朝出沙头日正红,晚来云起半江中。
赖逢邻女曾相识,并著莲舟不畏风。
这首诗在《文苑英华》中列于卷二〇八HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府诗中。该卷还收有梁简文帝、李白、储光羲等共十五位作家的同题作品。考六朝HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府,已有《HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲曲》、《HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南可HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲》等题名,唐代《HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲子》七言四句带和声。可见HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲是诗家们常用的题材。
莲者,芙渠也,HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南人称芙蓉或荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。是多年生草本HRef=https://www.qijian.info/list/zhiwu/ target=_blank class=infotextkey>植物,生长在浅水中,地下茎称作藕,种子称为莲子,叶呈圆形;HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花大,淡红色或白色,有香味。李时珍《本草纲目》称:“莲产于淤泥,而不为泥染;居于水中,而不为水没;根茎HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花头,凡品难同;清净济用,群美兼得。”丹阳地处HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南HRef=https://www.qijian.info/list/shuixiang/ target=_blank class=infotextkey>水乡,东濒HRef=https://www.qijian.info/list/changjiang/ target=_blank class=infotextkey>长江,境内沟塘密布,邑人喜植荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。“练湖二十四景”中就有一景为“红莲映日”。盛夏时荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开,满湖生辉,阳光映照,分外娇媚。诗人张潮生于斯,长于斯,必然对莲有特殊的亲切感。
自六朝到唐代,描写HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女的诗歌往往写得活泼清新,并多以男女之间的HRef=https://www.qijian.info/list/aimu/ target=_blank class=infotextkey>爱慕HRef=https://www.qijian.info/list/yanqing/ target=_blank class=infotextkey>艳情为主。张潮的这首《HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲词》独辟蹊径,生动刻划了一群HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女与HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风浪搏击的形象,展现了她们朝出暮归,遇到险情互相依靠,比肩拼搏而战胜HRef=https://www.qijian.info/list/kunnan/ target=_blank class=infotextkey>困难的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风姿。
“朝出沙头日正红”,一开篇便写HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女晨起HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲,太阳刚露头就已来到滩头上船出塘。至于一天中怎样HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲,如何经受HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹日晒,诗人没有写,但从这句的早起和下句的晚归中完全能够HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象得到其中的HRef=https://www.qijian.info/list/jianku/ target=_blank class=infotextkey>艰苦。“晚来云起半江中”,HRef=https://www.qijian.info/list/xiechuan/ target=_blank class=infotextkey>写船归至半路,HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风云突起,一场战胜狂HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风恶浪的战斗摆在HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女的面前,或许有人会为这群HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子担起心来。“赖逢邻女曾相识,并着船头不畏HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”两句回答了这种担心。HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风浪虽起,但这群HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子并不畏缩、慌张,她们邻里伙伴之间迅速地靠拢船头,并肩前进。一个“赖”字,写出了她们之间的精诚团结、相互信任;一个“并”字又极尽她们的机智;“不畏HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”三字更充分地表现了她们的坚定、沉着,对战胜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风浪充满了信心。可以HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象,这场突如其来的狂HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风恶浪,对一群HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女来说是何等凶险,她们战斗的场面是非常紧张激烈的。尽管诗人没有详加描绘,但通过“赖”“并”“不畏HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”等字词,这群HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女在这场搏斗中的音容姿态,以及她们所显露出来的HRef=https://www.qijian.info/list/jianqiang/ target=_blank class=infotextkey>坚强勇敢HRef=https://www.qijian.info/list/xingge/ target=_blank class=infotextkey>性格都生动形象地描绘出来,感觉到个个都英气勃勃,鲜活俏丽,可敬可佩,使诗歌产生如见其人、如闻其声的效果。这末两句语言精练,内涵丰富,给人们留下了咀嚼不尽的余味。
张潮这首《HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲词》语言精炼,构思新颖,匠心独运,寄兴遥深,突出了HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲女的HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好HRef=https://www.qijian.info/list/pinzhi/ target=_blank class=infotextkey>品质,不愧为一首传世佳作。