岩岩钟山首,赫赫炎天路。
高明曜云门,远景灼寒素。
昂昂累世士,结根在所固。
吕望老匹夫,苟为因世故。
管仲小囚臣,独能建功祚。
人生有何常,但患年岁暮。
幸托不肖躯,且当猛虎步。
安能苦一身,与世同举厝。
由不慎小节,庸夫笑我度。
吕望尚不希,夷齐何足慕。
远送新行客,岁暮乃来归。
入门望爱子,妻妾向人悲。
闻子不可见,日已潜光辉。
孤坟在西北,常念君来迟。
褰裳上墟丘,但见蒿与薇。
白骨归黄泉,肌体乘尘飞。
生时不识父,死后知我谁。
孤魂游穷暮,飘摇安所依。
人生图嗣息,尔死我念追。
俯仰内伤心,不觉泪沾衣。
人生自有命,但恨生日希。
杂诗二首。魏晋。孔融。 岩岩钟山首,赫赫炎天路。高明曜云门,远景灼寒素。昂昂累世士,结根在所固。吕望老匹夫,苟为因世故。管仲小囚臣,独能建功祚。人生有何常,但患年岁暮。幸托不肖躯,且当猛虎步。安能苦一身,与世同举厝。由不慎小节,庸夫笑我度。吕望尚不希,夷齐何足慕。远送新行客,岁暮乃来归。入门望爱子,妻妾向人悲。闻子不可见,日已潜光辉。孤坟在西北,常念君来迟。褰裳上墟丘,但见蒿与薇。白骨归黄泉,肌体乘尘飞。生时不识父,死后知我谁。孤魂游穷暮,飘摇安所依。人生图嗣息,尔死我念追。俯仰内伤心,不觉泪沾衣。人生自有命,但恨生日希。
这是孔融流传下来的《HRef=https://www.qijian.info/list/zashi/ target=_blank class=infotextkey>杂诗二首》,其一写远大的HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负,情辞慷慨;其二写丧子之HRef=https://www.qijian.info/list/beitong/ target=_blank class=infotextkey>悲痛,情致哀婉HRef=https://www.qijian.info/list/beiqie/ target=_blank class=infotextkey>悲切,都有HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情色彩,极冨感染力。我们先来HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释第一首。
“岩岩钟HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山首,赫赫炎天路”二句:岩岩,高峻的样子。《HRef=https://www.qijian.info/list/shijing/ target=_blank class=infotextkey>诗经·鲁颂·宫》:“泰HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山岩岩,鲁邦所詹。”钟HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,北海中的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,极寒冷的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方。赫赫,炎热。炎天,指HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方。钟HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山为极寒之地,炎天为极热之地,两相对比,喻“世道炎凉”。这两句的意思是说,高峻寒冷的钟HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山石首,与炎热至极的HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方之路,地理位置差异,冷热悬殊,对比强烈。
“高明曜云门,远景灼寒素”二句:高明,地位显赫气势灼人的权贵。曜(音耀),炫耀。云门,上接云汉的高门。远景,余光,余焰。景,日光。灼,烧灼,熏炙。寒素,门第低微的寒族。这两句是说,地位显赫的权贵,气焰直侵云汉;他们的余光气势逼人,熏灼寒门。
“昂昂累世士,结根在所固”二句:昂昂,高超挺拔的样子。累世士,累积几代才出现的贤才。累世,连续几代。结根,扎根。此二句言超群出众的贤才是连续几代积累的结果,是需要牢固的根基的。
“吕望老匹夫,苟为因世故”二句:吕望,太公望,姜姓,吕氏,名尚,号太公,又叫姜子牙。HRef=https://www.qijian.info/list/chuanshuo/ target=_blank class=infotextkey>传说七十多岁被周文王发现,任为师,佐周灭商,因功封于齐。匹夫,平民HRef=https://www.qijian.info/list/baixing/ target=_blank class=infotextkey>百姓。世故,时世的缘故。此二句说,姜太公一介平民,由于时世的机缘而大有作为。
“管仲小囚臣,独能建功祚”二句:管仲,春秋齐国人,名吾夷,先辅佐HRef=https://www.qijian.info/list/gongzi/ target=_blank class=infotextkey>公子纠,HRef=https://www.qijian.info/list/gongzi/ target=_blank class=infotextkey>公子纠与桓公争位失败后管仲被囚,经鮑叔牙举荐,受到桓公重用,辅佐齐桓公九合诸侯,成为春秋五霸之首。功祚,功勋业绩,指齐桓公的覇业。这两句是说,管仲本为一囚徒,却能帮助齐桓公建立伟大的覇业。
“HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生有何常?但患年岁暮”二句:年岁暮,HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月流逝。HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原《离骚》:“恐年岁之不吾与。”此二句是说,人怎能永久活着呢?我年纪老了。HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生无常,只恐年岁迟暮。
“幸托不肖躯,且当猛虎步”二句:不肖,自谦之辞。猛虎步,像猛虎一样的步伐。HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻雄俊HRef=https://www.qijian.info/list/haomai/ target=_blank class=infotextkey>豪迈气概。这两句说,有幸托此不肖之躯,应当像猛虎一样奋勇前驱。
“安能一苦身,与世同举厝”二句:安能,怎能。一身,一辈子,一生一世。举厝(音措),举止行为。此二句意思是,怎能HRef=https://www.qijian.info/list/kunku/ target=_blank class=infotextkey>困苦终生,与世俗同流合污呢?
“由不慎小节,庸夫笑我度”二句:小节,琐碎的亊情。庸夫,平庸的人。度,器量,HRef=https://www.qijian.info/list/xionghuai/ target=_blank class=infotextkey>胸怀。此谓由于不拘小节,庸夫讥笑我的器度HRef=https://www.qijian.info/list/xiongjin/ target=_blank class=infotextkey>胸襟。
“吕望尚不希,夷齐何足慕”二句:希,稀罕,敬慕。夷齐,商代孤竹国君之二子伯夷、叔齐,HRef=https://www.qijian.info/list/xiongdi/ target=_blank class=infotextkey>兄弟二人。相传孤竹君死后,伯夷、叔齐推位让国,逃奔西北周。周灭商后,二人耻食周粟,隐于首阳HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,采薇而食,饿死在首阳HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山。这是说吕望尚且无需敬慕,何况伯夷与叔齐呢?
这是孔融《HRef=https://www.qijian.info/list/zashi/ target=_blank class=infotextkey>杂诗二首》中的第一首,是诗人以景托怀的HRef=https://www.qijian.info/list/lizhi/ target=_blank class=infotextkey>励志之作。那么,这首诗是作者在什么样的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情下写的呢?孔融是忠于汉室的,他素与曹操政见不合。他反对曹操“挟天子以令诸侯”,经常HRef=https://www.qijian.info/list/chaofong/ target=_blank class=infotextkey>嘲讽曹操,曹操很恼火,但为了笼络人,只能隐忍,暗地里却示意与孔融有仇的郗虑弹劾孔融,使孔融被免职在家赋闲。然后曹操又写信给他,HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望他与郗虑搞好关系,以后说话、做亊情不要那么浮华率意,要小心一点,谨慎一点。孔融HRef=https://www.qijian.info/list/huixin/ target=_blank class=infotextkey>回信说:不必。我现在已经能够HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情HRef=https://www.qijian.info/list/yukuai/ target=_blank class=infotextkey>愉快地接受这样免职。此诗就是作于这一时期,抒写这样的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。全诗20句,分三层:
前4句是HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,写高峻寒冷的钟HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,与炎热至极旳HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方之路;地位显赫气势灼人的权贵,与门第低微的寒族,两相对比,喻世道之炎凉,实指曹操煊赫的威势。
中间12句HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人自己坚定不移的节操、HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负和HRef=https://www.qijian.info/list/zhixiang/ target=_blank class=infotextkey>志向。“昂昂累世士,结根在所固”超群出众的贤才是连续几代积累的结果,只有像HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川这样根基牢固的人才可以昂首于天地之间。这是孔融自喻,他是孔子20世孙,祖上世代为官,根基牢固,出身高贵。他打心眼里看不起宦官出身的曹操。但对曹操重视人才等HRef=https://www.qijian.info/list/celue/ target=_blank class=infotextkey>策略还是比较佩服的。转下来引用“吕望”、“管仲”二人的亊跡,来说明一个人只要有远大的HRef=https://www.qijian.info/list/baofu/ target=_blank class=infotextkey>抱负和HRef=https://www.qijian.info/list/zhixiang/ target=_blank class=infotextkey>志向定能成就一番亊业。然后诗人发出HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹“HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生有何常?但患年岁暮”,可惜我老了。但话锋一转,表明自己不服老,也不安于现状,HRef=https://www.qijian.info/list/lizhi2/ target=_blank class=infotextkey>立志要成就一番亊业。
最后4句写支撑自己的气节和HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风骨。他对世俗很蔑视(“庸夫笑我度”),对于“吕望”尚不稀罕,对“夷齐”又何存仰慕呢?
纵观全诗可以看出孔融的志气很高,因为不好直言,所以借史述怀,慷慨HRef=https://www.qijian.info/list/yanzhi/ target=_blank class=infotextkey>言志。通过描写地理位置的差异,高门寒族的悬殊,时势HRef=https://www.qijian.info/list/yingxiong/ target=_blank class=infotextkey>英雄的发迹等,HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示世亊无常,穷者能达的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生HRef=https://www.qijian.info/list/zheli/ target=_blank class=infotextkey>哲理,表达了诗人高傲疾世,一身正气的高洁HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格。全诗笔力隽逸,苍劲HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,气骨凌人,体现了孔融诗文“以气为主”的特点。
下面我们HRef=https://www.qijian.info/list/jiandan/ target=_blank class=infotextkey>简单HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释分析一下第二首。这第二首是写HRef=https://www.qijian.info/list/daonian/ target=_blank class=infotextkey>悼念幼子夭折的HRef=https://www.qijian.info/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,诗歌以HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府的笔触,叙写了三个悲惨场景:
首先,写从外归来,骤闻噩耗。远送新交的HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友走后,赶回家中已是HRef=https://www.qijian.info/list/nianzhong/ target=_blank class=infotextkey>年终了。进门急着看心爱的儿子,却见妻妾对着别人哭泣。听说再一见不到儿子了,顿觉天昏地暗失去了光明。“日已潜光辉”以日光之没喻儿子之死。这里暗伏着做为一个HRef=https://www.qijian.info/list/fuqin/ target=_blank class=infotextkey>父亲常年在外,儿子临死时也没能见上最后一面,心中是多么HRef=https://www.qijian.info/list/huihen/ target=_blank class=infotextkey>悔恨!
其次,是写赶往荒丘,面对孤坟。(家里人对我说:)孤零零的坟墓在西北方,儿子在病中经常想念您为什么迟迟不回来。褰(音愆)裳,提起衣服的下摆。墟丘,指坟墓。提起长衣的下摆,疾走到坟墓旁,只见坟上长满了蓬蒿与野豌豆。蒿,篷蒿。薇,野豌豆。儿子的白骨早己埋在地下,儿子的肌体早就化为尘土隨HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风飞扬。“生时不识父,死后知我谁?”儿子还小时我离开了家,不认识HRef=https://www.qijian.info/list/fuqin/ target=_blank class=infotextkey>父亲,现在来坟前HRef=https://www.qijian.info/list/daonian/ target=_blank class=infotextkey>悼念,难道孩子阴魂能知道我是谁吗?“孤魂游穷暮,飘飖安所依?”穷暮,长夜,指地下。孤魂在无尽的HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗里游荡,飘飘摇摇哪里有他的依靠?一个HRef=https://www.qijian.info/list/fuqin/ target=_blank class=infotextkey>父亲对儿子的牵挂,对儿子的疼爱,不但在他活的时候疼寒疼暖,而且死后还放不下,真是可怜天下HRef=https://www.qijian.info/list/fumu/ target=_blank class=infotextkey>父母心啊!
最后写HRef=https://www.qijian.info/list/aitan/ target=_blank class=infotextkey>哀叹HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生,表达了子不识父、HRef=https://www.qijian.info/list/fuqin/ target=_blank class=infotextkey>父亲失嗣的HRef=https://www.qijian.info/list/aidao/ target=_blank class=infotextkey>哀悼之情。“俛仰内伤心,不觉泪沾衣。”希,同“稀”,少也。HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生在世HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望有子继承,他却先死了让我HRef=https://www.qijian.info/list/aidao/ target=_blank class=infotextkey>哀悼追丧,倒下去爬起来止不住我内心的HRef=https://www.qijian.info/list/shangtong/ target=_blank class=infotextkey>伤痛,不觉得泪水已沾湿了衣裳。HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生在世有天命,可怜他年纪幼小死的过早。
这首诗以白描的手法写了诗人的丧子之痛,塑造了一个至哀无声的慈父形象,格调HRef=https://www.qijian.info/list/beiliang/ target=_blank class=infotextkey>悲凉,情感浓郁,具有很强的感染力。后世对此诗有许多中肯的评价。张玉谷《古诗赏析》:“伤子自伤,无不包括。”杜甫《自京赴奉先县HRef=https://www.qijian.info/list/yonghuai/ target=_blank class=infotextkey>咏怀五百字》亦述写与此诗同样的情景,沈德潜《古诗源》评曰:“少陵《奉先HRef=https://www.qijian.info/list/yonghuai/ target=_blank class=infotextkey>咏怀》,有‘入门闻号眺,幼子饥已卒’句,觉此更深可哀。”这些HRef=https://www.qijian.info/list/pinglun/ target=_blank class=infotextkey>评论都肯定了孔融诗歌的HRef=https://www.qijian.info/list/qiwan/ target=_blank class=infotextkey>凄婉HRef=https://www.qijian.info/list/beiqie/ target=_blank class=infotextkey>悲切的色彩,具有“建安HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风骨”的特征。
孔融(153-208),字文举,鲁国(治今山东曲阜)人,东汉文学家,“建安七子”之首。家学渊源,是孔子的二十世孙,太山都尉孔宙之子。少有异才,勤奋好学,与平原陶丘洪、陈留边让并称俊秀。献帝即位后任北军中侯、虎贲中郎将、北海相,时称孔北海。在郡六年,修城邑,立学校,举贤才,表儒术。建安元年(196),征还为将作大匠,迁少府,又任大中大夫。性好宾客,喜抨议时政,言辞激烈,后因触怒曹操,为曹操所杀。能诗善文。散文锋利简洁,代表作是《荐祢衡表》。六言诗反映了汉末动乱的现实。原有文集已散佚,明人辑有《孔北海集》。 ...
孔融。 孔融(153-208),字文举,鲁国(治今山东曲阜)人,东汉文学家,“建安七子”之首。家学渊源,是孔子的二十世孙,太山都尉孔宙之子。少有异才,勤奋好学,与平原陶丘洪、陈留边让并称俊秀。献帝即位后任北军中侯、虎贲中郎将、北海相,时称孔北海。在郡六年,修城邑,立学校,举贤才,表儒术。建安元年(196),征还为将作大匠,迁少府,又任大中大夫。性好宾客,喜抨议时政,言辞激烈,后因触怒曹操,为曹操所杀。能诗善文。散文锋利简洁,代表作是《荐祢衡表》。六言诗反映了汉末动乱的现实。原有文集已散佚,明人辑有《孔北海集》。
探春令·雕墙风定。宋代。赵长卿。 雕墙风定,绮窗烛灺,沈吟独坐。料雪霜深处,司花神女,暗里焚百和。恼人一阵香初过。把清愁薰破。更那堪得,冰姿玉貌,痛与惜则个。
长句和平见治音,京华犹记盍朋簪。声传珠履星辰近,影动金莲雨露深。
云树有图凭鹰寄,春山无伴听莺吟。悬知两地看明月,爱国忧民共此心。
詹尚书同文以堵文明所作云树图寄徐大参复初仍寄以诗因次其韵。元代。凌云翰。 长句和平见治音,京华犹记盍朋簪。声传珠履星辰近,影动金莲雨露深。云树有图凭鹰寄,春山无伴听莺吟。悬知两地看明月,爱国忧民共此心。
秋怀二首。宋代。王炎。 镜中忽忽老侵寻,政坐文穷自陆沉。独对西风搔短发,欲谋小隐背初心。江湖鸿雁天将冷,篱落黄花秋又深。拄笏看山聊尔耳,懒弹绿绮索知音。
三月三日上忠襄坟,因之行散,得十绝句。宋代。杨万里。 暖轿行春底见春,遮栏春色不教亲。急呼青繖小凉轿,又被春光著莫人。
游侠篇 其二。魏晋。张华。 秦人不窥兵。赵胜南诅楚。乃与毛遂行。黄歇北适秦。太子还入荆。美哉游侠士。何以尚四卿。我则异于是。好古师老彭。