那能寂寞芳菲节,欲话生平。夜已三更。一阕悲歌泪暗零。
须知秋叶春花促,点鬓星星。遇酒须倾,莫问千秋万岁名。
上片写HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天让人HRef=https://www.qijian.info/list/jiliao/ target=_blank class=infotextkey>寂寥HRef=https://www.qijian.info/list/luomo/ target=_blank class=infotextkey>落寞,HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思涌起,于是慨然高歌,暗自垂泪。词以疑问语气开篇,“那能HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞芳菲节,欲话生平”。在芳菲时节,姹紫嫣红、满城HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色的胜景。但是此篇中,词人的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情似与佳景甚不相合一“HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞芳菲节”。一边是莺啼燕语、百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开,—边是茕然独处,形影相吊,两相比衬之下,词人的内心确实是HRef=https://www.qijian.info/list/jimo/ target=_blank class=infotextkey>寂寞HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅。因此,在这个时候,“欲话生平”HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然是再也不能了。词人自二十二岁起,便担任康熙侍卫,扈从銮驾南巡北征。侍卫一职十分辛劳,容若“性耐劳苦”,恪尽职守旦夕不懈,但是让词人HRef=https://www.qijian.info/list/tongku/ target=_blank class=infotextkey>痛苦的并不是辛劳,而是违背HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想和本性。他在八年的光阴中,熟练的弓HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马只能用于担任警卫和奉陪HRef=https://www.qijian.info/list/shoulie/ target=_blank class=infotextkey>狩猎,杰出的诗才也只能用于涂写那些言不由衷的HRef=https://www.qijian.info/list/yingzhi/ target=_blank class=infotextkey>应制篇章。值此如水HRef=https://www.qijian.info/list/chunye/ target=_blank class=infotextkey>春夜,他却独自不成寐,想到这乏味的HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生唯有“泪暗零”而已。
下片写HRef=https://www.qijian.info/list/qiuri/ target=_blank class=infotextkey>秋日落叶春日繁HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花年复一年地催促着人逐步迈向衰老,抒发世俗的HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨。“须知HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye2/ target=_blank class=infotextkey>秋叶春华促,点鬓星星。”词人HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风华之年,尽在枯燥的鞍HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马间度过,然而HRef=https://www.qijian.info/list/shiguang/ target=_blank class=infotextkey>时光荏苒,HRef=https://www.qijian.info/list/qiuye2/ target=_blank class=infotextkey>秋叶飘零,春HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开,年复一年地催促着人由少到老,除了徒增白发之外,了无生趣。“遇酒须倾.莫问千秋万岁名。”结篇处,词人宕开一笔,说遇到美酒当前,就应该一醉方休,不要戮力去HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求千秋万岁的俗世功名。既然HRef=https://www.qijian.info/list/lixiang/ target=_blank class=infotextkey>理想渺茫,人世如HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,等不到“HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生得意须尽欢,莫使金樽空HRef=https://www.qijian.info/list/duiyue/ target=_blank class=infotextkey>对月”的时候,那么何妨有酒就干,任诞放达,身后名定不如生前一杯酒。结处化李白《HRef=https://www.qijian.info/list/xinglu/ target=_blank class=infotextkey>行路难》中名句:“且乐生前酒一杯,何须身后干载名。”颇得太白逍遥超脱之HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风。
全词虽写春,HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生,轻叹HRef=https://www.qijian.info/list/suiyue/ target=_blank class=infotextkey>岁月,但HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境苍凉,抒发了HRef=https://www.qijian.info/list/rensheng/ target=_blank class=infotextkey>人生无常,转瞬即逝,年华似水,不胜今昔的慨叹。