小园赋

小园赋朗读

  若夫一枝之上,巢父得安巢之所;一壶之中,壶公有容身之地。况乎管宁藜床,虽穿而可座;嵇康锻灶,既暖而堪眠。岂必连闼洞房,南阳樊重之第;赤墀青锁,西汉王根之宅。余有数亩敝庐,寂寞人外,聊以拟伏腊,聊以避风霜。虽复晏婴近市,不求朝夕之利;潘岳面城,且适闲居之乐。况乃黄鹤戒露,非有意于轮轩;爰居避风,本无情于钟鼓。陆机则兄弟同居,韩康则舅甥不别,蜗角蚊睫,又足相容者也。

  尔乃窟室徘徊,聊同凿坯。桐间露落,柳下风来。琴号珠柱,书名玉杯。有棠梨而无馆,足酸枣而非台。犹得敧侧八九丈,纵横数十步,榆柳两三行,梨桃百余树。拔蒙密兮见窗,行敧斜兮得路。蝉有翳兮不惊,雉无罗兮何惧!草树混淆,枝格相交。山为篑覆,地有堂坳。藏狸并窟,乳鹊重巢。连珠细菌,长柄寒匏。可以疗饥,可以栖迟,崎岖兮狭室,穿漏兮茅茨。檐直倚而妨帽,户平行而碍眉。坐帐无鹤,支床有龟。鸟多闲暇,花随四时。心则历陵枯木,发则睢阳乱丝。非夏日而可畏,异秋天而可悲。

  一寸二寸之鱼,三竿两竿之竹。云气荫于丛蓍,金精养于秋菊。枣酸梨酢,桃榹李薁。落叶半床,狂花满屋。名为野人之家,是谓愚公之谷。试偃息于茂林,乃久羡于抽簪。虽有门而长闭,实无水而恒沉。三春负锄相识,五月披裘见寻。问葛洪之药性,访京房之卜林。草无忘忧之意,花无长乐之心。鸟何事而逐酒?鱼何情而听琴?

  加以寒暑异令,乖违德性。崔骃以不乐损年,吴质以长愁养病。镇宅神以薶石,厌山精而照镜。屡动庄舄之吟,几行魏颗之命。薄晚闲闺,老幼相携;蓬头王霸之子,椎髻梁鸿之妻。燋麦两瓮,寒菜一畦。风骚骚而树急,天惨惨而云低。聚空仓而雀噪,惊懒妇而蝉嘶。

  昔草滥于吹嘘,籍文言之庆余。门有通德,家承赐书。或陪玄武之观,时参凤凰之墟。观受釐于宣室,赋长杨于直庐。

  遂乃山崩川竭,冰碎瓦裂,大盗潜移,长离永灭。摧直辔于三危,碎平途于九折。荆轲有寒水之悲,苏武有秋风之别。关山则风月凄怆,陇水则肝肠断绝。龟言此地之寒,鹤讶今年之雪。百龄兮倏忽,光华兮已晚。不雪雁门之踦,先念鸿陆之远。非淮海兮可变,非金丹兮能转。不暴骨于龙门,终低头于马坂。谅天造兮昧昧,嗟生民兮浑浑。

  梁武帝承圣三年(554),庾信奉命出使西魏,当时西魏大军正南侵江陵。他被迫留在HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安,屈仕敌国。以后又仕北周,官至骠骑HRef=https://www.qijian.info/list/jiangjun/ target=_blank class=infotextkey>将军开府仪同三司,官位虽高,心里却非常HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,常常HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念祖国。

  “若夫一枝之上,巢父得安巢之所,一壶之中壶公有容身之地。管宁藜床,虽穿而可座;嵇康锻灶,既煗而堪眠。”“数亩敝庐,HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞人外”,便可“聊以拟伏腊,聊以避HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风霜”。开篇作者敞开HRef=https://www.qijian.info/list/xiongjin/ target=_blank class=infotextkey>胸襟表明了自己不贪荣华富贵的HRef=https://www.qijian.info/list/huoda/ target=_blank class=infotextkey>豁达HRef=https://www.qijian.info/list/danbo/ target=_blank class=infotextkey>淡泊的处世志趣。可是事与愿违,诗人HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求HRef=https://www.qijian.info/list/danbo/ target=_blank class=infotextkey>淡泊,可心灵却始终无法宁静;不想做异国之官,却HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈地被强加上高官厚禄。“黄鹤戒露,非有意于轮轩;爰居避HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,本无情于钟鼓”,诗人本想为自己受惊的灵魂,寻找一个安静的庇所,却身不由己的上了官船无法脱身。霜露降临时高鸣相警的黄鹤,只是为了戒备灾害;预见海灾的海HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟爰居,只是为了避难。HRef=https://www.qijian.info/list/guguo/ target=_blank class=infotextkey>故国梁朝灭亡、辗转偷安于北方各国的诗人庾信,在“龟言此地之寒,鹤讶今年之HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”的惶恐中HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈地流落异国。

  诗人在异国HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡的“窟室徘徊”,意欲“聊同凿坯”,但他徒有HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐的HRef=https://www.qijian.info/list/zhixiang/ target=_blank class=infotextkey>志向,却没有HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐的机遇,他幻HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象颜阖一样凿壁逃遁,在“桐间露落,柳下HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风来”中寻求心灵的安宁。却HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈地被敌国的高官厚禄囚禁,他虽然身体躲在“蝉有翳兮不惊,雉无罗兮何惧”的小园,却摆不脱“檐直倚而妨帽,户平行而碍眉”的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神压力。HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活上的安乐,始终不能弥补HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神的空虚与困惑。诗人处在一种特殊的HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治境遇中,虽然在敌国做官待遇优厚,但他仕宦敌国的耻辱始终不能释怀,他被自己不能保留“不事二主”的操守折磨的心如“历陵枯木”,发如“睢阳乱丝”。历陵枯木虽然曾经中枯而更茂,可对作者而言,梁国早已覆灭,梦幻中的可能枯而复苏的豫章树,却无论如何都不能再生发了。曾经“或陪玄武之观,时参凤凰之墟。观受厘于宣室,赋长杨于直庐”的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生经历,使他对国耻君恩根深蒂固而不能忘怀,可是仅仅凭借他的一己之力,根本不可能转日回天。他屈从了,不但无法报国,还转而为敌国效力,过去的他一去不复返了,他带着沉重的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神枷锁悲HRef=https://www.qijian.info/list/aitong/ target=_blank class=infotextkey>哀痛心,所以他看到自己发如雎阳乱丝,就象当年墨子见素丝而泣一样,再也找不回HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命蓬勃的痕迹了。

  小园中的种种HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物对于诗人而言,是“非夏日而可畏,异HRef=https://www.qijian.info/list/qiutian/ target=_blank class=infotextkey>秋天而可悲”,是“草无忘忧之意,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花无长乐之心”。能够引起诗人心灵共鸣与HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情契合的,只剩下“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟何事而逐酒?鱼何情而听琴?”《庄子·至乐》中那只“不敢食一脔,不敢饮一杯,三日而死”的海HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,正是诗人异国做官的惶恐HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理写照。诗人的心在“HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风骚骚而树急”的狂乱中,在“天惨惨而云低”的愁郁中,如“聚空仓”聒噪的“麻雀”一样焦躁不安,又如爬在HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗中的蟋蟀随着蝉鸣声盲目地嘶叫。诗人惊惧不安、诚惶诚恐的灵魂茫茫然不知该飘向何方。

  在经历了“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山崩川竭,冰碎瓦裂,大盗潜移,长离永灭”后,诗人一直在“关HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山则HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风月凄怆,陇水则肝肠寸断。”的HRef=https://www.qijian.info/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤中度日,他在病中“屡动庄舄之吟”,在神志迷惑中“几行魏颗之命”。他恍恍惚惚在梦幻中,HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念自己的家国。晃动在眼前的却是“落叶半床,狂HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花满屋”的HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉,落叶象征着诗人枯萎颓废的心,狂HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花象征着诗人飘飘荡荡的灵魂。HRef=https://www.qijian.info/list/wannian/ target=_blank class=infotextkey>晚年羁留北朝的诗人已经感到“百灵兮倏忽,光华兮已晚”,在HRef=https://www.qijian.info/list/yousi/ target=_blank class=infotextkey>忧思摧人老,HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月不饶人的境况下,诗人“不HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪雁门之踦,先念鸿陆之远”不但无法改变过去不幸的HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运,而且到死也不可能结束飘荡的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活,这是HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生绝望的HRef=https://www.qijian.info/list/aitan/ target=_blank class=infotextkey>哀叹,HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈的呼唤。“非淮海兮可变,非金丹兮能转”,他始终无法适应异国的生存状态。他HRef=https://www.qijian.info/list/huihen/ target=_blank class=infotextkey>悔恨“不暴骨于龙门”的当初,他HRef=https://www.qijian.info/list/aitan/ target=_blank class=infotextkey>哀叹“终低头于HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马坂”的可悲,要是没有当初“鲤鱼HRef=https://www.qijian.info/list/dengshang/ target=_blank class=infotextkey>登上龙门”的荣耀,落榜做一个小HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物,诗人的灵魂又怎么会被鞭打的鲜血淋漓呢?诗人狂乱中欲哭无泪,欲歌无声的彷徨,表达了一种无可救药的HRef=https://www.qijian.info/list/jingshen/ target=_blank class=infotextkey>精神HRef=https://www.qijian.info/list/shangtong/ target=_blank class=infotextkey>伤痛,而这种HRef=https://www.qijian.info/list/shangtong/ target=_blank class=infotextkey>伤痛又是由于无可奈何的HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运造成的。问普天下芸芸众生,又有那个救世主能够挽救这不幸动荡的乱世呢?又有那个盖世HRef=https://www.qijian.info/list/yingxiong/ target=_blank class=infotextkey>英雄能够主宰自己的HRef=https://www.qijian.info/list/mingyun/ target=_blank class=infotextkey>命运呢?

  庾信回天无术避世不能的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦,是人类共通的无法摆脱的心灵的HRef=https://www.qijian.info/list/kunan/ target=_blank class=infotextkey>苦难。《小园赋》的难能可贵,就在于它写出了HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命的不安定与HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生纯然的HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦。庾信对于HRef=https://www.qijian.info/list/kunan/ target=_blank class=infotextkey>苦难与HRef=https://www.qijian.info/list/shangtong/ target=_blank class=infotextkey>伤痛前所未有的体验,是个体HRef=https://www.qijian.info/list/shengming/ target=_blank class=infotextkey>生命无法抗拒的生存体验;同时《小园赋》深刻地抒发了是人性本质中蕴含的死而不屈的情感力量。

庾信

庾信(513—581)字子山,小字兰成,北周时期人。南阳新野(今属河南)人。他以聪颖的资质,在梁这个南朝文学的全盛时代积累了很高的文学素养,又来到北方,以其沉痛的生活经历丰富了创作的内容,并多少接受了北方文化的某些因素,从而形成自己的独特面貌。 ...

庾信朗读
()

猜你喜欢

释宗杲

青毡本是吾家物,今日重还旧日僧。

珍重圣恩何以报,万年松上一枝藤。

()

朝鞍早过凤楼西,雨浥轻尘未有泥。

颁宴百壶人共醉,演纶双笔客同携。

()

龙门通世好,虎刹获新观。会晤缘非偶,登临足未艰。

层峰随野眺,曲涧恣幽盘。风入陵通气,日归寺隐峦。

()

老子新年喜气冲,谩招毫管试春风。此生岁月还多在,酒圣诗豪未便穷。

()

每因种树悲年事,待看成阴是几时。

眼见子孙孙又子,不如栽竹绕园池。

()

颜颜白发人,窄窄黄茅屋。田园不愿多,衣食聊自足。

狂来溪上行,长歌饮溪绿。家藏一束书,懒教儿孙读。

()