雨晴烟晚。绿水新池满。双燕飞来垂柳院,小阁画帘高卷。
清平乐·雨晴烟晚。五代。冯延巳。 雨晴烟晚。绿水新池满。双燕飞来垂柳院,小阁画帘高卷。黄昏独倚朱阑。西南新月眉弯。砌下落花风起,罗衣特地春寒。
雨后初晴,傍晚淡烟弥漫,碧绿的春水涨满新池。双燕飞回柳树低垂的庭院,小小的阁楼里画帘高高卷起。
黄昏时独自倚着朱栏,西南天空挂着一弯如眉的新月。台阶上的落花随风飞舞,罗衣显得格外寒冷。
砌:台阶。
特地:特别。
砌:台阶。
朱阑:一作“朱栏”,红色的栏杆。
南唐时期冯延巳居宰相之职,当时朝廷里党争激烈,朝士分为两党,使得李璟痛下决心,铲除党争。这首词正是词人感慨时局之乱,排忧解闷之作。
参考资料:
1、惠淇源 .婉约词全解 .北京 :复旦大学出版社 ,2007 :42-43 .
这是一首抒写HRef=https://www.qijian.info/list/guiqing/ target=_blank class=infotextkey>闺情的词作,写的是一个HRef=https://www.qijian.info/list/shaofu/ target=_blank class=infotextkey>少妇在HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春时节的一个HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏,HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念HRef=https://www.qijian.info/list/qinren/ target=_blank class=infotextkey>亲人并等待他归来的情景。
词的上片写明节候、环境以及这位HRef=https://www.qijian.info/list/shaofu/ target=_blank class=infotextkey>少妇所见的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物特色。
“HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨晴烟晚,绿水新池满”一个“晚”字点名HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间;“绿水”二字交待气候-----此时正值HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天。这两句乃是写寻常HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景:HRef=https://www.qijian.info/list/yuhou/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨后放晴,HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳残照,烟霭空濛一片,HRef=https://www.qijian.info/list/muse/ target=_blank class=infotextkey>暮色中但见新池绿水盈盈,这HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色HRef=https://www.qijian.info/list/chunyi/ target=_blank class=infotextkey>春意盎然。这是女主人公乍一放眼就看到的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然美,与一般人的HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun2/ target=_blank class=infotextkey>赏春并没有什么不同,还未充分显现出她观景的独特感受。
“双燕飞来HRef=https://www.qijian.info/list/chuiliu/ target=_blank class=infotextkey>垂柳院,小阁画帘高卷”作者在HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景中表现主人公观景有一个HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理过程。她乍一看HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色挺美,但继而看到HRef=https://www.qijian.info/list/muse/ target=_blank class=infotextkey>暮色中归来的双燕在种着HRef=https://www.qijian.info/list/chuiliu/ target=_blank class=infotextkey>垂柳的庭院中翻飞盘旋,她的心弦就被触动了,与前面两句不自觉地感到HRef=https://www.qijian.info/list/chunjing/ target=_blank class=infotextkey>春景之美就有些不同。HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子尚能在HRef=https://www.qijian.info/list/bangwan/ target=_blank class=infotextkey>傍晚双双归巢,那么人呢,作者没有明说,只是写这位HRef=https://www.qijian.info/list/shaofu/ target=_blank class=infotextkey>少妇把阁中画帘高高卷起。她的卷帘,既是为了更清楚地看双飞燕,也是为了使HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子进入画梁栖宿。这一无言的卷帘动作,蕴含着她的独特而微妙的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,既有对成双晚归的HRef=https://www.qijian.info/list/yanzi/ target=_blank class=infotextkey>燕子的羡慕,也有只见归燕而不见归人的怨怅。双燕在这里有鲜明的映衬作用,微露了她的复杂心境。在词中,用双飞燕、双鹧鸪、双飞蝶、双鸳鸯等形象来衬托HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子的HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独感,是常见的,这里也是如此。至此读者看到HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色虽美,但在女主人公眼中却有一个转折,从一般的观赏到融入自己的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活体验,赏景中那种HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望成双HRef=https://www.qijian.info/list/tuanju/ target=_blank class=infotextkey>团聚的潜意识觉醒了。
词的下片以女主人为中心,描绘她HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独凄冷的处境。
“HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏独倚朱阑,西南新月眉弯。”上片之景原来都为女主人公独倚栏所见,“HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏”对应上片的“晚”,“独倚”与上片“双飞”对举,点明她的HRef=https://www.qijian.info/list/gudan/ target=_blank class=infotextkey>孤单处境。那么,她HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏倚栏是为了眺HRef=https://www.qijian.info/list/wangyuan/ target=_blank class=infotextkey>望远景吗?HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然不是HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏时分,大地一片模糊,还能看见什么呢,她是在HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望远人归来。“西南新月眉弯,”月出于东而落于西,她自HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏独倚,直到HRef=https://www.qijian.info/list/yuese/ target=_blank class=infotextkey>月色偏西,可见其倚栏之久,HRef=https://www.qijian.info/list/panwang/ target=_blank class=infotextkey>盼望之切。
“砌下落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起,罗衣特地春寒。”从卷帘望飞燕到倚阑盼归人而HRef=https://www.qijian.info/list/wangyue/ target=_blank class=infotextkey>望月,HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点是不断移动的。此刻人依然未归,她又来到了阶砌再伫立等待。她真是心绪不宁,在住所凡是可看到归人的HRef=https://www.qijian.info/list/difang/ target=_blank class=infotextkey>地方多次徘徊。直到夜HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风卷起阶前的落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,拂动她的罗衣时,她才感到春寒袭人。“落HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起”再次点明了HRef=https://www.qijian.info/list/muchun/ target=_blank class=infotextkey>暮春的季节特征,兼有春思撩人的象征意味。“特地”可解作“特意”或“特别”,在这里作“特别”解为宜。HRef=https://www.qijian.info/list/chunye/ target=_blank class=infotextkey>春夜的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风使她感到特别塞冷,不仅仅由于她只穿了件薄薄的罗衣,更主要是因为她的独处而不能在心头激荡着暖流,这“寒”即是天寒,更指心寒,它以全篇之力为全篇做了一个收束。
这是一首HRef=https://www.qijian.info/list/guiqing/ target=_blank class=infotextkey>闺情词词中表露的是女主人公那种淡淡的HRef=https://www.qijian.info/list/aiyuan/ target=_blank class=infotextkey>哀怨与怅恨,于微婉的格调中流动着丝丝思情。此类写HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子独居HRef=https://www.qijian.info/list/shanghuai/ target=_blank class=infotextkey>伤怀、望夫归来的题材,在《HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间集》词作中常见。作者大多善于摄取微细的HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活镜头,融入特定的HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然景象,来表现女主人公的感受。这首词也体现了HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花间派的这种创作特色。
冯延巳 (903--960)又名延嗣,字正中,五代广陵(今江苏省扬州市)人。在南唐做过宰相,生活过得很优裕、舒适。他的词多写闲情逸致辞,文人的气息很浓,对北宋初期的词人有比较大的影响。宋初《钓矶立谈》评其“学问渊博,文章颖发,辩说纵横”,其词集名《阳春集》。 ...
冯延巳。 冯延巳 (903--960)又名延嗣,字正中,五代广陵(今江苏省扬州市)人。在南唐做过宰相,生活过得很优裕、舒适。他的词多写闲情逸致辞,文人的气息很浓,对北宋初期的词人有比较大的影响。宋初《钓矶立谈》评其“学问渊博,文章颖发,辩说纵横”,其词集名《阳春集》。
感事。。吴未淳。 鹬蚌相持急,渔夫两获之。圣心不务德,人意况多私。生死忍相假,荣名耻所期。寄言奋翮者,防有翼伤时。
录汴梁宫人语十九首 其七。金朝。杨奂。 仁寿生辰节,君王进玉卮。寿棚兼寿表,留待北还时。
寄荅子立董兄。明代。边贡。 书来休更问新衔,蹇命非才久自谙。游屐谩誇探虎窟,钓竿何用狎龙潭。终知展季三宜黜,岂但嵇康七不堪。传语故交虚北望,已看华发住江南。
题广孝别室得凫字。明代。刘宗周。 泽畔行吟起宿凫,旅情嘹唳带僧孤。不辞累月留方丈,那惜浮生过辘轳。小径暗荒筠作杖,新巢先落燕将雏。繁华莫问前朝事,止许西来度一芦。
镇淮楼下旌旗,晶明辉映云山阁。宸旒倚重,折冲千里,无逾秋壑。缓带轻裘,纶巾羽扇,从容筹略。使毡裘胆破,丁宁边吏,无生事,空沙漠。
二十四桥风月,称断楼、卷尽帘箔。绂麟华旦,饱吟玉蕊,款簪金药。驿骑朝驰,宝鞍卖赐,御筵宣押。更赐环促如,中书入令,作汾阳郭。
水龙吟·镇淮楼下旌旗。宋代。翁溪园。 镇淮楼下旌旗,晶明辉映云山阁。宸旒倚重,折冲千里,无逾秋壑。缓带轻裘,纶巾羽扇,从容筹略。使毡裘胆破,丁宁边吏,无生事,空沙漠。二十四桥风月,称断楼、卷尽帘箔。绂麟华旦,饱吟玉蕊,款簪金药。驿骑朝驰,宝鞍卖赐,御筵宣押。更赐环促如,中书入令,作汾阳郭。