奉和圣制从蓬莱向兴庆阁道中留春雨中春望之作应制

奉和圣制从蓬莱向兴庆阁道中留春雨中春望之作应制朗读

渭水自萦秦塞曲,黄山旧绕汉宫斜。

銮舆迥出千门柳,阁道回看上苑花。

云里帝城双凤阙,雨中春树万人家。

为乘阳气行时令,不是宸游玩物华。

译文

渭水萦绕着秦关曲折地东流,黄麓山环抱着汉宫长年依旧。

皇辇远出千重宫门夹道杨柳,阁道回看上林百花恰似锦绣。

帝城高耸入云的是凤阁凤楼,春雨润泽千家树木美不胜收。

为了把住春光时令出巡民忧,不是因为玩赏春光驾车逛游!

注解

渭水:即渭河,黄河最大支流,在陕西中部。秦塞:犹秦野。塞:一作“甸”。这一带古时本为秦地。

黄山:黄麓山,在今陕西兴平县北。汉宫:也指唐宫。

銮舆(luán yú) :皇帝的乘舆。迥出:远出。千门:指宫内的重重门户。此句意谓銮舆穿过垂柳夹道的重重宫门而出。

上苑:泛指皇家的园林。

双凤阙:汉代建章宫有凤阙,这里泛指皇宫中的楼观。阙:宫门前的望楼。

阳气:指春气。

宸(chén)游:指皇帝出游。宸:北辰所居,借指皇帝居处,后又引伸为帝王的代称。物华:美好的景物。后两句意谓,皇帝本为乘此顺应时令,随阳气而宣导万物,并非只为赏玩美景。

参考资料:

1、沙灵娜译 .唐诗三百首全译 :贵州人民出版社 ,2008.09 :269-270 .

  蓬莱宫,即唐大明宫。唐代宫城位于HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安东北,而大明宫又位于宫城东北。兴庆宫在宫城东南角。公元735年(开元二十三年),从大明宫经兴庆宫,一直到城东南的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景区曲江,筑阁道相通。HRef=https://www.qijian.info/list/diwang/ target=_blank class=infotextkey>帝王后妃,可由阁道直达曲江。王维的这首七律,就是唐玄宗由阁道HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游时在HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中春望赋诗的一首和作。所谓“HRef=https://www.qijian.info/list/yingzhi/ target=_blank class=infotextkey>应制”,指应皇帝之命而作。

  诗一HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头就写出由阁道中向西北跳望所见的景象。首句写渭水曲折地流经秦地,次句指渭水边的黄HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,盘旋在汉代黄HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山宫脚下。渭水、黄HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山和秦塞、汉宫,作为HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安的陪衬和背景出现,不仅显得开阔,而且因为有“秦”、“汉”这样的词语,还增强了时空感。诗人驰骋笔力,描绘出这样广阔的大背景之后,才回笔写春望中的人:因为阁道架设在空中,所以阁道上的皇帝车驾,也就高出了宫门HRef=https://www.qijian.info/list/liushu/ target=_blank class=infotextkey>柳树之上。诗人是回看宫苑和HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安。这里用一个“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”字渲杂繁盛气氛,“HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”和“柳”又点出了HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天。这两句仍然是回看中的景象。经过三四两句回旋,到这里再出现,就更给人一种高峰突起的感觉。云雾低回缭绕,盘亘在广阔的HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城上,云翠中托出一对高耸的凤阙,像要凌空飞起;在茫茫的HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中,万家攒聚,无数株春树,在HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨水的沐浴中,更加显得生机勃发。这是一幅带着立体感的HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安图。由于云遮雾绕,其他的HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhu/ target=_blank class=infotextkey>建筑,在视野内变得模糊了,只有凤阙更显得突出,更具有飞动感;由于HRef=https://www.qijian.info/list/chunyu/ target=_blank class=infotextkey>春HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,满城在由HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨帘构成的背景下,春树、人家和宫阙,相互映衬,更显出帝城的阔大、壮观和昌盛。这两句不仅把诗题的“HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中春望”写足了,也表明了这个HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风调HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨顺,为过渡到下文作了铺垫。“为乘阳气行时令,不是宸游重物华。”古代按季节规定关于HRef=https://www.qijian.info/list/nongshi/ target=_blank class=infotextkey>农事的政令叫时令。这句的意思是说,这次天子HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游,本是因为阳气畅达,顺天道而行时令,并非为了赏玩HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物。这是一种所谓寓规于颂,把皇帝的春游,夸饰成顺天道之举。

  古代HRef=https://www.qijian.info/list/yingzhi/ target=_blank class=infotextkey>应制诗,大多是歌功颂德之词。王维这首诗也不例外,但诗歌的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术性很高,王维善于抓住眼前的实际HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物进行渲染。比如用HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天作为背景,让帝城HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地染上一层HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色;用HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨中云雾缭绕来表现氤氲祥瑞的气氛,这些都显得真切而HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然。这是因为王维兼有诗人和画家之长,在选取、再现帝城HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物的时候,构图上既显得阔大HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好,又足以传达处于兴盛时期帝都HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风貌。

王维

王维(701年-761年,一说699年—761年),字摩诘,汉族,河东蒲州(今山西运城)人,祖籍山西祁县,唐朝诗人,有“诗佛”之称。苏轼评价其:“味摩诘之诗,诗中有画;观摩诘之画,画中有诗。”开元九年(721年)中进士,任太乐丞。王维是盛唐诗人的代表,今存诗400余首,重要诗作有《相思》《山居秋暝》等。王维精通佛学,受禅宗影响很大。佛教有一部《维摩诘经》,是王维名和字的由来。王维诗书画都很有名,非常多才多艺,音乐也很精通。与孟浩然合称“王孟”。 ...

王维朗读
()

猜你喜欢

白发麻衣破,还谯别弟回。首垂听乐泪,花落待歌杯。
石路寻芝熟,柴门有鹿来。明王下征诏,应就碧峰开。

()

右蜀分忧辍近臣,翩翩旄节下青冥。

单车唯载文机石,夙驾长先使者星。

()
郭谏臣

五更鸡唱酒初醒,桂影横阶月满庭。门外砧敲秋露冷,堂前烛吐夜烟青。

林含爽气生灵籁,山接长河见落星。宦海茫茫无定所,自怜踪迹类飘萍。

()

八曲云山好卜邻,楮衾萑席不忧贫。水边照日铺晴雪,竹外含风织翠茵。

()

露坠萎花槿,风吹败叶荷。老心欢乐少,秋眼感伤多。
芳岁今如此,衰翁可奈何。犹应不如醉,试遣唤笙歌。

()

雨歇还复注,园庐恒暝阴。空阶行药遍,芳草闭门深。

计口权留鹤,算囊欲卖琴。生涯随分过,不羡披裘金。

()