奉和春日幸望春宫应制鉴赏

原文

东望望春春可怜,更逢晴日柳含烟。

宫中下见南山尽,城上平临北斗悬。

细草偏承回辇处,轻花微落奉觞前。

宸游对此欢无极,鸟哢声声入管弦。

赏析

  这是一首奉和HRef=https://www.qijian.info/list/yingzhi/ target=_blank class=infotextkey>应制诗,是臣下奉命应和皇帝陛下首唱之作。这类诗的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想内容大抵是歌功颂德,粉饰太平,几无可取。但是要写得冠冕华贵,雍容典丽,得体而不作寒乞相,缜密而有诗趣,却也不大容易。

  原唱题曰“春日幸望春宫”。这诗是HRef=https://www.qijian.info/list/geyong/ target=_blank class=infotextkey>歌咏皇帝春游望春宫,颂圣德,美升平。它紧扣HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题,构思精巧,堂皇得体,颇费工夫,也见出诗人的才能技巧。

  首联点出“春日幸望春宫”。“望望”、“春春”,不连而叠,音节响亮。“东望望春”,既说“向东眺望望春宫”,又谓“向东眺望,望见HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光”,一词兼语,语意双关。而HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光可爱,打动圣上游兴,接着便说更逢HRef=https://www.qijian.info/list/tianqi/ target=_blank class=infotextkey>天气晴朗,HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色含情,恰好HRef=https://www.qijian.info/list/chuyou/ target=_blank class=infotextkey>出游,如合圣意。这一HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头,点题破题,便显出诗人的才思和技巧。

  次联写望春宫所见。从望春宫南望,终南HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山尽在眼前;而回望HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城,皇都与北斗相应展现。这似乎在写即日实景,很有气派。但造意铸词中,有实有虚,巧用HRef=https://www.qijian.info/list/diangu/ target=_blank class=infotextkey>典故,旨在祝颂,却显而不露。“南HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”、“北斗”,词意双关。“南HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山”用《HRef=https://www.qijian.info/list/shijing/ target=_blank class=infotextkey>诗经·小雅·天保》:“如南HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山之寿,不骞不崩。”原意即谓祝祷HRef=https://www.qijian.info/list/guojia/ target=_blank class=infotextkey>国家“基业长久,且又坚固,不骞亏,不崩坏。”此写终南HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,兼用《小雅·天保》语意,以寓祝祷。“北斗”用《三辅黄图》所载,汉HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安城,“南为南斗形,北为北斗形”,故有“斗城”之称。HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安北城即皇城,故“北斗”实则皇帝所居紫禁城。“晴日”是看不见北斗星的。此言“北斗悬”,是实指皇城,虚拟天象,意在HRef=https://www.qijian.info/list/gesong/ target=_blank class=infotextkey>歌颂,而运词巧妙。

  三联写望春HRef=https://www.qijian.info/list/gongzhong/ target=_blank class=infotextkey>宫中HRef=https://www.qijian.info/list/yinyan/ target=_blank class=infotextkey>饮宴歌舞,承恩HRef=https://www.qijian.info/list/zhujiu/ target=_blank class=infotextkey>祝酒。诗人随从皇帝入宫HRef=https://www.qijian.info/list/yinyan/ target=_blank class=infotextkey>饮宴,观赏歌舞,自须HRef=https://www.qijian.info/list/ganen/ target=_blank class=infotextkey>感恩戴德,献杯祝颂。倘使直白写出,便有寒乞气。因此诗人巧妙地就“望春”做文章,用HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花草作HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻,既切题,又得体。“回辇处”即谓进望春宫,“奉觞前”是说HRef=https://www.qijian.info/list/yinyan/ target=_blank class=infotextkey>饮宴和HRef=https://www.qijian.info/list/zhujiu/ target=_blank class=infotextkey>祝酒。“细草”是自比,见得清微:“飞HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花”则喻歌姬舞女,显出HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花容娇姿;而“偏承”点出“独蒙恩遇”之意,“故落”点明“故意求宠”之态。细草以清德独承,飞HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花恃美色故落,臣、姬有别,德、色殊遇,以见自重,以颂圣明。其取喻用词,各有分寸,生动妥帖,不乞不谀,而又渲染出一派君臣欢宴的游春气氛。所以末联便以明确的HRef=https://www.qijian.info/list/gesong/ target=_blank class=infotextkey>歌颂结束。“宸游”即谓天游,指皇帝此次春游。君臣同乐,圣心欢喜无比,人间万物欢唱,天下歌舞升平。

  这是一首盛世的歌功颂德之作,多少见出一些开明HRef=https://www.qijian.info/list/zhengzhi/ target=_blank class=infotextkey>政治的气氛,情调比较HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然欢畅,语言典丽而明快。虽然浮华夸张的粉饰不多,但HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想内容也实无可取。并且由于是奉和HRef=https://www.qijian.info/list/yingzhi/ target=_blank class=infotextkey>应制之作,拘于君臣名分,终究不免HRef=https://www.qijian.info/list/ganen/ target=_blank class=infotextkey>感恩承欢,因此诗人的才能技巧,主要用于HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术形式的精美得当,实质上这是一首精巧的形式主义作品。

返回