奉和圣制从蓬莱向兴庆阁道中留春雨中春望之作应制鉴赏

原文

渭水自萦秦塞曲,黄山旧绕汉宫斜。

銮舆迥出千门柳,阁道回看上苑花。

云里帝城双凤阙,雨中春树万人家。

为乘阳气行时令,不是宸游玩物华。

赏析

  蓬莱宫,即唐大明宫。唐代宫城位于HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安东北,而大明宫又位于宫城东北。兴庆宫在宫城东南角。公元735年(开元二十三年),从大明宫经兴庆宫,一直到城东南的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景区曲江,筑阁道相通。HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王后妃,可由阁道直达曲江。王维的这首七律,就是唐玄宗由阁道HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游时在HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中春望赋诗的一首和作。所谓“HRef=https://www.qijian.info/list/yingzhi/ target=_blank class=infotextkey>应制”,指应皇帝之命而作。

  诗一HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头就写出由阁道中向西北跳望所见的景象。首句写渭水曲折地流经秦地,次句指渭水边的黄HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,盘旋在汉代黄HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山宫脚下。渭水、黄HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山和秦塞、汉宫,作为HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安的陪衬和背景出现,不仅显得开阔,而且因为有“秦”、“汉”这样的词语,还增强了时空感。诗人驰骋笔力,描绘出这样广阔的大背景之后,才回笔写春望中的人:因为阁道架设在空中,所以阁道上的皇帝车驾,也就高出了宫门HRef=https://www.qijian.info/list/liushu/ target=_blank class=infotextkey>柳树之上。诗人是回看宫苑和HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安。这里用一个“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”字渲杂繁盛气氛,“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”和“柳”又点出了HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天。这两句仍然是回看中的景象。经过三四两句回旋,到这里再出现,就更给人一种高峰突起的感觉。云雾低回缭绕,盘亘在广阔的HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城上,云翠中托出一对高耸的凤阙,像要凌空飞起;在茫茫的HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中,万家攒聚,无数株春树,在HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨水的沐浴中,更加显得生机勃发。这是一幅带着立体感的HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安图。由于云遮雾绕,其他的HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhu/ target=_blank class=infotextkey>建筑,在视野内变得模糊了,只有凤阙更显得突出,更具有飞动感;由于HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,满城在由HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨帘构成的背景下,春树、人家和宫阙,相互映衬,更显出帝城的阔大、壮观和昌盛。这两句不仅把诗题的“HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中春望”写足了,也表明了这个HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风调HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨顺,为过渡到下文作了铺垫。“为乘阳气行时令,不是宸游重物华。”古代按季节规定关于HRef=https://www.qijian.info/list/nongshi/ target=_blank class=infotextkey>农事的政令叫时令。这句的意思是说,这次天子HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游,本是因为阳气畅达,顺天道而行时令,并非为了赏玩HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物。这是一种所谓寓规于颂,把皇帝的春游,夸饰成顺天道之举。

  古代HRef=https://www.qijian.info/list/yingzhi/ target=_blank class=infotextkey>应制诗,大多是歌功颂德之词。王维这首诗也不例外,但诗歌的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术性很高,王维善于抓住眼前的实际HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物进行渲染。比如用HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天作为背景,让帝城HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地染上一层HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色;用HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中云雾缭绕来表现氤氲祥瑞的气氛,这些都显得真切而HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然。这是因为王维兼有诗人和画家之长,在选取、再现帝城HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物的时候,构图上既显得阔大HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好,又足以传达处于兴盛时期帝都HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风貌。

返回