送江水曹还远馆。南北朝。谢朓。 高馆临荒途,清川带长陌。上有流思人,怀旧望归客。塘边草杂红,树际花犹白。日暮有重城,何由尽离席!
六朝诗至南齐永明而一大变,世称“永明体”,代表诗人则是谢朓,他上承晋宋,下开唐HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,前人多以他与谢灵运相比。明人钟惺称二谢诗均多排语,“然康乐排得可厌,却不失为古诗。玄晖排得不可厌,业已浸淫近体”(《古诗归》)。明人许学夷也说:“元嘉体虽尽入俳偶,语虽尽入雕刻,其声韵犹古”,至沈、谢则“声渐入律,语渐绮靡,而古声渐亡矣”(《诗源辩体》)。一古一近,判然有别。小谢的“新变”即使从这首短短的HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别诗中也可窥其端绪。
理解这首诗,一上来就碰到一个颇费斟酌的问题:题面上是“还远馆”,而HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头第一句即是“高馆临荒途”,那末两个“馆”字所指是一,抑或是二?若此“高馆”即题中之“远馆”,则所写为悬想之词;若否,则是实写HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别之地的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。揣摩全诗,细绎词意,毋宁作后一解为是。
首联HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别从高、远两个方面描写了HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别的场景:荒郊野途,高馆孤峙,清流映带,长路迢递。馆,即客舍,安顿宾客的馆舍,可能江水曹暂寓于此,如今他又要到更远的馆舍去,诗人将与他举袂相别。荒凉HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物渲染出一种HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁别绪。此处着一“带”字尤为传神:那潺湲的清流仿佛将眼前的道路带向了遥远的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方,在离人的心上更添一层渺远迷茫的HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思。次联则交代去者的怀归之情。“流思”,即思绪飘忽不定,流荡无住之意;“HRef=https://www.qijian.info/list/huaijiu/ target=_blank class=infotextkey>怀旧望归客”则为“流HRef=https://www.qijian.info/list/siren/ target=_blank class=infotextkey>思人”之同位语。“HRef=https://www.qijian.info/list/huaijiu/ target=_blank class=infotextkey>怀旧”,HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念旧邦或亲故之意;“望归客”,HRef=https://www.qijian.info/list/kowang/ target=_blank class=infotextkey>渴望归去之人,是为偏正结构,非动宾结构。此联透露出江水曹的游宦生涯,此行所去,只是远馆,而非HRef=https://www.qijian.info/list/guxiang/ target=_blank class=infotextkey>故乡,故而客中作客,无慰“HRef=https://www.qijian.info/list/huaijiu/ target=_blank class=infotextkey>怀旧望归”之情,只能更增HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。但是诗的第三联并未循此而生发开去,而是重又转回HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景。诗人为读者展现出一片明丽的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,那HRef=https://www.qijian.info/list/chitang/ target=_blank class=infotextkey>池塘春草、HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花树相间、红白掩映的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光确乎令人陶醉。面对如此赏心悦目的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,人不应该HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别,而应该流连忘返,尽情享受HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的赐予,但偏偏这正是离人HRef=https://www.qijian.info/list/fenshou/ target=_blank class=infotextkey>分手的时刻。如果说首联的HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景正与HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情相契合的话,那么此联的HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景则以强烈的反衬突现出HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。送君千里,终须一别,这是无可如何的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实,尾联重又归结到HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别之意。“日暮有重城”,HRef=https://www.qijian.info/list/shiguang/ target=_blank class=infotextkey>时光的流逝暗示出依依HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别的深情,而高城HRef=https://www.qijian.info/list/muse/ target=_blank class=infotextkey>暮色的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物又加浓了HRef=https://www.qijian.info/list/shangbie/ target=_blank class=infotextkey>伤别的情绪。天色将晚,已到了不得不HRef=https://www.qijian.info/list/fenshou/ target=_blank class=infotextkey>分手的时刻,故主客双方只得在“何由尽离席”的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨中分道扬镳,诗的最后留给人的是无可奈何的感喟。离席将尽而又不欲其尽,结句将HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别之情发挥得非常充分。
HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别是古诗中一个陈旧的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题。这样一首HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题平平的短诗,究竟透露出一些什么“新变”来呢?最突出的一点是诗人通过HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物描写而抒发HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情、构造HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境的创作方法。汉魏古诗多胸臆语,直抒所感,古朴质实,情语多于景语,HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物描写仅仅是HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情的附丽。而到了谢朓,则注意在HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景中HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情,让情感蕴含在HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物之中,二者不是游离之物,而是构成一个有机的统一体,成为富有情韵的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境,避免对HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情作直露的、正面的表述。即以此诗而论,诗人以清词丽句描绘出一个HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清悠远而又富于色彩的境界,对HRef=https://www.qijian.info/list/bieli/ target=_blank class=infotextkey>别离之情几乎未作铺陈,读者感受到的是一种HRef=https://www.qijian.info/list/xibie/ target=_blank class=infotextkey>惜别的氛围,情绪的熏染,情感的表达是含蓄蕴藉的。这就是后人所说的“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风调”、“神韵”。正是在这一点上,小谢的诗成为唐诗的先声。试看王维的《归嵩HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山作》:“晴川带长薄,车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马去闲闲。流水如有意,暮禽相与还。荒城临古渡,落日满秋HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山。迢递嵩高下,归来且闭关。”右丞此诗就是正从小谢诗中有所借鉴的。谢灵运也模HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山范水,但精雕细刻,失之板重,刻意写形,而乏情韵。玄晖则刊落繁缛,以清俊疏朗的笔调将HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物构造为富有情韵的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境。于是朴拙质厚的古诗一变而为清新俊逸的近体HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格。唐诗那种简笔传神的HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,情韵流动的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风神摇曳的格调,正是在小谢这里肇其端的。
其次,在诗歌的格律上也表现出其新变。自沈约倡“声律说”以来,诗人排比声韵,约句准篇,成为一时的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风气,标志了五言古诗向近体律诗的过渡,谢朓也是这场声律化运动中的健将。严羽说:“谢朓之诗,已有全篇似唐人者。”(《沧浪诗话》)除HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格而外,格律之新也是其一个方面。即以此诗论,除去押入声韵之外,其他各方面均近似一首律诗。首联对偶工切,但平仄不协,第二联不对,而第三联又成工整的对偶。这在律诗中称为“偷春格”,颔联的对仗移至首联,恰如HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花儿偷得HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光,先春而开。
谢朓(464~499年),字玄晖。汉族,陈郡阳夏(今河南太康县)人。南朝齐时著名的山水诗人,出身世家大族。谢朓与谢灵运同族,世称“小谢”。初任竟陵王萧子良功曹、文学,为“竟陵八友”之一。后官宣城太守,终尚书吏部郎,又称谢宣城、谢吏部。东昏侯永元初,遭始安王萧遥光诬陷,下狱死。曾与沈约等共创“永明体”。今存诗二百余首,多描写自然景物,间亦直抒怀抱,诗风清新秀丽,圆美流转,善于发端,时有佳句;又平仄协调,对偶工整,开启唐代律绝之先河。 ...
谢朓。 谢朓(464~499年),字玄晖。汉族,陈郡阳夏(今河南太康县)人。南朝齐时著名的山水诗人,出身世家大族。谢朓与谢灵运同族,世称“小谢”。初任竟陵王萧子良功曹、文学,为“竟陵八友”之一。后官宣城太守,终尚书吏部郎,又称谢宣城、谢吏部。东昏侯永元初,遭始安王萧遥光诬陷,下狱死。曾与沈约等共创“永明体”。今存诗二百余首,多描写自然景物,间亦直抒怀抱,诗风清新秀丽,圆美流转,善于发端,时有佳句;又平仄协调,对偶工整,开启唐代律绝之先河。
拟古杂诗三首 其一。明代。黎遂球。 远与君别者,昨日已今日。迢迢万馀里,归期安可必。盗贼多杀人,兵气天地黑。昨日我出门,卜筮俱云吉。不愁饥饿死,但恐隔异域。傍人定相笑,信誓嗟何及。人生非鹿麋,孰与不交识。夜梦各相见,晚食各努力。
赠何明府。宋代。赵湘。 陶家宜寂寞,多醉复多才。锁印秋山入,移琴夜雨来。试茶还扫叶,买树亦和苔。妙句邻僧乞,仍闻得药回。
颂一百则。。释重顯。 要平不平,大巧若拙。若指或掌,倚天照雪。大冶兮磨砻不下,良工兮拂拭未歇。别别,珊瑚枝枝撑著月。
寄尘异但侍元。明代。释函是。 买断青山长白云,閒栽桃李两溪分。别来樵径新松竹,忆去篱笆旧见闻。伫立不堪人境异,遥看空见水天文。谁能千里谋晨夕,归掩柴扉寄与君。
四用前韵酬达夫 其九。宋代。刘弇。 提壶芦能送好声,客来长是及门迎。惜花待著连天幕,赌酒须翻卷海觥。
九日追和虞太史韵东徐佥宪叔明。。刘崧。 莫叹飘零万里身,尊前相见即相亲。黄花翠竹来江外,紫蟹银鱼出海滨。雁度石门云气近,乌啼金井露花新。不辞令节成欢醉,总是登高能赋人。