声声慢·秋声

声声慢·秋声朗读

黄花深巷,红叶低窗,凄凉一片秋声。豆雨声来,中间夹带风声。疏疏二十五点,丽谯门、不锁更声。故人远,问谁摇玉佩,檐底铃声?

彩角声吹月堕,渐连营马动,四起笳声。闪烁邻灯,灯前尚有砧声。知他诉愁到晓,碎哝哝、多少蛩声!诉未了,把一半、分与雁声。

参考资料:

1、马东瑶编著.古典诗词鉴赏:对外经济贸易大学出版社,2013.12:第304页

2、杨国孚等编著.韵译历代经典诗词歌赋曲:中国地质大学出版社,2011.12:第335页

声声慢·秋声创作背景

  在深秋时节,词人凭窗聆听着连绵不断的秋声声,不禁引起心中阵阵凄凉,于是写下这首词。

参考资料:

1、上疆村民编选;崇贤书院释译.图解宋词三百首:黄山书社,2016.03:第305-306页

  在词中,词人写了一个HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜中的种种秋声。笔锋非凡,意味亦显独特。词人以“豆HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨声”起,以“雁声”收,写了HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜中听到的十种秋声。但声声总离不了HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉意,使一个正在发愁的人谛听这些HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音,使作为HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音的客体,严重地被染上“愁人”的主体印记,因而从笳声、雁声、蛩声、铃声中听到的,都是词人的HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷心声。

  “黄HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花深巷,红叶低窗,HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉一片秋声。”三句领起全词。点明这是菊HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开、红叶掩映的HRef=https://www.qijian.info/list/shenqiu/ target=_blank class=infotextkey>深秋时节。凭窗谤听着连绵不断的秋声引起心中阵阵HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉。“HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉”是把词中各种HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音串联起来的线索。

  “豆HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨声来,中间夹带HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风声。”“豆HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”,指阴历八月豆子开HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花时的HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,这里点出HRef=https://www.qijian.info/list/qiuyu/ target=_blank class=infotextkey>秋HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨声杂HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风声率先而来。HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉,长夜难眠。HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风声中又传来了稀疏的更点声。这更声来自城门上的更鼓楼。“疏疏二十五点,丽谯门、不锁更声”。“不锁”,流露了主人公怪罪的意味,因为他是不想听到的。古代把一夜分为五更,一更分为五点。这里直写“二十五点”,意在表明主人公尤感HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜的漫漫难捱。HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风不仅送来了更声,又摇响了檐底的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风铃。“HRef=https://www.qijian.info/list/guren/ target=_blank class=infotextkey>故人远,问谁摇玉佩,檐底铃声”HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示了主人公听到铃声引起的HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理活动,他最初以为这是老友身上玉佩的声。但老友都在远方不可能来,那么这会是谁呢?突然明白原来是HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风铃的HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音。作者这里用笔极为巧妙,看似是误听,实则借写对老友HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情。

  “彩角声吹月堕,渐连营HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马动,四起笳声。”把笔触从深夜转向黎明。HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮沉落,号角声起。军营中人HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马骚动。蒋捷HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活于宋末元初,进士及第不久,南宋被灭。他HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居太湖竹HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,一直不肯出来作官。这HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音表明,元朝统治了HRef=https://www.qijian.info/list/quanguo/ target=_blank class=infotextkey>全国,而且HRef=https://www.qijian.info/list/junlu/ target=_blank class=infotextkey>军旅遍布这些HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音,对于不肯和元统治者合作的词人来说,岂不是比之秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/qiuyu/ target=_blank class=infotextkey>秋HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音更加刺耳惊心吗?

  “闪烁邻灯,灯前尚有砧声”。灯光闪烁之处,又传来了邻舍在砧石上擣练之声。邻家主妇一夜未眠赶制寒衣,天明未睡。这也不能使词人HRef=https://www.qijian.info/list/kuanwei/ target=_blank class=infotextkey>宽慰。

  “知他诉愁到晓,碎哝哝、多少蛩声”。“昨夜寒蛩不住鸣,惊四千里梦”岳飞这句词和词人心境相同,皆因满腹心事起。把蛩的叫声称为“诉愁”,借把自己的愁怀转嫁给蛩鸣罢了。“诉未了,把一半、分与雁声。”似乎是蟋蟀把HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦又分给了横空的过雁。巧妙地又点出HRef=https://www.qijian.info/list/dayan/ target=_blank class=infotextkey>大雁叫声的HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉和它带给主人公的愁意,HRef=https://www.qijian.info/list/dayan/ target=_blank class=infotextkey>大雁给人的HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪往往同引起人对远人的HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念分不开。收尾以雁声,反映了词人独特的构思。

蒋捷

蒋捷(生卒年不详),字胜欲,号竹山,宋末元初阳羡(今江苏宜兴)人。先世为宜兴巨族,咸淳十年(1274)进士。南宋亡,深怀亡国之痛,隐居不仕,人称“竹山先生”、“樱桃进士”,其气节为时人所重。长于词,与周密、王沂孙、张炎并称“宋末四大家”。其词多抒发故国之思、山河之恸 、风格多样,而以悲凉清俊、萧寥疏爽为主。尤以造语奇巧之作,在宋季词坛上独标一格,有《竹山词》1卷,收入毛晋《宋六十名家词》本、《疆村丛书》本;又《竹山词》2卷,收入涉园景宋元明词续刊本。 ...

蒋捷朗读
()

猜你喜欢

南州盛火德,衡岳应朱爵。拔地势嵯峨,摩天气回薄。

五岭耸近峙,九江沦巨壑。秩祀崇百王,典礼光述作。

()

白雁风高秋气凉,画船渺渺旆央央。张翰江上莼偏美,陶令篱边菊正香。

稽首不胜恩浩荡,推冠一任鬓沧浪。何时骑马来寻访,榄叶阴中吸荔浆。

()

莫向花前泣酒杯,谪仙依旧是仙才。
犹堪与世为祥瑞,曾到蓬山顶上来。

()

衰草重冈,雁灯吹灭诸陵火。谁家菊朵,开近扶风左。

无限悲秋,难觅江淮舵。耽枯坐,闲门深锁,红叶堆中我。

()

嵌岩礧砢无津润,踞地盘空隐雾深。万窍怒号从定起,试听枯木里龙吟。

()

百卉俱飘息,丛桂出高冈。年年七八月,空际散天香。

有桂独后发,若自甘退藏。繁枝零玉露,翠节霏轻霜。

()