故园今日海棠开,梦入江西锦绣堆。
万物皆春人独老,一年过社燕方回。
似青似白天浓淡,欲堕还飞絮往来。
无那风光餐不得,遣诗招入翠琼杯。
竹边台榭水边亭,不要人随只独行。
乍暖柳条无气力,淡晴花影不分明。
一番过雨来幽径,无数新禽有喜声。
只欠翠纱红映肉,两年寒食负先生。
第一首诗HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头点题,写春晴HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念故园(HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡)的HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠。俗话说,“日有所思,夜有所梦”。想HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠,真的梦见HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡繁HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花似锦的HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠。当然,也不一定真的做了这种好梦,诗人有时喜欢假托梦境来表现极端想念。也就是借“有所梦”,来表现“有所思”。如果以为诗中写梦,都是真的做梦,那就被诗人瞒过了。写梦只是一种手段,目的在于表达HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情。
颔联、颈联写梦醒之后,眼前所见之景。第三句,“万物皆春”明点“春”字。作者从春日HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠开HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,想到万物回春,又HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想到自己将要老了。HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天,古时叫“HRef=https://www.qijian.info/list/qingchun/ target=_blank class=infotextkey>青春”,后来,人在HRef=https://www.qijian.info/list/qingnian/ target=_blank class=infotextkey>青年时期也叫“HRef=https://www.qijian.info/list/qingchun/ target=_blank class=infotextkey>青春”。HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色和HRef=https://www.qijian.info/list/qingchun/ target=_blank class=infotextkey>青春的HRef=https://www.qijian.info/list/shaonian/ target=_blank class=infotextkey>少年,是很和谐的,都富有生气。可是这里却把HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景和老人摆在一起,这不仅不协调,而且形成一种对比,是生气勃勃和衰飒老气的对比。这里有意拿HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景来反衬自己虚度年华,寄托了无限HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨,也激起了对HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱。第四句,“一年过社”暗点“春”字。这里说的是HRef=https://www.qijian.info/list/chunshe/ target=_blank class=infotextkey>春社。HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子是候HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,过了HRef=https://www.qijian.info/list/chunshe/ target=_blank class=infotextkey>春社日(春分前后),才从HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方海岛上飞回。这一句和上句相呼应,以HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子飞回,补充说明“万物皆春”,使人感到HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花也春,HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟也春。
第三联出句写空中浮云,时多时少,故天色像青像白、或浓或淡,正是初晴景象。对句以直白之语,将HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮将飞又堕的神态写出来。这HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮像是要掉下来,却又飞上去,上上下下,来来往往,飘个不停。这一联也是形容“万物皆春”,使人感到天空也是春,HRef=https://www.qijian.info/list/liuxu/ target=_blank class=infotextkey>柳絮也是春。最后一联说,HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈(无那)这HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好的春日HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光吃不得,那么就让诗歌(遣诗)把它招引到翡翠琼瑶(美玉)做的酒杯中来吧。晋朝陆机《HRef=https://www.qijian.info/list/richu/ target=_blank class=infotextkey>日出东南隅行》说“秀色若可餐”,作者在这里一反其意,说HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光“餐不得”;然而却又天真地设想:吟诗,让诗把它引到酒杯里,就可以连同酒一起喝下去了。正是用这种HRef=https://www.qijian.info/list/langman/ target=_blank class=infotextkey>浪漫天真的构思,表现了作者HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱故园HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光的真挚HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。
第二首诗首联拈出一个“行”字,为全诗之眼。上一首,作者是站在一个固定的位置上,观察四周的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。在这一首中,作者已由静观转入HRef=https://www.qijian.info/list/youshang2/ target=_blank class=infotextkey>游赏,以下数句,都是HRef=https://www.qijian.info/list/youlan/ target=_blank class=infotextkey>游览所得,故其描写,更富有HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化。“行”前加一“独”字,就突出了作者此时HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂、无聊之情。中间两联,俱写眼前之景致,绘形、绘声、绘色,动静结合。眼前HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,固然很美丽,但诗人总觉得少了些什么,因此尾联提出“只欠”二字。因为作者宦游HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡,已两年不见HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠,对景生情,顿生HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。结句言自己辜负了两个HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天。诗中所写HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天景象,非不HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好,而作者却有枉抛光阴之叹,可见眼前HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色,徒增烦恼。诗人重笔叠写,也只是为了衬托此时愁对春晴的HRef=https://www.qijian.info/list/guji/ target=_blank class=infotextkey>孤寂HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,以及对故园HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠的无限HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念。
第一首以HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠起,第二首以HRef=https://www.qijian.info/list/haitang/ target=_blank class=infotextkey>海棠收,结构严谨,对仗工整,语言明白HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,若信口而出,其实用字精准,化用前人诗句也浑然无迹,体现出深厚的诗学功底,从中也可看出杨万里对江西诗派并非全然抛却,而是有所继承。