塞北梅花羌笛吹,淮南桂树小山词。
请君莫奏前朝曲,听唱新翻杨柳枝。
南陌东城春早时,相逢何处不依依?
桃红李白皆夸好,须得垂杨相发挥。
凤阙轻遮翡翠帏,龙池遥望麴尘丝。
御沟春水相晖映,狂杀长安少年儿。
金谷园中莺乱飞,铜驼陌上好风吹。
城东桃李须臾尽,争似垂杨无限时?
花萼楼前初种时,美人楼上斗腰支。
如今抛掷长街里,露叶如啼欲恨谁?
炀帝行宫汴水滨,数株残柳不胜春。
晚来风起花如雪,飞入宫墙不见人。
御陌青门拂地垂,千条金缕万条丝。
如今绾作同心结,将赠行人知不知?
城外春风吹酒旗,行人挥袂日西时。
长安陌上无穷树,唯有垂杨绾别离。
轻盈袅娜占年华,舞榭妆楼处处遮。
春尽絮飞留不得,随风好去落谁家?
杨柳枝词九首。唐代。刘禹锡。 塞北梅花羌笛吹,淮南桂树小山词。请君莫奏前朝曲,听唱新翻杨柳枝。南陌东城春早时,相逢何处不依依?桃红李白皆夸好,须得垂杨相发挥。凤阙轻遮翡翠帏,龙池遥望麴尘丝。御沟春水相晖映,狂杀长安少年儿。金谷园中莺乱飞,铜驼陌上好风吹。城东桃李须臾尽,争似垂杨无限时?花萼楼前初种时,美人楼上斗腰支。如今抛掷长街里,露叶如啼欲恨谁?炀帝行宫汴水滨,数株残柳不胜春。晚来风起花如雪,飞入宫墙不见人。御陌青门拂地垂,千条金缕万条丝。如今绾作同心结,将赠行人知不知?城外春风吹酒旗,行人挥袂日西时。长安陌上无穷树,唯有垂杨绾别离。轻盈袅娜占年华,舞榭妆楼处处遮。春尽絮飞留不得,随风好去落谁家?
塞北的《梅花落》用羌笛吹奏,楚辞《招隐士》是淮南小山作词。
请君不要再演奏前朝的歌曲,来听听演唱新创作的《杨柳枝》。
城南小路城东郊外,正值早春到来之时,过往行人相逢会面何处没有杨柳依依?
桃花艳红李花洁白人都称赞,这美景还须杨柳助力。
翡翠帷帘轻轻遮掩着宫门,宫里人在宫殿台阶上遥望御河边的杨柳丝。
御河水面上人面杨柳互相辉映,使长安城里的少年几欲抓狂。
金谷园中群莺乱飞,铜驼陌上春风吹拂。
城中的桃花李花一会儿就凋谢了,怎么那垂杨柳没有时限的束缚?
花萼楼前杨柳初种时节,美人在楼上与它比试腰肢。
如今柳条被抛掷在长街上,枝叶露珠如泪不知怨恨谁?
隋炀帝的行宫在汴水一侧几株残柳配不上明媚的春色。
晚风吹起柳絮像雪花飞舞,飞进宫墙里去却不见人迹。
宫前小路京城东门杨柳轻拂,垂下金色丝缕千万条。
现在把柳条打成同心结,拿来送给远行的人,他知道不知道?
城外春风吹动酒店旗帜,行人告别已是夕阳西下之时。
长安道上华美树木数不胜数,只有杨柳寄托相思别离。
柳条轻盈袅娜有美好的年华,舞榭和妆楼处处在她的遮掩下。
春天到头柳絮飞扬留不住,随风好好飞去,不知落到谁家?
杨柳枝:此调本为隋曲,与隋堤有关。传至开元,为唐教坊曲名。白居易翻旧曲为新歌,时人相继唱和,亦七言绝句。
梅花:指汉乐府横吹曲中的《梅花落》。
桂树:指西汉淮南王刘安的门客小山作的《招隐士》,其首句为“桂树丛生兮山之幽”。
翻:改编;一说演奏。
南陌:城南的小路。陌,小路。春早时:早春时期。
桃红李白:桃花艳红,李花洁白。
凤阙:指长安城的宫阙。
龙墀(chí):皇家宫殿上的台阶。一作“龙池”。麴(qū)尘丝:指柳条,柳丝。麴尘,淡黄色。柳叶呈鹅黄色,故称。
御沟:流经皇宫中的渠流。
金谷园:指晋石崇于洛阳金谷涧中所筑的园馆,泛指富贵人家的豪华园林。
铜驼:即铜驼街,因洛阳城汉时铸造两只铜铸骆驼而得名,洛阳繁华游冶之地。亦有借指闹市者。此代指洛阳。
花萼楼:唐玄宗于兴庆宫西南建花萼相辉之楼,简称花萼楼。
腰支:即腰肢,指腰身,身段,体态。
炀帝:即隋炀帝杨广(569~618)。汴水:汴河,隋炀帝时期开凿的大运河。
御陌:都城的街道。青门:即汉代长安城的东南门,因门色青,呼为青门。一作“东门”。
绾:旋绕打结。
挥袂(mèi):挥手告别。日西时:黄昏。
唯有:只有。绾:系念,挂念。一作“管”。
袅娜:柔软细长貌。
絮花:一作“絮飞”。
参考资料:
1、张国举.唐诗精华注译评.长春:长春出版社,2010:480-481
2、吴在庆.名家精注精评本·刘禹锡集.南京:凤凰出版社,2014:209-213
3、梁守中.刘禹锡诗文选译.成都:巴蜀书社,1990:77-81
《杨柳枝词九首》当为刘禹锡晚年所作。旧说是刘禹锡在唐文宗大和六年至八年(832~834年)在苏州时所作。然据诗意,皆言长安、洛阳风物,恐非苏州之作。这组诗的风格已不似在湘沅、巴渝时期所作《踏歌词》、《竹枝词》那样具有浓郁的民歌风味了。
参考资料:
1、吴在庆.名家精注精评本·刘禹锡集.南京:凤凰出版社,2014:209-213
2、梁守中.刘禹锡诗文选译.成都:巴蜀书社,1990:77-81
《HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝词九首》都是咏HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳之作。其将HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳之体态、HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风韵、HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思以及与HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳有关的HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事与HRef=https://www.qijian.info/list/xisu/ target=_blank class=infotextkey>习俗均巧妙地运用于咏HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳中,且诗歌含情宛转,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风情宛然,声韵和谐,流丽而多韵味,使人咏之而兴味不尽。
HRef=https://www.qijian.info/list/zushi/ target=_blank class=infotextkey>组诗首篇是全HRef=https://www.qijian.info/list/zushi/ target=_blank class=infotextkey>组诗的序曲,劝人听诗人改编的新曲,表明了诗人一贯持有的发展创新观念。首句提到汉HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府横吹曲中的《梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落》曲,次句讲的是《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞》中的《招HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士》篇。《梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落》曲原出塞北,HRef=https://www.qijian.info/list/geyong/ target=_blank class=infotextkey>歌咏梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,《招HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士》出自淮南王门下,屡屡咏及桂树,它们与《HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝词》(HRef=https://www.qijian.info/list/yongliu/ target=_blank class=infotextkey>咏柳)都以树木为HRef=https://www.qijian.info/list/geyong/ target=_blank class=infotextkey>歌咏对象,在内容上有相通的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方,所以刘禹锡拿它们来与《HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝词》相比。接着指出《梅HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花落》《招HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士》这两个作品毕竟是前朝之曲,不要再奏了,现在还是听改旧翻新的《HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝词》吧。《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》原来也是HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府旧曲。HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府横吹曲中有《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳》曲,鼓角横吹曲中有《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳HRef=https://www.qijian.info/list/geci/ target=_blank class=infotextkey>歌辞》《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝词》,相和HRef=https://www.qijian.info/list/geci/ target=_blank class=infotextkey>歌辞中有《折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳行》,清商曲辞中有《月节折HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳歌》,其HRef=https://www.qijian.info/list/geci/ target=_blank class=infotextkey>歌辞大抵是汉魏六朝的作品,都用五言HRef=https://www.qijian.info/list/guti/ target=_blank class=infotextkey>古体来抒写。唐代不少文人所作《HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳枝词》,从白居易、刘禹锡以至晚唐的李商隐、温庭筠、薛能等的许多作品,却都用七言近体的七绝形式来写作,虽然内容仍咏HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳或与HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳有关的事物,在形式上确是翻新了。唐人常用绝句配乐演唱,七绝尤多。《HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府诗集》都编入近代曲辞,表明它们是隋唐时代的新曲调。
从第二首开始,每首诗都紧扣“HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳”二字来发挥。其中既有对民间HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风物的描写,也有咏HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古迹之作。
第二首言大千世界万象纷纭,各具其理又相互依存。第三首写HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安HRef=https://www.qijian.info/list/shaonian/ target=_blank class=infotextkey>少年春游,HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳为之增色助兴。第四首HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳生机蓬勃,洛阳名士雅集,HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳长助HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风情。第五首写HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳的前后境遇不同,以HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳依人而易衰,HRef=https://www.qijian.info/list/yuren2/ target=_blank class=infotextkey>喻人之依附富贵不求自立,终难长久。第六首是HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古诗,以HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳见证隋之HRef=https://www.qijian.info/list/xingwang/ target=_blank class=infotextkey>兴亡,言世事无常之意;同时借隋炀帝荒淫HRef=https://www.qijian.info/list/wangguo/ target=_blank class=infotextkey>亡国的教训,向唐朝统治者敲响警钟。第七首以HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳寄托HRef=https://www.qijian.info/list/huairen/ target=_blank class=infotextkey>怀人HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思之情。第八首言HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳最知人间HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离之事,借写HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别以咏HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳多情;全诗运用写意式的笔法简练地勾勒出一幅“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹旗动”、“HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳西下”、“HRef=https://www.qijian.info/list/zheliu/ target=_blank class=infotextkey>折柳HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别”的HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美画面,围绕自古就开始表达的“HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别”HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题,创造出恬静、淡远而有情深的美妙HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境。第九首写HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳的盛衰HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,借杨HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮喻HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊之感;后二句写春尽絮飞,随HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风飘逝,深寓HRef=https://www.qijian.info/list/fongyu/ target=_blank class=infotextkey>讽喻之意。
这九首诗直接用HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌曲调创作,保持了纯正的HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风味,提高了HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术水平,既有较丰富的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想内涵,又谐音合律便于传唱,使雅俗互补,相得益彰,达到了较高的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术水平。这正是刘禹锡HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求的效法HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原的创作目标。
由于长期的HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,刘禹锡有机会接触到湘沅巴蜀的HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌HRef=https://www.qijian.info/list/minyao/ target=_blank class=infotextkey>民谣。《旧唐书》本传云“禹锡在朗州十年,唯以文章吟咏,陶冶性情。蛮俗好巫,每淫辞鼓舞,必歌俚辞。禹锡或从事于其间,乃依骚人之作,为新辞以教巫祝。故武陵溪洞间夷歌,率多禹锡之辞也”。在唐代,如此认真地HRef=https://www.qijian.info/list/xuexi/ target=_blank class=infotextkey>学习HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌并取得卓越成绩的,刘禹锡首屈一指。
刘禹锡(772-842),字梦得,汉族,中国唐朝彭城(今徐州)人,祖籍洛阳,唐朝文学家,哲学家,自称是汉中山靖王后裔,曾任监察御史,是王叔文政治改革集团的一员。唐代中晚期著名诗人,有“诗豪”之称。他的家庭是一个世代以儒学相传的书香门第。政治上主张革新,是王叔文派政治革新活动的中心人物之一。后来永贞革新失败被贬为朗州司马(今湖南常德)。据湖南常德历史学家、收藏家周新国先生考证刘禹锡被贬为朗州司马其间写了著名的“汉寿城春望”。 ...
刘禹锡。 刘禹锡(772-842),字梦得,汉族,中国唐朝彭城(今徐州)人,祖籍洛阳,唐朝文学家,哲学家,自称是汉中山靖王后裔,曾任监察御史,是王叔文政治改革集团的一员。唐代中晚期著名诗人,有“诗豪”之称。他的家庭是一个世代以儒学相传的书香门第。政治上主张革新,是王叔文派政治革新活动的中心人物之一。后来永贞革新失败被贬为朗州司马(今湖南常德)。据湖南常德历史学家、收藏家周新国先生考证刘禹锡被贬为朗州司马其间写了著名的“汉寿城春望”。
游罗浮四首 其四。明代。刘存业。 抱被相随石室中,天鸡初唱海涛红。晦明不定山头日,呼舞无端谷口风。前辈书题空石藓,野人心思只云松。神仙骨相知谁是,更踏飞云最上峰。
秭归屈原墓。。朱帆。 汨水骚人骨,还乡瘗秭归。巫山邻楚女,香涧近明妃。莫道文章显,须知愿向非。可怜诗共酒,长与世相违。
一叶落。。汪东。 一叶落。西风恶。远人似叶更飘泊。露零屐齿寒,徘徊阑干角。阑干角。影动秋千索。