细草愁烟,幽花怯露。凭阑总是销魂处。日高深院静无人,时时海燕双飞去。
带缓罗衣,香残蕙炷。天长不禁迢迢路。垂杨只解惹春风,何曾系得行人住。
此词以HRef=https://www.qijian.info/list/qiwan/ target=_blank class=infotextkey>凄婉温润的笔调,抒发HRef=https://www.qijian.info/list/shangchun/ target=_blank class=infotextkey>伤春HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀的同时,流露出对HRef=https://www.qijian.info/list/shiguang/ target=_blank class=infotextkey>时光年华流逝的深切慨叹和HRef=https://www.qijian.info/list/wanxi/ target=_blank class=infotextkey>惋惜,深微幽隐。
起笔“细草愁烟,幽HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花怯露”,写的是:小草上的烟霭迷蒙,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花蕊上的露珠微颤。这两句表面看来都是写外的景象,但内含的却是极锐敏的感受。“愁”字和“怯”二字,表现了作者极细腻的HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思,且与细密的对偶形式完美地结合为一体。那细草烟霭之中仿佛是一种HRef=https://www.qijian.info/list/youchou/ target=_blank class=infotextkey>忧愁的神态,那幽HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花露水之中仿佛有一种战惊的感觉。用“愁”来表达烟霭中的感受,用“怯”来描写HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花晨露中的感受,表面上说的是HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花和草的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,实际上是通过草与HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花的HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格化,来表明人的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。
“凭栏总是销魂处”,收束前两个四字短句,“细草愁烟,幽HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花怯露”正是愁人靠栏干上所见到的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物。词人只因草上的丝丝烟霭,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花上的点点露珠,就“消魂”,足见他情意之幽微深婉。“日高深院静无人,时时海燕双飞去”为上片结拍。前面由HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景转而HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人,这两句则是以环境的衬托,进一步HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人。“静无人”是别无他人,唯有一个凭栏消魂的词人。“日高深院”之静,衬托着人的HRef=https://www.qijian.info/list/jiliao/ target=_blank class=infotextkey>寂寥。“海燕双飞”反衬出人的HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独。“时时海燕双飞去”意为:海燕是双双飞去了,却给HRef=https://www.qijian.info/list/gudu/ target=_blank class=infotextkey>孤独的人留下了一缕绵绵无尽的HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思。
过片“带缓罗衣,香残蕙炷”,由上片的室外转向室内,仍HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人。这里的“带缓罗衣”,以衣服宽大HRef=https://www.qijian.info/list/xieren/ target=_blank class=infotextkey>写人的消瘦,暗示着HRef=https://www.qijian.info/list/libie/ target=_blank class=infotextkey>离别之苦。“香残蕙炷”之“蕙”是蕙香,一种以蕙草为香料制成的熏香,古代HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子室内常用。“残”即一段段烧残。“香残蕙炷”写室内点的蕙香,一段段烧成残灰,又暗示着室内之人心绪的黯淡。以香炉里烧成一段一段的篆字形熏香的残灰,比拟自己内心千回百转的愁肠已然断尽,比拟自己情绪的冷落HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤,也是古诗词中常用的意象。但作者这里只是客观地写出“带缓罗衣,香残蕙炷”,更见其含蓄。唯其不直说出来,才不会受个别情事的局限,才能给人无限深远的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象与HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想。
接着“天长不禁迢迢路”一句为上二句作结,两个对偶的双式短句紧接一个长句,严密而完整。“不禁”是不能阻拦。“天长”与“迢迢路”,结合得很好,天长路远,这是无论如何也难以阻拦的。“不禁”二字,传达出一种凡事都无法挽回的HRef=https://www.qijian.info/list/aishang/ target=_blank class=infotextkey>哀伤,紧接“带缓罗衣”的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念与“香残蕙炷”的销磨之后,更增加了对于已失落者的无可奈何。结句“垂杨只能惹春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,何曾系得行人住”以HRef=https://www.qijian.info/list/gantan/ target=_blank class=infotextkey>感叹的口吻出之:HRef=https://www.qijian.info/list/yangliu/ target=_blank class=infotextkey>杨柳柔条随HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风摆动,婀娜多姿,这多情、缠绵的HRef=https://www.qijian.info/list/chuiliu/ target=_blank class=infotextkey>垂柳,不过是那里牵惹春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风罢了,它哪一根柔条能把那要走的人留住?哪一根柔条又能把那消逝的HRef=https://www.qijian.info/list/moihao/ target=_blank class=infotextkey>美好HRef=https://www.qijian.info/list/wangshi/ target=_blank class=infotextkey>往事挽回?这两句中寄托有极深远的一片怀思HRef=https://www.qijian.info/list/changwang/ target=_blank class=infotextkey>怅惘之情,象征着对整个HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生的的深刻HRef=https://www.qijian.info/list/ganwu/ target=_blank class=infotextkey>感悟。