南乡子·南北短长亭

南乡子·南北短长亭朗读

南北短长亭,行路无情客有情。年去年来鞍马上,何成!短鬓垂垂雪几茎。

孤舍一檠灯,夜夜看书夜夜明。窗外几竿君子竹,凄清,时作西风散雨声。

  相传为李白所作《菩萨蛮》写行人归意云:“何处是归程,长亭更短亭。”本词起首即由此借来。“短长亭”,短亭、长亭,为古时设在大路边供行人休歇的亭舍。庾信《哀HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南赋》:“十里五里,长亭短亭。”谓十里一长亭,五里一短亭。古诗词中“长短亭”的意象历来是与HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊之意连在一起的,本词中作者又进而在前面加了“南北”二字,使这长长的“HRef=https://www.qijian.info/list/xinglu/ target=_blank class=infotextkey>行路”更显得漫漫不尽令HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生愁了,因此作者谓之“无情”。路程本身距离的长与短,实为人的感觉,谓其“无情”更是人的情感的投射,所以这“HRef=https://www.qijian.info/list/xinglu/ target=_blank class=infotextkey>行路无情”实在是“人有情”的表现,以“无情”衬“有情”更显出其“情”的强烈与深刻。接下来作品又从HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间长久的角度来进一步写这“年去年来”的HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅之苦。作者在另一首《南乡子》中写道:“HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子绕天涯,才离蛮烟又塞沙。岁岁年年寒食里,无家。”这几句可谓这年复一年的“鞍HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马”HRef=https://www.qijian.info/list/xinglu2/ target=_blank class=infotextkey>行旅HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的注脚。令作者不堪的还不仅是这没有休止的HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊之苦,更有一种老大无成而HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命虚耗的憾恨,一语“何成”,已见词人憾恨之深;几许“HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪茎”,更衬出其HRef=https://www.qijian.info/list/beichou/ target=_blank class=infotextkey>悲愁之重。长路漫漫,归期遥遥,匆匆HRef=https://www.qijian.info/list/xinglu2/ target=_blank class=infotextkey>行旅间,鬓丝已染霜HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪而事业却无所成——HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦、憾恨与困惑就这样一层层地被推向了极致,弥漫于词中。

  下片着重描写HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊中孤清之怀。首二句述其HRef=https://www.qijian.info/list/hanye/ target=_blank class=infotextkey>寒夜HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书的情景。宋黄庭坚《寄黄几复》诗“桃李春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风一杯酒,江湖夜HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨十年灯”句似为词人所本,不过词中所写当为作者HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活实情的描述。其中“灯”的意象是耐人寻味的。它照明的不仅是HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅中的孤舍,实际上更有主人公那颗HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂的心。在漫漫HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途上,也只有“书”能给他以慰藉,让他得以超脱那难忍的HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独和HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦。有了这“一檠灯”,整个凄寒的词境也顿然增添了几分暖意。檠,灯架,烛台,这里用作量词。同时,这灯下夜读的情节也向人们展示了主人公清高雅逸的襟怀,下旬中的“窗外几竿君子竹”即是这种襟怀的象征。“HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清”一词很准确地道出了HRef=https://www.qijian.info/list/zhuzi/ target=_blank class=infotextkey>竹子那身处孤寒之境却不失清雅HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风韵的HRef=https://www.qijian.info/list/pinzhi/ target=_blank class=infotextkey>品质。HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人称松、竹、梅、兰为君子四友,故而作者在这里直接称竹为“君子竹”,词人在此直道“君子竹”,其深意便在于表达对不为时困而凛然有节的古君子之HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风的仰慕与HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求。煞尾处“时作西HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风散HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨声”又从听觉感受上来HRef=https://www.qijian.info/list/xiozhu/ target=_blank class=infotextkey>写竹:西HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风飒飒,竹叶簌簌,好似HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨散一般。显然,这字里行间透露出的是“君子竹”那潇洒无畏的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风神,传达出的是词人不惧孤寒不夺雅志的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神。竹声“时作”,余音不绝,语虽尽而意未穷。

  与唐宋词中某些抒写HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀之作的明显区别是,词人没有陷于HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独悲戚的情感中而不能自拔,上片言HRef=https://www.qijian.info/list/piaobo/ target=_blank class=infotextkey>漂泊之苦,作者极尽渲染之能事,但这只是一个铺垫,至下片则一“灯”擎而愁云散,述HRef=https://www.qijian.info/list/dushu/ target=_blank class=infotextkey>读书以明志,赋翠竹以HRef=https://www.qijian.info/list/jiqing/ target=_blank class=infotextkey>寄情,表现了一种HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极向上的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生观,可谓“哀而不伤”者也,正如王鹏运评刘秉忠词所云:“雄廓而不失之伧楚”(《藏春HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府跋》)。

刘秉忠

刘秉忠(1216-1274年),初名刘侃,字仲晦,号藏春散人,邢州(今河北邢台市)人。因信佛教改名子聪,任官后而名刘秉忠。元朝杰出政治家、文学家。刘秉忠是元初政坛一位很具特色的政治人物,对于元代政治体制、典章制度的奠定发挥了重大作用。同时,又是一位诗文词曲兼擅的文学家。至元十一年,逝世。元世祖赠太傅,封赵国公,谥号文贞。元成宗时,追赠太师,改谥文正。元仁宗时,追封常山王。 ...

刘秉忠朗读
()

猜你喜欢

故向箕山访许由,林泉物外自清幽。松上挂瓢枝几变,
石间洗耳水空流。绿苔唯见遮三径,青史空传谢九州。
缅想古人增叹惜,飒然云树满岩秋。

()

惜阴翻古帙,席荫坐林泉。解识閒中晷,依稀亦小年。

()

叉鱼春岸阔,此兴在中宵。大炬然如昼,长船缚似桥。
深窥沙可数,静搒水无摇。刃下那能脱,波间或自跳。
中鳞怜锦碎,当目讶珠销。迷火逃翻近,惊人去暂遥。

()

万境忘机是道华,碧芙蓉里日空斜。幽深有径通仙窟,寂寞无人落异花。

掣电浮云真好喻,如龙似凤不须誇。君看江上英雄冢,只有松根与柏槎。

()

予自皋亭山为北所留,深悔一出之误。

闻故人刘小村、陈蒲塘引兵而南,流涕不自堪。

()

碧海沉沉海上山,山头楼观五云间。人间方士多无赖,故把钗钿戏阿环。

()