月色幽暗湖面吹来徐徐夜风,寻人不见道路曲折宛转不通。
歌声悠扬时断时续经久不息,知道心爱的姑娘就在这塘中。
小长干:属长干里,遗址在今南京市南。长干曲,乐府杂曲歌辞名,内容多写长干里一带江边女子的生活和情趣。
湖:一作“潮”。
菱歌:采菱之歌。不彻:不尽;本为不尽之意,在这里是指歌声时断时续,经久不息。
崔国辅是吴郡人,对南京长干里一带比较熟悉,因创作《小长干曲》以表现江南青年男女的爱情。具体创作时间难以考证。
参考资料:
1、刘永年 等.唐诗鉴赏辞典.上海:上海辞书出版社,1983:374-375
小长干,属长干里,遗址在今南京市南,靠近HRef=https://www.qijian.info/list/changjiang/ target=_blank class=infotextkey>长江边。长干曲,HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府杂曲HRef=https://www.qijian.info/list/geci/ target=_blank class=infotextkey>歌辞名,内容多写长干里一带HRef=https://www.qijian.info/list/jiangbian/ target=_blank class=infotextkey>江边HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活和情趣。崔国辅的《小长干曲》内容也如此。
这是一首表现古时HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南HRef=https://www.qijian.info/list/qingnian/ target=_blank class=infotextkey>青年男女对HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情执着HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求的小诗。全诗HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格清新,语言晓畅,于平淡HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然中见含蓄HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉,很耐人寻味。
“月暗送湖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”,诗一HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头,即点明HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间是HRef=https://www.qijian.info/list/yewan/ target=_blank class=infotextkey>夜晚,HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点是湖滨。月暗,不是没有HRef=https://www.qijian.info/list/yueguang/ target=_blank class=infotextkey>月光,而是HRef=https://www.qijian.info/list/yuese/ target=_blank class=infotextkey>月色暗淡;湖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风用“送”,带有舒展、爱抚的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情色彩,切合小伙子此时的感受。因为他很兴奋、很欢快,湖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹到他的身上就显得特别轻柔,好像大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然特意为他送来的一般。这一句五字,勾出了一幅HRef=https://www.qijian.info/list/yuese/ target=_blank class=infotextkey>月色朦胧、湖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风轻拂的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术画面,造成了一种HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美而颇具神秘色彩的环境气氛。
在这富有诗情画意的HRef=https://www.qijian.info/list/shuixiang/ target=_blank class=infotextkey>水乡湖滨,一位年轻人,踏着HRef=https://www.qijian.info/list/yuese/ target=_blank class=infotextkey>月色,沐着凉HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,急忙忙、兴冲冲地走着。但是夜色暗淡,道路难辨,走着走着,突然路被隔断了。“相寻路不通”,侧面点出了菱湖之滨的特点:HRef=https://www.qijian.info/list/hetang/ target=_blank class=infotextkey>荷塘满布,沟渠纵横,到处有水网相隔。这个小伙子事先并未HRef=https://www.qijian.info/list/yuehui/ target=_blank class=infotextkey>约会,只因HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思驱使,突然想会见自己的HRef=https://www.qijian.info/list/lianren/ target=_blank class=infotextkey>恋人。一个“寻”字,传出了其中消息,使整个画面活了起来。
正在焦急踌躇之际,HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美动听的菱歌吸引了小伙子的注意,他侧耳谛听,仔细辨别是谁的歌声。彻,本为不尽之意,这里用来形容菱歌的时断时续,经久不息,同时也描摹出歌声的清脆、响亮。姑娘们用歌声表达对HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱和对幸福的HRef=https://www.qijian.info/list/chongjing/ target=_blank class=infotextkey>憧憬,读者能从这歌声中HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象出那采菱姑娘天真活泼、娇憨可爱的神情。
听着听着,小伙子又眉开眼笑了,知道自己的意中人,就在那不远的HRef=https://www.qijian.info/list/hetang/ target=_blank class=infotextkey>荷塘中。“知”字十分传神,不仅表现了小伙子HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情由焦急到HRef=https://www.qijian.info/list/xiyue/ target=_blank class=infotextkey>喜悦的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,而且点明小伙子对姑娘了解得非常透,甚至连她的一举一动、一颦一笑都非常熟悉。读者正可从其知之深推测其爱之切。
全诗在结构上符合起承转合的特点。首句以“月暗送湖HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”起兴,开门见HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,交代了事情的大致HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间和起因。次句“承”,承接首句,陷入“相寻”却“路不通”的窘境。三句“转”,菱歌不停辍,反复吟唱,进而打破“相寻路不通”的僵局。末句“合”,合拢全诗,发现那人在HRef=https://www.qijian.info/list/hetang/ target=_blank class=infotextkey>荷塘边,豁然开朗。
短短的一首HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情诗,能写出诗中主人公的形象和HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想活动,并有起伏、有波澜,给人以层出不穷之感。若非巧思妙笔,匠心独运,恐怕难以达到这样的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术境界。可见诗人的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术功力。
崔国辅,唐代诗人。吴郡(今苏州)人,一说山阴(今浙江绍兴)人。开元十四年(726)登进士第,历官山阴尉、许昌令、集贤院直学士、礼部员外郎等职。天宝十一载(752),因受王鉷案牵连被贬为竟陵司马。与陆鸿渐交往,品茶评水,一时传为佳话。事迹散见《新唐书·艺文志四》、《唐诗纪事》卷一五、《唐才子传》卷二。国辅诗以五绝著称,深得南朝乐府民歌遗意。殷璠《河岳英灵集》云:“国辅诗婉娈清楚,深宜讽味。乐府数章,古人不及也。”原集至宋代已佚。 ...
崔国辅。 崔国辅,唐代诗人。吴郡(今苏州)人,一说山阴(今浙江绍兴)人。开元十四年(726)登进士第,历官山阴尉、许昌令、集贤院直学士、礼部员外郎等职。天宝十一载(752),因受王鉷案牵连被贬为竟陵司马。与陆鸿渐交往,品茶评水,一时传为佳话。事迹散见《新唐书·艺文志四》、《唐诗纪事》卷一五、《唐才子传》卷二。国辅诗以五绝著称,深得南朝乐府民歌遗意。殷璠《河岳英灵集》云:“国辅诗婉娈清楚,深宜讽味。乐府数章,古人不及也。”原集至宋代已佚。
祗事阙下逢李伯承有作。明代。黎民表。 东风吹雪净芳尘,丹地相逢有故人。寒压苑墙霞绮散,气浮宫树霁华新。中朝缀履多奇士,两省分曹实近臣。日影渐移封事少,叨从西掖听阳春。
和阴佥宪宗孟桃源梦诗四首 其二。明代。张宁。 傅岩曾托画图传,八翼分明梦上天。变化升腾先有兆,从来官第号登仙。
翟好问。明代。杨基。 爱尔山城隐,柴门对县衙。酒资千亩苎,生计一园瓜。雨步荷巾湿,风吟席帽斜。时时扶短杖,看竹到东家。
别饶子闻 其三。明代。尹台。 轺车戒严命,肃肃指南彊。念子远行迈,执手衢路旁。拊剑激清瑟,悲歌慨以慷。矫矫云中鹄,翩翩厉鸣翔。戢羽乍同止,展翮忽一方。欲从不可得,即置终难忘。愿勖崇明德,功业期自扬。
河北村题壁。清代。延君寿。 烟散前林霁,茅檐罢午炊。雨多收稼晚,鸦乱定巢迟。糁米田家饭,《豳风》壁上诗。愿将归隐意,说与牧羊儿。
用五河县孙驿丞行简秋凉感怀诗韵 其六。明代。郑真。 水郭人家处处幽,太平久已息边筹。箜篌曲奏虹桥月,刁斗声传雉堞秋。展席恍惊珠露滴,据床遥指玉绳流。封书欲寄南飞雁,翠竹窗西人正愁。