凭栏人

凭栏人朗读

瘦马驮诗天一涯,倦鸟呼愁村数家。扑头飞柳花,与人添鬓华。

译文

瘦弱的马驮着我满腹的诗情奔走天涯,飞倦了的乌儿哀鸣着,小山村里只有几户人家。柳絮扑打着我的头,给我增添了白发。

注释

凭阑人:曲牌名,调名本意即咏楼上身倚栏杆的人。调见元邵亨贞《蚁术词选》。单调二十四字,四句四平韵。

金陵:即今江苏南京市。

天一涯:天一方。

鬓华:鬓发花白。

凭栏人创作背景

  “曲从肺腑出,出辄愁肺腑。”乔吉的这首《凭阑人·金陵道中》正是如此。作者在穷游天涯之后,路过金陵古道,再涌思乡念头,忍不住写下了这曲《凭阑人》。

参考资料:

1、斗南.人一生要读的古典诗词.北京:北京联合出版公司,2015:547

  前两句写瘦HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马驮诗的HRef=https://www.qijian.info/list/beiku/ target=_blank class=infotextkey>悲苦以及人不如HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟的HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀。“瘦HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马驮诗天一涯,倦HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟呼愁村数家。”这是一首HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅之曲,HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头引李贺典,李贺年少多才,郁都不得志,只得将短暂的一生心血付予苦吟。“平生湖海少HRef=https://www.qijian.info/list/zhiyin/ target=_blank class=infotextkey>知音,几曲宫商大用心”的乔吉以李贺自况,不是偶然的。所以,只“瘦HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马驮诗”四字就足以想见其HRef=https://www.qijian.info/list/beiku/ target=_blank class=infotextkey>悲苦了,何况此刻又在远离故土的HRef=https://www.qijian.info/list/lutu/ target=_blank class=infotextkey>旅途之中。而且那“古道西HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风瘦HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马,HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳西下,断肠人在天涯”的景象,早就深深地印在人们心中。可以说这HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头的七个字,已将特定的HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世、具体的处境,全都包容了。第二句与上句相对,作者通过“倦”“愁”二字。移情入景,巧妙地抒发了人不如HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟的HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅愁怀。晋陶渊明《归去来兮辞》有“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟倦飞而知还”一句,可视为此曲之典所出。再说,不管此HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟是不是归HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,在浪子心目中,依然可能把它视为一只归HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟。所以倦HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟之愁,无疑代表了浪子之愁,这是一种间接HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情的手法。

  后两句言匆匆春去,HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月蹉跎,HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子恋乡,HRef=https://www.qijian.info/list/shenshi/ target=_blank class=infotextkey>身世HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉。“扑头飞柳HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,与人添鬓华。”远方浪子进而看到不远处的人家,这必定更勾起了他“吾乡似此乡,此乡非吾乡”的HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之怀。至此作者已百感交集,不料更有那不懂事的柳HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,竟然飞上作者的头发,使得头上的白发显得更多了。此处不直言头发之白,而借HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮言之,可谓妙笔。作者白发从何而来,当然是HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅之挫和HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡之念所致。全曲从瘦HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马入笔,至HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮收笔,不直接HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人,而已将人的HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅之愁写得入木三分,刻骨铭心。

  此曲在结构方面也有其特点。它以三个主要HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然意象作线,每个HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然意象引出一HRef=https://www.qijian.info/list/xilie/ target=_blank class=infotextkey>系列人文意象,这样贯穿起来,构成全文的网络。这三个HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然意象是瘦HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马、倦HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟、柳HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。它们依次引出相关人文意象:瘦HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马引出的意象有诗、天涯;倦HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟引出的意象有愁、村;柳HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花引出的意象有人、鬓华。这种结构方式可以实现意象HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然舒展、材料形散实聚、结构简明有序的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术效果。

乔吉

乔吉(1280?~1345) 元代杂剧家、散曲作家。一称乔吉甫,字梦符,号笙鹤翁,又号惺惺道人。太原人,流寓杭州。钟嗣成在《录鬼簿》中说他“美姿容,善词章,以威严自饬,人敬畏之”,又作吊词云:“平生湖海少知音,几曲宫商大用心。百年光景还争甚?空赢得,雪鬓侵,跨仙禽,路绕云深。”从中大略可见他的为人。剧作存目十一,有《杜牧之诗酒扬州梦》、《李太白匹配金钱记》、《玉箫女两世姻缘》三种传世。 ...

乔吉朗读
()

猜你喜欢

独立寒阶望月华,露浓香泛小庭花,绣屏愁背一灯斜。

云雨自从分散后,人间无路到仙家,但凭魂梦访天涯。

()
区必傅

杖策恣邀游,相从在浚谷。洞口白云生,天际岩如屋。

瀑布挂崖间,飞空作碧玉。长侣江流声,还如烟雾簇。

()

砚山山下小於菟,文彩斓斑今亦无。

一坞乱云浓似漆,春风吹梦过西湖。

()

新兴蛾髻如盂。插金鹅。点点蔷薇香露、沁牙梳。

匀面罢,呼女伴,坐氍歈。又向绿窗深处、赌樗蒲。

()

海上会看云,飘飘迥不群。扶桑红日近,锦绣总成纹。

()

小窗西畔月轮斜,铜博山前散紫霞。

宴罢不知春夜促,醉凭红袖看梅花。

()