招隐二首

招隐二首朗读

杖策招隐士,荒涂横古今。

岩穴无结构,丘中有鸣琴。

白云停阴冈,丹葩曜阳林。

石泉漱琼瑶,纤鳞或浮沉。

非必丝与竹,山水有清音。

何事待啸歌?灌木自悲吟。

秋菊兼餱粮,幽兰间重襟。

踌躇足力烦,聊欲投吾簪。

经始东山庐,果下自成榛。

前有寒泉井,聊可莹心神。

峭蒨青葱间,竹柏得其真。

弱叶栖霜雪,飞荣流余津。

爵服无常玩,好恶有屈伸。

结绶生缠牵,弹冠去埃尘。

惠连非吾屈,首阳非吾仁。

相与观所尚,逍遥撰良辰。

  HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞中有淮南小HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的《招HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士》,《文选》中有左思的《招隐》诗,题目相似,而意趣不同。《招HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士》是召唤HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士离开HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山林回到人群中来,到HRef=https://www.qijian.info/list/gongting/ target=_blank class=infotextkey>宫廷里去;而左思的《招隐》却是去招寻HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士,欲与之同隐。同题两首,这里选取第一首进行赏析。

  左思《招隐》中的第一首,招隐,是招还,寻防HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士之意,写入HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山招还HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士,却被HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活环境所吸引,决意同隐以表现HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会HRef=https://www.qijian.info/list/heian/ target=_blank class=infotextkey>黑暗,诗人不与世俗同流合污的HRef=https://www.qijian.info/list/gaoshang/ target=_blank class=infotextkey>高尚情操。

  第一首诗首句“杖策招HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士”,开门见HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,点清题目。“策”,据扬雄《方言》,是树木细枝。中国人向来强调“见微知著”:纣设象筯(即箸字),比干以为奢侈之渐;五月披裘,即可知其人之不贪。折树枝为杖,则持杖者旧袍蔽屣的形象及厌弃豪华的HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格已可见一斑。“荒涂横古今”和“岩穴无结构”两句写HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士居室及其周围的道路。既是HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士,当然就应当绝交息游,摒弃繁华。室开三径、蛙作鼓吹这些传为佳话的HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,“草堂”、“蓬户”这些常见的作为HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士(或寒士)居室代称的文字,便足以说明这一点。然而,作者笔下的HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士岂只是“草莱不翦”、“茅屋数椽”而已,他根本就没有房屋,而是像巢父一般的岩居穴处;他的住处周围也根本就没有道路,好像从古到今无人从这里走过(横,塞)。然则其人避世之深,可以想见。唯有HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山丘中传出的隐隐琴声,才能显示出他的存在。这几句写的是眼前近景。其中“荒涂横古今”也隐寓着与紫陌红尘的对比,“岩穴无结构”则隐与高堂华屋作比,这一点读到下文自可领悟。接下来“白云”二句写仰观,“石泉”二句写俯视。白云飘忽,去来无迹,正是HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士们最爱欣赏、最感会心的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物;树木葱茏、丹HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花掩映,清泉潺潺,游鱼嬉戏,这是十分宁静、HRef=https://www.qijian.info/list/ziyou/ target=_blank class=infotextkey>自由、充满生机和HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然之美的世界。庄子就是非常羡慕濠水中的鯈鱼之乐;曹孟德也是把“枕石漱流饮泉”(《秋胡行·晨上散关HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山》)看作是HRef=https://www.qijian.info/list/shenxian/ target=_blank class=infotextkey>神仙HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活。这些与喧嚣嘈杂、勾心斗角、扼杀人性的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会是非常鲜明的对比。作者对HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活环境的描写,处处在在,都流露出他对HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实的强烈憎恶。

  以上六句多写所见,是HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活环境;“丘中有鸣琴”则是写所闻,写HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士的活动。HRef=https://www.qijian.info/list/danqin/ target=_blank class=infotextkey>弹琴在HRef=https://www.qijian.info/list/guren2/ target=_blank class=infotextkey>古人诗文中向来是高雅之士、尤其是HRef=https://www.qijian.info/list/yinyi/ target=_blank class=infotextkey>隐逸之士的爱好,这种例证太多,无烦列举,只须看不会HRef=https://www.qijian.info/list/danqin/ target=_blank class=infotextkey>弹琴的陶渊明也要取一张无弦琴在手上摆弄摆弄,就可知它在HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活中的地位了。而在这样一个幽静空寂的所在独坐拂弦,更可见其HRef=https://www.qijian.info/list/renqing/ target=_blank class=infotextkey>人情逸云上,非寻常HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士可比。

  “非必丝与竹”四句续写所闻。这四句的写法与上文相比稍有HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化。上面都是直陈所见所闻而暗寓对比之意,这里却是首先提出了用作比较的对象。丝竹犹言管弦,指官僚贵族HRef=https://www.qijian.info/list/yinjiu/ target=_blank class=infotextkey>饮酒作乐时所欣赏的HRef=https://www.qijian.info/list/yinle/ target=_blank class=infotextkey>音乐。(需要说明,一般讲“丝竹”时,是指由女伎演奏的HRef=https://www.qijian.info/list/yinle/ target=_blank class=infotextkey>音乐,所以高士独自弹弄以HRef=https://www.qijian.info/list/qianhuai/ target=_blank class=infotextkey>遣怀的琴,是不包括在内的。所以刘禹锡的《陋室铭》既说“可以调素琴”,又说“无丝竹之乱耳”,把琴排除在丝竹之外了。)聒耳的笙歌与HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水之音相比,前者代表的是富贵和庸俗,后者代表的却是高情雅趣。史载梁昭明太子萧统“(尝)泛舟后池,番禺侯轨盛称此中宜奏女乐。太子不答,咏左思《招隐》诗云:‘何必丝与竹,HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水有清音。’轨惭而止”。就很可以说明这一点。啸歌则是魏晋以来名士包括HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士常常喜欢用来抒发HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的一种方式。《三国志·诸葛亮传》注引《魏略》说诸葛亮“每晨夜从容,常抱膝长啸”;西晋的阮籍也是善啸的;《晋书·阮籍传》说他遇到过一个苏门HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山真人名叫孙登的,啸起来“声若鸾凤之音,响乎岩谷。”如此看来,啸歌和HRef=https://www.qijian.info/list/danqin/ target=_blank class=infotextkey>弹琴一样,也是高人雅士的举动。然而作者对此却不以为然。在作者看来,再动听的人为之音也无法与泉水漱石,泠然清越,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹阳林,呜呜悲吟的“天籁”相比。在这四句中,前两句用的是对比手法,后两句则是衬托,更突出地强调了作者对HRef=https://www.qijian.info/list/yinju/ target=_blank class=infotextkey>隐居HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱。

  在着力描写了HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士的居处环境之后,作者又将视线投向他的衣着HRef=https://www.qijian.info/list/shiwu/ target=_blank class=infotextkey>食物。古来写HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士衣食,多以“黄精白术”、“石髓茯苓”以见其食之稀少而精洁;“鹑衣百结”、“短褐不完”以见其衣之破旧单寒。然而作者写食只用了一句“秋菊兼餱粮”,写衣也只用了一句“幽兰间重襟”。秋菊幽兰之为物,具芳香之性,秉贞洁之姿,正是HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格与形象的象征。只此一点,足盖其余。纡青拖紫、怀金佩玉,食不厌精、脍不厌细的贵族与以秋菊为食、以幽兰为佩的HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士比起来,其蠢俗不堪愈见明显了。诗至此,已写足了HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士的居行服食,不着一主观评价,已足以使人HRef=https://www.qijian.info/list/youran/ target=_blank class=infotextkey>悠然神往。于是乎诗人不由得HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨系之:“踌躇足力烦,聊欲投吾簪。”他也要抽去帽子上的簪子,意欲挂冠弃仕,追步HRef=https://www.qijian.info/list/yinzho/ target=_blank class=infotextkey>隐者遗迹去了。这两句是诗中唯一的直抒,但置于对HRef=https://www.qijian.info/list/yinshi/ target=_blank class=infotextkey>隐士所居的精心描绘之后,写来犹如水到渠成,略无突兀之感。而此二句亦是画龙点睛之笔,以此收势,亦使全诗显得神完气足,发人深思。

  此诗HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景简淡素朴,语言亦高古峻洁,非有如诗人者之HRef=https://www.qijian.info/list/xiongjin/ target=_blank class=infotextkey>胸襟,不得出此。这就是“诗如其人”。

左思

左思(约250~305)字太冲,齐国临淄(今山东淄博)人。西晋著名文学家,其《三都赋》颇被当时称颂,造成“洛阳纸贵”。左思自幼其貌不扬却才华出众。晋武帝时,因妹左棻被选入宫,举家迁居洛阳,任秘书郎。晋惠帝时,依附权贵贾谧,为文人集团“二十四友”的重要成员。永康元年(300年),因贾谧被诛,遂退居宜春里,专心著述。后齐王司马冏召为记室督,不就。太安二年(303年),因张方进攻洛阳而移居冀州,不久病逝。 ...

左思朗读
()

猜你喜欢

使乎不辱命,临机贵专对。安禅捋虎须,著著超方外。

不唯明窗下安排,掇向绳床拶崄崖。拈椎竖拂奋雄辩,金声玉振犹奔雷。

()

叠嶂南环水绕东,危亭兀立草蒙丛。茱萸未插登临后,篱菊何存感慨中。

从古只闻强项贵,而今偏解折腰工。先生五斗非能浼,气运难回典午终。

()

我昔未遇君,先与君兄交。闻有弱冠弟,关览凌群髦。

但视兄卓奇,知非人过褒。邻郡面易谋,鄙愿胸久操。

()

黄金缕水细粼粼,葑合平池绿似云。鹦鹉无言初病瘴,丁香不结又经春。

行稀蜡屐留前齿,坐久玉琴生断纹。几度凭栏愁举袂,春花半作庾公尘。

()

渊明事高尚,瓶中缺储粟。鲁公凛名节,乞米给饘粥。

广文富才名,官冷饭不足。少陵老风骚,橡栗拾山谷。

()

始於欧阳永叔席,乃识双井绝品茶。

次逢江东许子春,又出鹰爪与露芽。

()