放生鱼鳖逐人来,无主荷花到处开。
水枕能令山俯仰,风船解与月裴回。
乌菱白芡不论钱,乱系青菰裹绿盘。
忽忆尝新会灵观,滞留江海得加餐。
献花游女木兰桡,细雨斜风湿翠翘。
无限芳洲生杜若,吴儿不识楚辞招。
未成小隐聊中隐,可得长闲胜暂闲。
我本无家更安往,故乡无此好湖山。
六月二十七日望湖楼醉书。宋代。苏轼。 黑云翻墨未遮山,白雨跳珠乱入船。卷地风来忽吹散,望湖楼下水如天。放生鱼鳖逐人来,无主荷花到处开。水枕能令山俯仰,风船解与月裴回。乌菱白芡不论钱,乱系青菰裹绿盘。忽忆尝新会灵观,滞留江海得加餐。献花游女木兰桡,细雨斜风湿翠翘。无限芳洲生杜若,吴儿不识楚辞招。未成小隐聊中隐,可得长闲胜暂闲。我本无家更安往,故乡无此好湖山。
诗人苏轼先在船中,后在楼头,迅速捕捉住湖上急剧变化的自然景物:云翻、雨泻、风卷、天晴,写得有远有近,有动有静,有声有色,有景有情。读起来,你会油然产生一种身临其境的感觉——仿佛自己也在湖心经历了一场突然来去的阵雨,又来到望湖楼头观赏那水天一色的美丽风光。
第一首诗第一句HRef=https://www.qijian.info/list/xioyun/ target=_blank class=infotextkey>写云:黑云像打翻了的黑墨水,还未来得及把HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山遮住。中把乌云比作“翻墨”,形象逼真。第二句写HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨:白亮亮的HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨点落在湖面溅起无数水HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,乱纷纷地跳进船舱。用“跳珠”形容HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨点,有声有色。一个“未”字,突出了HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化之快;一个“跳”字,一个“乱”字,写出了暴HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨之大,HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨点之急。第三句HRef=https://www.qijian.info/list/xiofeng/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风:猛然间,狂HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风席卷大地,吹得湖面上刹时HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨散云飞。“忽”字用得十分轻巧,却突出天色HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化之快,显示了HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风的巨大威力。最后一句写天和水:HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨过天晴,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风平浪息,诗人舍船HRef=https://www.qijian.info/list/denglou/ target=_blank class=infotextkey>登楼,凭栏而望,只见湖面上无入水,水映天,水色和天光一样的明净,一色的蔚蓝。HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风呢?云呢?统统不知哪儿去了,方才的一切好像全都不曾发生似的。
诗人苏轼先在船中,后在楼头,迅速捕捉住湖上急剧HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物:云翻、HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨泻、HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风卷、天晴,写得有远有近,有动有静,有声有色,有景有情,令人读来油然产生一种身临其境的感觉——仿佛自己也在湖心经历了一场突然来去的阵HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,又来到望湖楼头观赏那水天一色的美丽HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光。诗用“翻墨”写出云的来势,用“跳珠”描绘HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的特点,说明是骤HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨而不是久HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨。“未遮HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”是骤HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨才有的景象;“卷地HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”说明HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨过得快的原因,都是如实描写,却分插在第一、第三句中,彼此呼应,烘托得好。最后用“水如天”写一场骤HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨的结束,又有HRef=https://www.qijian.info/list/youran/ target=_blank class=infotextkey>悠然不尽的情致。句中又用“白HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨”和“黑云”映衬,用“水如天”和“卷地HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”对照,用“乱入船“与“未遮HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”比较,都显出作者构思时的用心。
此诗描绘了望湖楼的美丽HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨景。好的诗人善于捕捉自己的灵感,此诗的灵感可谓突现于一个“醉”字上。醉于酒,更醉于HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水之美,进而激情澎湃,才赋成HRef=https://www.qijian.info/list/jijing/ target=_blank class=infotextkey>即景佳作。才思敏捷的诗人用诗句捕捉到西子湖这一番别具HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风味的“即兴HRef=https://www.qijian.info/list/biaoyan/ target=_blank class=infotextkey>表演”,绘成一幅“HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖骤HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨图”。乌云骤聚,大HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨突降,倾刻又HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨过天晴,水天一色。又是HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,又是水,又是船,这就突出了泛舟HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖的特点。其次,作者用“黑云翻墨”,“白HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨跳珠”形成强烈的色彩对比,给人以很强的质感。再次,用“翻墨”HRef=https://www.qijian.info/list/xioyun/ target=_blank class=infotextkey>写云的来势,用“跳珠”描绘HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨点飞溅的情态,以动词前移的句式使HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻运用得灵活生动却不露痕迹。而“卷地HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风来忽吹散,望湖楼下水如天”两句又把HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气由骤HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨到晴朗前转变之快描绘得令人心清气爽,眼前陡然一亮,境界大开。
第二首诗是写HRef=https://www.qijian.info/list/chengchuan/ target=_blank class=infotextkey>乘船在湖中巡游的情景。北宋时,杭州HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖由政府规定作为放生池。王注引张栻的话说:“天禧四年(指1020年),太子太保判杭州王钦若奏:以HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖为放生池,‘禁捕鱼HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,为人主祈福。’”这是相当于现代的禁捕禁猎区;所不同的,只是从前有人卖鱼放生,还要弄个“祈福”的名堂罢了。HRef=https://www.qijian.info/list/xihu/ target=_blank class=infotextkey>西湖既是禁捕区,所以也是禁植区,私人不得占用湖地种植。诗的HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头,就写出这个事实。那些被人放生、HRef=https://www.qijian.info/list/ziyou/ target=_blank class=infotextkey>自由成长的鱼鳖之类,不但没有受到人的威胁,反而受到人的施与,游湖的人常常会把食饵投放水里,引那些小家伙围拢来吃。便是不去管它们,它们凭着条件反射,也会向人追赶过来。至于满湖的荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,也没有谁去种植,自己凭着HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然力量生长,东边一丛,西边一簇,自开自落,反而显示出一派野趣。
然而此诗的趣味却在后面两句。“水枕能令HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山俯仰”——HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山本来是不能俯仰的,杜甫有“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨不动安如HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”(《茅屋为秋HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风所破歌》)的句子,杜牧也有“古训屹如HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”(《池州送孟迟》)的说法,苏轼却偏要说“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山俯仰”。诗人认为,HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山是能俯仰的,理由就在“水枕”。所谓“水枕”,就是枕席放在水面上。准确地说,是放在船上。船一颠摆,躺在船上的人就看到HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的一俯一仰。这本来并不出奇,许多人都有过这种经验。问题在于诗人把“神通”交给了“水枕”,如同这个“水枕”能有绝大的神力,足以把整座HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山颠来倒去。这样的构思,就显出了一种妙趣来。
“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风船解与月裴回”——同样是写出一种在船上泛游的情趣。湖上刮起了HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,小船随HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风飘荡。这也是常见的,不足为奇。人们坐在院子里抬头看HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮,HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮在云朵里慢慢移动,就像在天空里徘徊。因此李白说:“我歌月徘徊,我舞影零乱。”(《HRef=https://www.qijian.info/list/yuexia/ target=_blank class=infotextkey>月下独酌》)这也不算新奇。不同的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方是,苏轼把船的游荡和月的徘徊轻轻牵拢,拉到一块来,那就生出了新意。船在徘徊,月也在徘徊,但诗人不知是HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮引起船的徘徊,还是船儿逗得HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮也欣然徘徊起来。诗人想,如果是HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风的力量使船在水上徘徊,那又是什么力量让HRef=https://www.qijian.info/list/yueliang/ target=_blank class=infotextkey>月亮在天上徘徊呢?还有,这两种徘徊,到底是相同呢还是不同呢?他把“船”和“月”两种“徘徊”联系起来,就产生了许多问题,其中包含了一些HRef=https://www.qijian.info/list/zheli/ target=_blank class=infotextkey>哲理,他要定下神来,好好想一想。所以说,诗句写得饶有情趣。
第四首诗首句中的“游女”当是HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女。因为从这一组五首诗看,苏轼应该始终都在望湖楼上,所以木兰桡上的该是“游女”。旁人不可能跳到水里给她们献HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。倒是她们近水楼台,可以采了荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花献给别人。所以这第一句是写“游女”们献HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花给游客。水里采HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的“游女”,应该就是HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女了。天上下HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨了,HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女在湖中,首饰未免被打湿了。“无限芳洲生杜若”,HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原在《湘夫人》里有写过“搴汀洲兮杜若”,杜若代指各种香草。而“香草HRef=https://www.qijian.info/list/moiren/ target=_blank class=infotextkey>美人”是HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞中最重要的意象,倒推可知,HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞招在这里就是代指“香草”。“吴儿不识HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞招”,是HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女不认识《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞》中的各种香草。杜甫《归梦》诗中有“梦归归未得,不用HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞招”之句,“不用HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞招”切合“有家难回”之意,与这里的“HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞招”的意思完全不同。
苏轼(1037-1101),北宋文学家、书画家、美食家。字子瞻,号东坡居士。汉族,四川人,葬于颍昌(今河南省平顶山市郏县)。一生仕途坎坷,学识渊博,天资极高,诗文书画皆精。其文汪洋恣肆,明白畅达,与欧阳修并称欧苏,为“唐宋八大家”之一;诗清新豪健,善用夸张、比喻,艺术表现独具风格,与黄庭坚并称苏黄;词开豪放一派,对后世有巨大影响,与辛弃疾并称苏辛;书法擅长行书、楷书,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄庭坚、米芾、蔡襄并称宋四家;画学文同,论画主张神似,提倡“士人画”。著有《苏东坡全集》和《东坡乐府》等。 ...
苏轼。 苏轼(1037-1101),北宋文学家、书画家、美食家。字子瞻,号东坡居士。汉族,四川人,葬于颍昌(今河南省平顶山市郏县)。一生仕途坎坷,学识渊博,天资极高,诗文书画皆精。其文汪洋恣肆,明白畅达,与欧阳修并称欧苏,为“唐宋八大家”之一;诗清新豪健,善用夸张、比喻,艺术表现独具风格,与黄庭坚并称苏黄;词开豪放一派,对后世有巨大影响,与辛弃疾并称苏辛;书法擅长行书、楷书,能自创新意,用笔丰腴跌宕,有天真烂漫之趣,与黄庭坚、米芾、蔡襄并称宋四家;画学文同,论画主张神似,提倡“士人画”。著有《苏东坡全集》和《东坡乐府》等。
寄怀申念先司理。明代。张萱。 玉皇香案掌书仙,郡理分城赣水边。棣萼辉庭曾映日,琼枝绕膝更参天。片言折狱台称镜,五色摛词笔似椽。共喜相门饶相种,忠宣文正继前贤。
登庐山天池寺。明代。尹台。 匡庐秀出九江水,揽结天池翠几重。万壑云开青锦绣,千峰日照紫芙蓉。危林袅雾晴兼合,飞瀑垂虹断忽逢。北望长安忻在目,朝氛莫遣蔽高舂。
碧山吟社流馨亭落成时中秋后一日。明代。谈悌。 税憩适时暇,胜在城西隅。紫氛霭佛刹,绿柚含华濡。昔彦丽词藻,往躅何宏舒。蕴藉渍沥液,德辉披琼琚。亭虚湛丰草,杞棘方芟殳。拘云袭芳若,架虹通游鱼。良宴溢浩思,醉曳青霞裾。
古风二首 其一。宋代。周紫芝。 夜梦乘轻舟,挂席浮天池。天池亦何有,涛澜靡津涯。中有三神山,楼观何巍巍。晶荧白玉阙,彩错黄金旗。紫皇遣天风,下吹仙人衣。仙人不知名,人言是安期。我欲就与语,弱水隔渺瀰。鼓枻方少前,风动辄去之。仙人不得见,遥睇忍言归。愿言哀劬劳,举手援尘姿。探囊得灵丹,往往分刀圭。使我生羽翼,桑榆增暮辉。
送用和刘推官入京班改。宋代。林希逸。 幕画如兄有异才,岭南声价动诸台。登龙尾道呼班去,为鳄鱼州守印来。定有赏音相料理,何妨进卷小徘徊。遥知得意行吟处,傍柳堤看菡萏开。