情深意真。眉长鬓青。小楼明月调筝。写春风数声。
思君忆君。魂牵梦萦。翠销香暖云屏。更那堪酒醒。
自辛稼轩始,HRef=https://www.qijian.info/list/haofang/ target=_blank class=infotextkey>豪放词异军突起,与HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约词并称大宗。但这两种词HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风并非对立,而能兼容,特别是一些辛派词人仍能于HRef=https://www.qijian.info/list/haofang/ target=_blank class=infotextkey>豪放中见其HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约,词的HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉细腻的特质并未消失。在刘过的《龙洲词》中,那些长调颇受稼轩词的影响,HRef=https://www.qijian.info/list/haofang/ target=_blank class=infotextkey>豪放狂逸是其主导HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格。而大部分HRef=https://www.qijian.info/list/xiaoling/ target=_blank class=infotextkey>小令却写得宛转有度,深沉多情,仍旧保持了HRef=https://www.qijian.info/list/wanyue/ target=_blank class=infotextkey>婉约词的基本特征。这首《醉太平》便是一例。词的上阕写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子弹筝,下阕写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子对HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人的萦念。题材虽不离HRef=https://www.qijian.info/list/yanqing/ target=_blank class=infotextkey>艳情,但却能一洗绮罗香泽之态,以白描的手法刻画HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物、描写环境、抒发HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情。这一点既不同于HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间词的剪江刻翠,也有异于南宋词坛上姜夔、吴文英那种刻意求工,表现出它自己特有的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格。
词的主旨在于HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思忆别。上阕为下阕作了铺垫,下阕是上阕的发展和深化。起首二句从内心和外貌两个方面刻画HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的形象:她的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情非常深挚,她的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想非常真诚。不但品德好,仪容也很美。仅仅“眉长鬓青”四字,便把她美丽的容貌刻画出来。古代HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子以长眉为美。这里仅以寥寥四字,便如电影中的特写镜头,把HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物的主要特征——两道修眉,一头秀发,非常鲜明地展现在读者面前。它没有浓墨重涂,而只是象素描一般,几笔勾勒,便给人留下深刻的印象。“小楼”二句,写环境,写动作。在唐宋词中,凡称小楼,或指佳人独处的妆楼,或指文人孤栖的寓所。因此长期以来小楼在读者的心目中成为一种诗化的意象。这里的小楼,是指HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的妆楼。此刻一轮HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月,照进小楼,如此良夜,这位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子弹起秦筝,清音缭绕,令人陶醉。词人没有也不可能在小词中像韩愈《听颖师HRef=https://www.qijian.info/list/danqin/ target=_blank class=infotextkey>弹琴》、白居易《琵琶行》那样,以众多的HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻形容HRef=https://www.qijian.info/list/yinle/ target=_blank class=infotextkey>音乐的美妙动听,而只是用“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”二字概括出筝声的神韵。这HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音好似春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,它荡漾于小楼,使楼内充满温馨;它萦回于HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的心房,使她情意绵绵。此处的“写”字,用语极其工妙,它既生动地表现出了筝声HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境和神韵,又暗示了HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的灵心慧性,表现力极强,可谓千锤百炼,妙手偶得。下阕又陡转笔势,将沉浸在甜蜜中的HRef=https://www.qijian.info/list/huiyi/ target=_blank class=infotextkey>回忆拉回到HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思的无情HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi2/ target=_blank class=infotextkey>现实。“思君忆君,魂牵梦萦”,也是用白描手法,纯系口语白话,然又归于醇雅。用语极其工丽,但其HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术效果却不如这里来得好。原因何在?就在简炼明确如从口出,因而入人最易,感人也深。倘加以状语、定语,再间以HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,丽则丽矣,工则工矣,但读后需费一番HRef=https://www.qijian.info/list/sisuo/ target=_blank class=infotextkey>思索。此则白描一大好处也。“翠销”句谓由于HRef=https://www.qijian.info/list/fenbie/ target=_blank class=infotextkey>分别已久,室内画屏彩色已渐渐销退,暖香已渐渐减少。HRef=https://www.qijian.info/list/jiandan/ target=_blank class=infotextkey>简单六个字,把眼前与往日、环境与内心高度地浓缩在一起,可谓高度凝炼简洁!都充满了不胜今昔之感,物犹如此,人何以堪?“更那堪酒醒”,暗示这位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子曾经以酒浇愁,想在醉乡中解脱HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思的困扰。酒醒以后,HRef=https://www.qijian.info/list/lichou/ target=_blank class=infotextkey>离愁重新袭来,更觉不堪。所谓“举杯销愁愁更愁”也,也大有“今宵酒醒何处,HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳岸,晓HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风残月”(柳永《HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨霖铃》)的境界。“更那堪”三字,道尽个中况味,亦白描之特点也。