归嵩山作鉴赏

原文

清川带长薄,车马去闲闲。

流水如有意,暮禽相与还。

荒城临古渡,落日满秋山。

迢递嵩高下,归来且闭关。

赏析

  这首诗写作者辞官HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐途中所见的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色和HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。嵩HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,古称“中岳”,在今河南登封县北。

  “清川带长薄,车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马去闲闲。”首联描写HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐出发时的情景,扣题目中的“归”字。清澈的河川环绕着一片长长的草木丛生的草泽地,离归的车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马缓缓前进,显得那样从容不迫。这里所写望中HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色和车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马动态,都反映出诗人归HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山出发时一种安详HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi/ target=_blank class=infotextkey>闲适的心境。

  中间四句进一步描摹HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐路途中的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。第三句“流水如有意”承“清川”,第四句“暮禽相与还”承“长薄”,这两句又由“车HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马去闲闲”直接发展而来。这里移情及物,把“流水”和“暮禽”都HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人化了,仿佛它们也富有人的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情:河川的清水在汩汩流淌,HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚的HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟儿飞回林木茂盛的长薄中去栖息,它们好像在HRef=https://www.qijian.info/list/heshi/ target=_blank class=infotextkey>和诗人结伴而归。两句表面上是写“水”和“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟”有情,其实还是写作者自己有情:一是体现诗人归HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山开始时HRef=https://www.qijian.info/list/youran/ target=_blank class=infotextkey>悠然自得的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,二是寓有作者的寄托。“流水”句HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻一去不返的意思,表示自己HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐的坚决HRef=https://www.qijian.info/list/taidu/ target=_blank class=infotextkey>态度;“暮禽”句包含“HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟倦飞而知还”之意,流露出自己HRef=https://www.qijian.info/list/tuiyin/ target=_blank class=infotextkey>退隐的原因是对HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治的HRef=https://www.qijian.info/list/shiwang/ target=_blank class=infotextkey>失望HRef=https://www.qijian.info/list/yanjuan/ target=_blank class=infotextkey>厌倦。所以此联也不是泛泛的HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,而是景中有情,言外有意的。

  “荒城临古渡,落日满秋HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山。”这一联运用的还是HRef=https://www.qijian.info/list/yuqingyujing/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yuqing/ target=_blank class=infotextkey>寓情于景的手法。两句十个字,写了四种HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物:荒城、古渡、落日、秋HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,构成了一幅具有季节、HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间、HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点特征而又色彩鲜明的HRef=https://www.qijian.info/list/tuhua/ target=_blank class=infotextkey>图画:荒凉的城池临靠着古老的渡口,落日的余晖洒满了萧飒的秋HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山。这是HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚野外的HRef=https://www.qijian.info/list/qiujing/ target=_blank class=infotextkey>秋景图,是诗人在HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐途中所看到的充满黯淡HRef=https://www.qijian.info/list/qiliang/ target=_blank class=infotextkey>凄凉色彩的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,对此加以渲染,正反映了诗人HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情上的波折HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,衬托出作者越接近HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐地就越发感到HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清的心境。

  “迢递嵩高下,归来且闭关。”“迢递”是形容HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山高远的样子,对HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山势作了简练而又形象的描写。“嵩高”,即嵩HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山。前句交待HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐的HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点,点出题目中的“嵩HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”二字。“归来”,写明归HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山过程的终结,点出题目中的“归”字。“闭关”,不仅指关门的动作,而且含有闭门谢客的意思。后句写HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐后的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,表示要与世隔绝,不再过问HRef=https://www.qijian.info/list/shehui/ target=_blank class=infotextkey>社会HRef=https://www.qijian.info/list/renshi/ target=_blank class=infotextkey>人事,最终点明辞官HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐的宗旨,这时HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情又趋向冲淡平和。

  整首诗写得很有层次。随着诗人的笔端,既可领略归HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山途中的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色移换,也可隐约触摸到作者HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的细微HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化:由安详从容,到HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清HRef=https://www.qijian.info/list/beiku/ target=_blank class=infotextkey>悲苦,再到恬静澹泊。说明作者对辞官HRef=https://www.qijian.info/list/guiyin/ target=_blank class=infotextkey>归隐既有HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi/ target=_blank class=infotextkey>闲适自得,HRef=https://www.qijian.info/list/jiji/ target=_blank class=infotextkey>积极HRef=https://www.qijian.info/list/xiangwang/ target=_blank class=infotextkey>向往的一面,也有愤激不平,无可奈何而求之的一面。诗人随意写来,不加雕琢,可是写得真切生动,含蓄隽永,不见斧凿的痕迹,却又有精巧蕴藉之妙。方回说:“不求工而未尝不工。”正道出了这首诗不工而工,恬淡清新的特点。

返回