燕昭王。唐代。陈子昂。 南登碣石馆,遥望黄金台。丘陵尽乔木,昭王安在哉?霸图今已矣,驱马复归来。
从南面登上碣石宫,望向远处的黄金台。
丘陵上已满是乔木,燕昭王到哪里去了?
宏图霸业今已不再,我也只好骑马归营。
燕昭王:战国时期燕国有名的贤明君主,善于纳士,使原来国势衰败的燕国逐渐强大起来,并且打败了当时的强国——齐国。
碣(jié)石馆:即碣石宫。燕昭王时,梁人邹衍入燕,昭王筑碣石亲师事之。碣石,指墓碑。碣,齐胸高的石块。
黄金台:位于碣石坂附近。相传燕昭王置金于台上,在此延请天下奇士。未几,召来了乐毅等贤豪之士,昭王亲为推毂,国势骤盛。
尽:全。
安在哉:宾语前置句,“在安哉”的倒装,在哪里之意。
霸图:宏图霸业。
已矣:结束了。已,停止,完结。矣,语气词,加强语势。
驱:驱使。
复:又,还。
参考资料:
1、陈新璋.唐诗宋词名篇注评:广东人民出版社,1997年06月第1版:第22页-第23页
万岁通天二年(697),武后派建安郡王武攸宜北征契丹,陈子昂随军参谋。武攸宜出身亲贵,全然不晓军事。陈子昂屡献奇计,不被理睬,剀切陈词,反遭贬斥,徙署军曹。作者有感于燕昭王招贤振兴燕国的故事,写下了这首诗歌。
参考资料:
1、于至堂.唐诗鉴赏辞典:北京出版社,2009年05月:陈子昂-燕昭王
《燕昭王》是一首HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古诗,HRef=https://www.qijian.info/list/jiegufongjin/ target=_blank class=infotextkey>借古HRef=https://www.qijian.info/list/fongjin/ target=_blank class=infotextkey>讽今,HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情深沉,词句朴质,有较强的感人力量。当时作者身居边地,登临碣石HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山顶,极目远眺,HRef=https://www.qijian.info/list/chujingshengqing/ target=_blank class=infotextkey>触景生情,HRef=https://www.qijian.info/list/fujin/ target=_blank class=infotextkey>抚今HRef=https://www.qijian.info/list/zhuixi/ target=_blank class=infotextkey>追昔,HRef=https://www.qijian.info/list/diaogu/ target=_blank class=infotextkey>吊古HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,这首诗表达了HRef=https://www.qijian.info/list/huaicaibuyu/ target=_blank class=infotextkey>怀才不遇,报国无门的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,反映了作者HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极向上的强烈的进取HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。
“南登碣石馆,遥望黄金台”。诗的开篇两句,首先点出HRef=https://www.qijian.info/list/pingdiao/ target=_blank class=infotextkey>凭吊的HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点碣石HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山顶和HRef=https://www.qijian.info/list/pingdiao/ target=_blank class=infotextkey>凭吊的事物黄金台,由此引发出HRef=https://www.qijian.info/list/shuhuai/ target=_blank class=infotextkey>抒怀之情,集中表现出燕昭王HRef=https://www.qijian.info/list/qiuxian/ target=_blank class=infotextkey>求贤若渴的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风度,也写出了诗人对明君的HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望,为后四句作铺垫。诗人写两处古迹,集中地表现了燕昭王HRef=https://www.qijian.info/list/qiuxian/ target=_blank class=infotextkey>求贤若渴礼贤下士的明主HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风度。从“登”和“望”两个动作中,可知诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangwang/ target=_blank class=infotextkey>向往。这里并不是单纯地发思古之幽情,诗人强烈地HRef=https://www.qijian.info/list/tuichong/ target=_blank class=infotextkey>推崇HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人,是因为深深地感到现今世路的HRef=https://www.qijian.info/list/kanke/ target=_blank class=infotextkey>坎坷,其中有着深沉的HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。
次二句:“丘陵尽乔木,昭王安在哉?”接下二句紧承诗意,以深沉的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情,HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉的笔调,描绘了眼前乔木丛生,苍茫荒凉的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,由景衬情,HRef=https://www.qijian.info/list/yuqingyujing/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情于景,发出“昭王安在哉”的慨叹,表达对燕昭王仰慕HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念的深情,抒发了世事沧桑的感喟。诗人借古以HRef=https://www.qijian.info/list/fongjin/ target=_blank class=infotextkey>讽今,对古代圣王的HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念,正是反映对HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实君王的抨击,是说HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会缺少燕昭王这样HRef=https://www.qijian.info/list/qiuxian/ target=_blank class=infotextkey>求贤若渴的圣明HRef=https://www.qijian.info/list/junzhu/ target=_blank class=infotextkey>君主。表面上全是实景描写,但却寄托着诗人对HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实的HRef=https://www.qijian.info/list/buman/ target=_blank class=infotextkey>不满。为什么乐毅事魏,未见奇功,在燕国却做出了惊天动地的业绩,其中的HRef=https://www.qijian.info/list/daoli/ target=_blank class=infotextkey>道理很HRef=https://www.qijian.info/list/jiandan/ target=_blank class=infotextkey>简单,是因为燕昭王知人善任。因此,这两句明谓不见“昭王”,实是诗人以乐毅自比而发的牢骚,也是HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨自己生不逢时,HRef=https://www.qijian.info/list/yingxiong/ target=_blank class=infotextkey>英雄无用武之地。作品虽为武攸宜“轻无将略”而发,但诗中却将其置于不屑一顾的地位,从而更显示了诗人的豪气雄HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风。
作品最后以HRef=https://www.qijian.info/list/diaogushangjin/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/diaogu/ target=_blank class=infotextkey>吊古HRef=https://www.qijian.info/list/shangjin/ target=_blank class=infotextkey>伤今作结:“霸图今已矣,驱HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马复归来。”HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾二句以画龙点睛之笔,以婉转HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨的情调,表面上是写昭王之不可见,霸图之不可求,国士的HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负之不得实现,只得挂冠归还,实际是诗人抒发自己报国无门的HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹。诗人作此诗的前一年,契丹攻陷营州,并威胁檀州诸郡,而朝廷派来征战的将领却如此昏庸,这叫人为国运而深深担忧。因而诗人只好HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨“霸图”难再,HRef=https://www.qijian.info/list/guoshi/ target=_blank class=infotextkey>国事日非了。同时,面对危局,诗人的安邦经世之策又不被纳用,反遭武攸宜的压抑,更使人感到前路茫茫。“已矣”二字,HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨至深。这“驱HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马归来”,表面是写览古归营,实际上也暗示了HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐之意。神功元年(697年),唐结束了对契丹的HRef=https://www.qijian.info/list/zhanzheng/ target=_blank class=infotextkey>战争,此后不久,诗人也就解官归里了。
这篇览古之诗,一无藻饰词语,颇富英豪被抑之气,读来令人喟然生慨。杜甫说:“国朝盛文章,子昂始高蹈。”胡应麟《诗薮》说:“唐初承袭梁隋,陈子昂独开古雅之源。”陈子昂的这类诗歌,有“独开古雅”之功,有“始高蹈”的特殊地位。
陈子昂(约公元661~公元702),唐代文学家,初唐诗文革新人物之一。字伯玉,汉族,梓州射洪(今属四川)人。因曾任右拾遗,后世称为陈拾遗。光宅进士,历仕武则天朝麟台正字、右拾遗。解职归乡后受人所害,忧愤而死。其存诗共100多首,其中最有代表性的是《感遇》诗38首,《蓟丘览古赠卢居士藏用》7首和《登幽州台歌》。 ...
陈子昂。 陈子昂(约公元661~公元702),唐代文学家,初唐诗文革新人物之一。字伯玉,汉族,梓州射洪(今属四川)人。因曾任右拾遗,后世称为陈拾遗。光宅进士,历仕武则天朝麟台正字、右拾遗。解职归乡后受人所害,忧愤而死。其存诗共100多首,其中最有代表性的是《感遇》诗38首,《蓟丘览古赠卢居士藏用》7首和《登幽州台歌》。
钓台。宋代。李处权。 先生志丘壑,溪山助幽兴。持竿聊尔尔,至乐在游泳。故人已龙飞,旌车远来聘。掉头藐不顾,长揖辞万乘。人生各有愿,可不安吾分。是在易之乾,曰遁世无闷。至今堂前竹,苍翠有余润。我行出祠下,敬谒仰胜韵。愧负营口腹,驰驱违本性。言归不敢迟,卖剑买鱼艇。
送友人之官。明代。王汝玉。 春山春树绿,相送去何之。拜命辞朝日,分符出守时。花连渚宫暗,潮溯楚江迟。鼎郡彫零久,疲氓藉设施。
山间 其二。清代。沈光文。 生平未了志,每每托逃禅。不遂清时适,聊耽野趣偏。远钟留夜月,寒雨静江天。拯涣方乘木,才弘利涉川。
有人示山水画卷以为元晖作求诗。宋代。戴表元。 砚山山下小於菟,文彩斓斑今亦无。一坞乱云浓似漆,春风吹梦过西湖。
白髭叹。明代。王鏊。 我年三十九,白髭有一茎。当时初见之,妻子殊为惊。今年四十二,白者日益多。朝来明镜中,对之不复嗟。人生天地间,老去会不免。犹胜严终辈,终身不得见。