霜落千林木叶丹。远山如在有无间。经秋何事亦孱颜。
且向田家拚泥饮,聊从卜肆憩征鞍。只应游戏在尘寰。
浣溪沙·霜落千林木叶丹。清代。王国维。 霜落千林木叶丹。远山如在有无间。经秋何事亦孱颜。且向田家拚泥饮,聊从卜肆憩征鞍。只应游戏在尘寰。
秋季里,枫叶全部变成丹红的颜色,树林之后隐约地露出青山的轮廓,这轮廓非常轻柔,似有似无。看过了这秋日的风光,还会认为何处有美景?
我推辞了农家热情的挽留,走到了占卜的小店里稍作休息。算了,烦心的事都不在提起,还是珍惜年华、游戏人间吧!
1、千林:大量树林。千,泛指多数。
2、木叶丹:指在秋季变红的树叶。木叶,树叶。
3、何事:为什么。
4、孱(chán)颜:形容山的高峻不齐的样子。
5、拚(pàn):不顾一切的干。
6、泥饮(nì yǐn):强留饮酒。此处亦有久饮、痛饮之意。
7、卜肆(sì):卖卜的铺子。
8、憩(qì)征鞍:旅途中休息。征鞍:旅行时骑乘的马匹。
9、游戏在尘寰(huán):游戏人间,有玩世不恭意。尘寰:指人世间。
参考资料:
1、叶嘉莹.王国维词新释辑评:中国书店,2006:16-19
2、王国维.一生最爱人间词 为伊消得人憔悴.天津市:天津教育出版社,2012:12-13
这是一首HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/beiqiu/ target=_blank class=infotextkey>悲秋的词,上片写途中HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,下片写自家HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。口气略带HRef=https://www.qijian.info/list/zichao/ target=_blank class=infotextkey>自嘲自讽,但实际上HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情是严肃的,HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度是认真的。
“霜落千林木叶丹。远HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山如在有无间”与《浣溪沙·路转峰回出画塘》的“一HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山枫叶背斜阳”相似,都是写HRef=https://www.qijian.info/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日远HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山红叶的美丽HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。只不过“霜落千林”比“一HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山枫叶”显得更为寒冷萧飒一些。“经秋何事亦孱颜”的“经秋”,说明此时已不是初秋而到了暮秋时候;“孱颜”,通“巉岩”,就是险峻的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山岩,而险峻的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山岩一般都是陡峭嶙峋,缺乏秀润的。暮秋霜降的时候,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山上的树叶都凋落了,那一HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山红叶的的美丽HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色也随之消失,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山变得瘦骨嶙峋,一点儿也没有以前那种秀润丰满或隐约朦胧的样子了。句中的“亦”字,说明“孱颜”所形容的不止是HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山而还包括了其他东西,比如说——HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途中那个HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独憔悴的人。
因此,接下来的“且向田家拚泥饮,聊从卜肆憩征鞍”就说到HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子了。这两句,虽然只是写HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子在HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途中的消遣,但他的用词和口吻很容易令人想到一些HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史的“出处”。首先,到田家去HRef=https://www.qijian.info/list/hejiu/ target=_blank class=infotextkey>喝酒而且是“泥饮”,正如杜甫的《遭田父泥饮美严中丞》。杜甫是一个HRef=https://www.qijian.info/list/kowang/ target=_blank class=infotextkey>渴望“致君尧舜上,再使HRef=https://www.qijian.info/list/fengsu/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风俗淳”的人,可是当他数落蜀中的时候,也曾结交了一些“田夫野老”的HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友,所谓“纵酒啸咏,与田夫野老相狎荡”(《旧唐书·文苑传》)。田夫野老也许没有HRef=https://www.qijian.info/list/wenhua/ target=_blank class=infotextkey>文化,不会吟诗,但他们质朴坦荡,待人热诚,不似官场的虚伪冷淡。对于做客HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡寄人篱下的HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子来说,这种质朴的HRef=https://www.qijian.info/list/youqing/ target=_blank class=infotextkey>友情是弥足珍贵的。所以“且向田家拚泥饮”就不仅仅是到老乡家HRef=https://www.qijian.info/list/hejiu/ target=_blank class=infotextkey>喝酒,同时还令人想到HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子对质朴坦荡HRef=https://www.qijian.info/list/youqing/ target=_blank class=infotextkey>友情与HRef=https://www.qijian.info/list/anwei/ target=_blank class=infotextkey>安慰之寻求和HRef=https://www.qijian.info/list/xiangwang/ target=_blank class=infotextkey>向往。其次,卜肆是卖卦问卜的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方,常常出现在HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原的作品之中。在《离骚》中,HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原请灵氛和巫咸为他占卜HRef=https://www.qijian.info/list/qiantu/ target=_blank class=infotextkey>前途,那两位一个劝他去国远逝,一个劝他慢慢等待,但这都不是HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原所能接受的。HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原已经下了“虽九死其犹未悔”的决心,他的问卜,其实不是真的因为拿不定主意才去向卜者请教,而是一种对天道不公的困惑和HRef=https://www.qijian.info/list/yuanfen/ target=_blank class=infotextkey>怨愤。人在HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤之极的时候便是要呼天,然而,“傥所谓天道,是邪?非邪?”(司HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马迁《伯夷列传》语)同样,当HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人提到问卜的时候,其实也不一定是真的想要去算卦,有时候就暗含这种对天意的质问和责难。
这两句说话的口吻,体现出文后的深意。到田家去豪饮一番本来是很快乐的事,却用了“泥饮”,而且还是“拚”泥饮。使用了“拚”表达出要豁出去一醉方休,却又用了“且向”二字作为转折。表达出了一种很曲折很复杂的情绪,这种情绪总是指向的就是“不得已”和“无可奈何”。寻求HRef=https://www.qijian.info/list/youyi/ target=_blank class=infotextkey>友谊是快乐的,HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想失落是悲哀的。对作者来说,寻求HRef=https://www.qijian.info/list/youyi/ target=_blank class=infotextkey>友谊的快乐并不能抵消HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想失落的悲哀。“聊从卜肆憩征鞍”的“聊”,也有“姑且”或“无可无不可”的意思。看到路旁有个卜肆,就无可无不可地下HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马向那里走过去,不是虔诚地去求卜问卦,也许只是以算卦为借口到那个HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方歇歇脚而已。这两句的口气互相呼应,引人HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想。
HRef=https://www.qijian.info/list/jiewei/ target=_blank class=infotextkey>结尾一句“只应游戏在尘寰”,古来有很多人说过类似的话,如张元干《八声甘州》的“何妨游戏,莫问栖迟”;吕渭老《水调歌头》的“偶逢游戏到人间”;刘克庄《贺新郎》的“且伴我,人间游戏”,那都是表现一种“玩世不恭”的姿态。但王国维对HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生的HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度是严肃的,并不是一个玩世不恭的人。他生逢HRef=https://www.qijian.info/list/minzu/ target=_blank class=infotextkey>民族灾难接连不断的清王朝末世,又由于身负养家糊口的重担而不得不长年累月的奔走四方HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡,但是他有HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想,有热肠,而且异常执着,不肯放弃。当他说“只应游戏在尘寰”时,已绝不是单纯的HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我HRef=https://www.qijian.info/list/anwei/ target=_blank class=infotextkey>安慰与排解,而是凝聚着内心深处对当时那个时代的全部困惑和HRef=https://www.qijian.info/list/beifen/ target=_blank class=infotextkey>悲愤。
王国维(1877年—1927年),字伯隅、静安,号观堂、永观,汉族,浙江海宁盐官镇人。清末秀才。我国近现代在文学、美学、史学、哲学、古文字学、考古学等各方面成就卓著的学术巨子,国学大师。 ...
王国维。 王国维(1877年—1927年),字伯隅、静安,号观堂、永观,汉族,浙江海宁盐官镇人。清末秀才。我国近现代在文学、美学、史学、哲学、古文字学、考古学等各方面成就卓著的学术巨子,国学大师。
春暮有怀李孟璿。。李进(孟昭)。 暖云无力度邻墙,风袅游丝拂地长。深院独眠淹病酒,袷罗初试浅熏香。新巢燕子来如约,未谢梨花待洗妆。绿草满池春欲去,几随诗梦到君傍。
宫词 其三十七。。花蕊夫人徐氏。 晓吹翩翩动翠旗,炉烟千叠瑞云飞。何人奏对偏移刻,御史天香隔绣衣。
塞上二首 其一。。肃靖王。 天山青控戍楼中,画角呜呜咽晚空。沙碛雨颓逢箭镞,战场风急转河蓬。李陵望国台犹在,蔡琰悲笳怨未穷。猎骑遥遥入霜雾,鸊鹈泉外夕阳红。
元基席上再送士仪。明代。萧显。 离席因君荐木桃,碧缸新酒泻春涛。诗盟递结东西社,坐客平分上下曹。帘动午风花气暖,几当晴日篆烟高。狂歌亦是骊驹曲,三叠阳关意未豪。
六月二日客途逢亡内期日二首 其二。明代。黄省曾。 去年愁里客京华,今日逢期不在家。桂醴兰肴□里奠,遥悬泪眼洒天涯。