雨晴烟晚。绿水新池满。双燕飞来垂柳院,小阁画帘高卷。
黄昏独倚朱阑。西南新月眉弯。砌下落花风起,罗衣特地春寒。
这是一首抒写HRef=https://www.qijian.info/list/guiqing/ target=_blank class=infotextkey>闺情的词作,写的是一个HRef=https://www.qijian.info/list/shaofu/ target=_blank class=infotextkey>少妇在HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春时节的一个HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏,HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/qinren/ target=_blank class=infotextkey>亲人并等待他归来的情景。
词的上片写明节候、环境以及这位HRef=https://www.qijian.info/list/shaofu/ target=_blank class=infotextkey>少妇所见的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物特色。
“HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨晴烟晚,绿水新池满”一个“晚”字点名HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间;“绿水”二字交待气候-----此时正值HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天。这两句乃是写寻常HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景:HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后放晴,HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳残照,烟霭空濛一片,HRef=https://www.qijian.info/list/muse/ target=_blank class=infotextkey>暮色中但见新池绿水盈盈,这HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色HRef=https://www.qijian.info/list/chunyi/ target=_blank class=infotextkey>春意盎然。这是女主人公乍一放眼就看到的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然美,与一般人的HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun2/ target=_blank class=infotextkey>赏春并没有什么不同,还未充分显现出她观景的独特感受。
“双燕飞来HRef=https://www.qijian.info/list/chuiliu/ target=_blank class=infotextkey>垂柳院,小阁画帘高卷”作者在HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景中表现主人公观景有一个HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理过程。她乍一看HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色挺美,但继而看到HRef=https://www.qijian.info/list/muse/ target=_blank class=infotextkey>暮色中归来的双燕在种着HRef=https://www.qijian.info/list/chuiliu/ target=_blank class=infotextkey>垂柳的庭院中翻飞盘旋,她的心弦就被触动了,与前面两句不自觉地感到HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景之美就有些不同。HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子尚能在HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚双双归巢,那么人呢,作者没有明说,只是写这位HRef=https://www.qijian.info/list/shaofu/ target=_blank class=infotextkey>少妇把阁中画帘高高卷起。她的卷帘,既是为了更清楚地看双飞燕,也是为了使HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子进入画梁栖宿。这一无言的卷帘动作,蕴含着她的独特而微妙的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,既有对成双晚归的HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子的羡慕,也有只见归燕而不见归人的怨怅。双燕在这里有鲜明的映衬作用,微露了她的复杂心境。在词中,用双飞燕、双鹧鸪、双飞蝶、双鸳鸯等形象来衬托HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独感,是常见的,这里也是如此。至此读者看到HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色虽美,但在女主人公眼中却有一个转折,从一般的观赏到融入自己的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活体验,赏景中那种HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望成双HRef=https://www.qijian.info/list/tuanju/ target=_blank class=infotextkey>团聚的潜意识觉醒了。
词的下片以女主人为中心,描绘她HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独凄冷的处境。
“HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏独倚朱阑,西南新月眉弯。”上片之景原来都为女主人公独倚栏所见,“HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏”对应上片的“晚”,“独倚”与上片“双飞”对举,点明她的HRef=https://www.qijian.info/list/gudan/ target=_blank class=infotextkey>孤单处境。那么,她HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏倚栏是为了眺HRef=https://www.qijian.info/list/wangyuan/ target=_blank class=infotextkey>望远景吗?HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然不是HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏时分,大地一片模糊,还能看见什么呢,她是在HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望远人归来。“西南新月眉弯,”月出于东而落于西,她自HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏独倚,直到HRef=https://www.qijian.info/list/yuese/ target=_blank class=infotextkey>月色偏西,可见其倚栏之久,HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望之切。
“砌下落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起,罗衣特地春寒。”从卷帘望飞燕到倚阑盼归人而HRef=https://www.qijian.info/list/wangyue/ target=_blank class=infotextkey>望月,HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点是不断移动的。此刻人依然未归,她又来到了阶砌再伫立等待。她真是心绪不宁,在住所凡是可看到归人的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方多次徘徊。直到夜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风卷起阶前的落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,拂动她的罗衣时,她才感到春寒袭人。“落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起”再次点明了HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春的季节特征,兼有春思撩人的象征意味。“特地”可解作“特意”或“特别”,在这里作“特别”解为宜。HRef=https://www.qijian.info/list/chunye/ target=_blank class=infotextkey>春夜的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风使她感到特别塞冷,不仅仅由于她只穿了件薄薄的罗衣,更主要是因为她的独处而不能在心头激荡着暖流,这“寒”即是天寒,更指心寒,它以全篇之力为全篇做了一个收束。
这是一首HRef=https://www.qijian.info/list/guiqing/ target=_blank class=infotextkey>闺情词词中表露的是女主人公那种淡淡的HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨与怅恨,于微婉的格调中流动着丝丝思情。此类写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子独居HRef=https://www.qijian.info/list/shanghuai/ target=_blank class=infotextkey>伤怀、望夫归来的题材,在《HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间集》词作中常见。作者大多善于摄取微细的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活镜头,融入特定的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然景象,来表现女主人公的感受。这首词也体现了HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间派的这种创作特色。