只平平。意广真堪笑,情亲却自惊。

瘦筇殊未到,短笛为谁横。肺病虽羸甚,犹能倒屣迎。

()