秋夜深深北送君,阴虫切切不堪闻。
归舟明日毗陵道,回首姑苏是白云。
送魏十六还苏州。唐代。皇甫冉。 秋夜深深北送君,阴虫切切不堪闻。归舟明日毗陵道,回首姑苏是白云。
秋天沉沉的夜色下送君归去,蟋蟀鸣声切切不堪入耳。
明日你将乘船回毗陵,到那时,回首姑苏,所见将唯有一片白云。
苏州:隋开皇九年(589)改吴州为苏州,以姑苏山得名。大业初复为吴州,又改吴郡,唐武德四年(621)又改苏州。
沉沉:形容夜色浓重。
阴虫:秋季鸣虫,指蟋蟀。
切切:形容虫的鸣声凄切。
毗(pí)陵:隋大业及唐天宝、至德时,曾改常州为毗陵郡。
姑苏:苏州的别称。
白云:意为友人去后只剩下一片空虚感觉。
参考资料:
1、萧枫.《唐诗宋词全集·第六卷》.西安:西安出版社,2000:109
2、胡昭著,罗淑珍.《全唐诗名篇精注佳句索引·第一卷》.北京:当代中国出版社,2001:709
3、赵传仁.《诗词曲名句辞典》.济南:山东教育出版社,1998:285
作者的朋友魏十六曾从苏州到常州来拜访他,返回苏州时,作者乘船送他,此诗即写于当时。
参考资料:
1、周啸天.《唐诗鉴赏辞典》.北京:商务印书馆国际有限公司,2012:981
这首HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别短章,写得明白晓畅而又HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情深挚,历来为人们所传诵。表达了HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人时内心的沉重与HRef=https://www.qijian.info/list/shanggan/ target=_blank class=infotextkey>伤感,也表达了设想别后而流露出的HRef=https://www.qijian.info/list/liulian/ target=_blank class=infotextkey>留恋、HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独和HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅
“HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜沉沉此送君,阴虫切切不堪闻”这两句HRef=https://www.qijian.info/list/xioshi/ target=_blank class=infotextkey>写诗人在HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜沉沉的HRef=https://www.qijian.info/list/wanshang/ target=_blank class=infotextkey>晚上,听着蟋蟀(即“阴虫”。南朝宋颜延年《夏夜呈从兄散骑车长沙诗》:“夜蝉当夏急,阴虫先秋闻。”)切切的鸣叫声,想到自己明天就要与HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别,HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情异常沉重。
在写法上,这两句真切地写出了HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别时那种黯然神伤的环境,通过环境的烘染,把即将HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪表达得婉转有致。“HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜”,点出HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别的HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间。HRef=https://www.qijian.info/list/qiutian/ target=_blank class=infotextkey>秋天气氛肃杀,特别是在HRef=https://www.qijian.info/list/qiutian/ target=_blank class=infotextkey>秋天的HRef=https://www.qijian.info/list/wanshang/ target=_blank class=infotextkey>晚上,本来就容易勾起对HRef=https://www.qijian.info/list/pengyou/ target=_blank class=infotextkey>朋友的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念,而偏偏在此时,自己却要送HRef=https://www.qijian.info/list/haoyou/ target=_blank class=infotextkey>好友离去。“此送君”三字,字字透出HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别时的HRef=https://www.qijian.info/list/qiku/ target=_blank class=infotextkey>凄苦之情。“沉沉”二字,一方面从视觉着笔,写在船上看见四野茫茫,黑夜深深,无边无际,什么也看不清;另一方面写出了作者的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情相当沉重,可谓一箭双雕。同时,作者又从听觉着笔,写两岸草丛中蟋蟀的鸣叫,“切切”的叫声似在相互倾诉,又似在低低饮泣,这HRef=https://www.qijian.info/list/beishang/ target=_blank class=infotextkey>悲伤的秋声,使即将HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的人不忍卒闻。两句从视觉和听觉两个方面,选取了最能代表HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜HRef=https://www.qijian.info/list/shanghuai/ target=_blank class=infotextkey>伤怀的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,交叉描写,虽没有明说HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦,然而经过环境的渲染,这种HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦具体形象,伸手可触,真正做到了“不著一字,尽得HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风流。语不涉难,已不堪忧”(司空图《二十四诗品》)。
这两句作者以HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象中的明天,与此时的HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜作对比,进一步表达了HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情别绪。作者想:今夜,虽然有HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦,但毕竟还没有HRef=https://www.qijian.info/list/fenshou/ target=_blank class=infotextkey>分手,还可以在一起倾心叙谈。而送君千里终有一别,到明天,当我再在这只船中回望你所在的苏州时,那就见不到你了,唯见到满天的白云。到那时,凄然HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独之情,一定比今晚更深更浓。
这两句看似在写明日的白天,其实仍是在写今晚的HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜,通过这样别出心裁的安排,更为深刻地表达出HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别的难分难舍。
全诗运用了虚实结合的表现手法诗中的“实”是诗人HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人时HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye/ target=_blank class=infotextkey>秋夜的环境,“虚”是诗人HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象别后的明天,自己在归HRef=https://www.qijian.info/list/zhouzhong/ target=_blank class=infotextkey>舟中回望苏州只见悠悠白云而不见HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人;诗人借助HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象,运用以虚写实的手法拓展了诗歌HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境,深化了HRef=https://www.qijian.info/list/songbie/ target=_blank class=infotextkey>送别HRef=https://www.qijian.info/list/youren/ target=_blank class=infotextkey>友人时的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情(HRef=https://www.qijian.info/list/liulian/ target=_blank class=infotextkey>留恋、HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂和HRef=https://www.qijian.info/list/ganshang/ target=_blank class=infotextkey>感伤)。
全诗结构巧妙,语虽平淡而意味深长。叠字的运用使诗读来琅琅上口,富于声情美。
皇甫冉,字茂政。约唐玄宗开元五年(公元717年)出生,卒于唐代宗大历五年(公元770年),润州(今镇江)丹阳人,著名诗人。先世居甘肃泾州。天宝十五年进士。曾官无锡尉,大历初入河南节度使王缙幕,终左拾遗、右补阙。其诗清新飘逸,多飘泊之感。 ...
皇甫冉。 皇甫冉,字茂政。约唐玄宗开元五年(公元717年)出生,卒于唐代宗大历五年(公元770年),润州(今镇江)丹阳人,著名诗人。先世居甘肃泾州。天宝十五年进士。曾官无锡尉,大历初入河南节度使王缙幕,终左拾遗、右补阙。其诗清新飘逸,多飘泊之感。
送吴恂。宋代。释祖心。 海门山崄绝行踪,踏断牢关信已通。自有太平基业在,不论南北与西东。
送人还槜李 其一。清代。屈大均。 我自三云塞,来归百粤城。故人离别尽,边地姓名轻。孔雀自相妒,梅花无此情。如君是知己,应解识生平。
江上怀所钦。明代。薛始亨。 银汉迢迢大火流,兰桡弭节揽中洲。远书未寄逢征雁,暮杵初鸣对素鸥。舞影每孤鳷鹊镜,琴心空敝鹔鹴裘。卿卿不惯如泥醉,离梦风吹上翠楼。
寄别陈志鸿罢官归高凉 其一。明代。王恭。 解印行歌出将营,千军流泪共含情。邹阳书上谁称屈,王粲才高赋谩成。天连故国铜鱼远,霜落寒江白雁鸣。自愧神交惊此别,不堪离恨更沾缨。
乙巳岁除日收周茂叔虞曹武昌惠书知已赴官零陵丙午正月内成十诗奉寄 其二。宋代。蒲宗孟。 想到零陵日,高歌足解颜。乡闾接营道,风物近庐山。万石今兴废,三亭谁往还。不知零与永,二郡孰安閒。
宋宗庙登歌八首 其七 高祖武皇帝歌。两汉。佚名。 惟天有命,眷求上哲。赫矣圣武,抚运桓扰。功并敷土,道均汝坟。止戈曰武,经纬称文。鸟龙失纪,云火代名。受终改物,作我宋京。至道惟王,大业有劭。降德兆民,升歌清庙。