过小孤山大孤山鉴赏

原文

  八月一日,过烽火矶。南朝自武昌至京口,列置烽燧,此山当是其一也。自舟中望山,突兀而已。及抛江过其下,嵌岩窦穴,怪奇万状,色泽莹润,亦与它石迥异。又有一石,不附山,杰然特起,高百余尺,丹藤翠蔓,罗络其上,如宝装屏风。是日风静,舟行颇迟,又秋深潦缩,故得尽见。杜老所谓“幸有舟楫迟,得尽所历妙”也。

  过澎浪矶、小孤山,二山东西相望。小孤属舒州宿松县,有戍兵。凡江中独山,如金山、焦山、落星之类,皆名天下,然峭拔秀丽皆不可与小孤比。自数十里外望之,碧峰巉然孤起,上干云霄,已非它山可拟,愈近愈秀,冬夏晴雨,姿态万变,信造化之尤物也。但祠宇极于荒残,若稍饰以楼观亭榭,与江山相发挥,自当高出金山之上矣。庙在山之西麓,额曰“惠济”,神曰“安济夫人”。绍兴初,张魏公自湖湘还,尝加营葺,有碑载其事。又有别祠在澎浪矶,属江州彭泽县,三面临江,倒影水中,亦占一山之胜。舟过矶,虽无风,亦浪涌,盖以此得名也。昔人诗有“舟中估客莫漫狂,小姑前年嫁彭郎”之句,传者因谓小孤庙有彭郎像,澎浪庙有小姑像,实不然也。晚泊沙夹,距小孤一里。微雨,复以小艇游庙中,南望彭泽、都昌诸山,烟雨空濛,鸥鹭灭没,极登临之胜,徙倚久之而归。方立庙门,有俊鹘抟水禽,掠江东南去,甚可壮也。庙祝云,山有栖鹘甚多。

  二日早,行未二十里,忽风云腾涌,急系缆。俄复开霁,遂行。泛彭蠡口,四望无际,乃知太白“开帆入天镜”之句为妙。始见庐山及大孤。大孤状类西梁,虽不可拟小姑之秀丽,然小孤之旁,颇有沙洲葭苇,大孤则四际渺弥皆大江,望之如浮水面,亦一奇也。江自湖口分一支为南江,盖江西路也。江水浑浊,每汲用,皆以杏仁澄之,过夕乃可饮。南江则极清澈,合处如引绳,不相乱。晚抵江州。州治德化县,即唐之浔阳县,柴桑、栗里,皆其地也;南唐为奉化军节度,今为定江军。岸土赤而壁立,东坡先生所谓“舟人指点岸如赪”者也。泊湓浦,水亦甚清,不与江水乱。自七月二十六日至是,首尾才六日,其间一日阻风不行,实以四日半溯流行七百里云。

赏析

  本文是HRef=https://www.qijian.info/list/youji/ target=_blank class=infotextkey>游记,HRef=https://www.qijian.info/list/xioshan/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物形象,并在其中蕴含着丰富的情趣和韵味。作者船行于HRef=https://www.qijian.info/list/changjiang/ target=_blank class=infotextkey>长江小孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山至大孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山一段,所见所游,非止一处,为避免重复单调,需要用精彩的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化的笔墨,抓住各处HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物特征进行描绘。文中写烽火矶“嵌岩窦穴,怪奇万状,色泽莹润”,写峭石’‘杰然特起”.“丹藤翠蔓,罗络其上,如宝装屏HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”,写小孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山“碧峰巉然孤起,上干云霄”,写澎浪矶“虽无HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风,亦浪涌,盖以此得名”,写大孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山“四际渺弥皆大江,望之如浮水面”,只寥寥几笔就描绘出鲜明独特的形象。

  由于HRef=https://www.qijian.info/list/jingdian/ target=_blank class=infotextkey>景点多,仅是孤立地写出特征,也可能会失之分散。作者注意了HRef=https://www.qijian.info/list/jingdian/ target=_blank class=infotextkey>景点间的联系。一是各处HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物虽千姿百态,但又均有HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山与江水相互生发辉映的描写,构成整体背景,使HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物在多样中见统一;二是注意各HRef=https://www.qijian.info/list/jingdian/ target=_blank class=infotextkey>景点地理位置上的联系。文章屡次HRef=https://www.qijian.info/list/xiojiang/ target=_blank class=infotextkey>写江流和船行,即在分散的HRef=https://www.qijian.info/list/jingdian/ target=_blank class=infotextkey>景点中贯以线索。至于写澎浪矶和小孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,“二HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山东西相望”,写大孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山时又与小孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山作比,更见出其间联系,从而由各HRef=https://www.qijian.info/list/jingdian/ target=_blank class=infotextkey>景点共同组成一幅完整的HRef=https://www.qijian.info/list/changjiang/ target=_blank class=infotextkey>长江HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水图。

  在各HRef=https://www.qijian.info/list/jingdian/ target=_blank class=infotextkey>景点中,以对小孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的猫写最为充分。作者用笔灵活多变,从各个角度写这一江中绝景。既随角度HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化显现作者是在江行中览眺HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,又从多个角度充分展现了HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物的千姿百态。

  作者在记述HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山川HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物、名胜古迹过程中,随时触合HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情和HRef=https://www.qijian.info/list/yilun/ target=_blank class=infotextkey>议论,并将有关的传闻轶事、前人诗句都信手拈来,还随笔写出郡县沿革、地形防戍等情况,丰富了作品的内容,使HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景HRef=https://www.qijian.info/list/jiyou2/ target=_blank class=infotextkey>记游具有HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想深度,同时亦为HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物添彩生色,使一景一物似乎都带有诗的灵气,文的推致,HRef=https://www.qijian.info/list/shenhua/ target=_blank class=infotextkey>神话的氛围,HRef=https://www.qijian.info/list/lishi/ target=_blank class=infotextkey>历史的积淀,诗文HRef=https://www.qijian.info/list/chuanshuo/ target=_blank class=infotextkey>传说与胜景相互映发,更为引人入胜。

  作为HRef=https://www.qijian.info/list/sanwen/ target=_blank class=infotextkey>散文,所描摹的HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水形象,与用诗歌写出的HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水形象是有差别的。文贴近HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水的本来面貌,写得具体,而诗则是写意的,境象与HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思都升华得更为高远一些。在陆游之前,苏轼有咏大孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山小孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山的著名HRef=https://www.qijian.info/list/tihua/ target=_blank class=infotextkey>题画诗《李思训画<HRef=https://www.qijian.info/list/changjiang/ target=_blank class=infotextkey>长江绝岛图>》:

  HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山苍苍,水茫茫,大孤小孤江中央。崖崩路绝猿HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟去,惟有乔木搀天长。客舟何处来?棹歌中流声抑扬。

  沙平HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风软望不到,孤HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山久与船低昂。峨峨两烟鬟,晓镜开新妆。HRef=https://www.qijian.info/list/zhouzhong/ target=_blank class=infotextkey>舟中估客莫漫狂,小姑前年嫁彭郎。

  诗的最后两句,为陆游文中所引,但诗中以HRef=https://www.qijian.info/list/langman/ target=_blank class=infotextkey>浪漫之笔写得煞有介事,而文中仅作为诗家HRef=https://www.qijian.info/list/langman/ target=_blank class=infotextkey>浪漫HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象的妙语,并对有关HRef=https://www.qijian.info/list/chuanshuo/ target=_blank class=infotextkey>传说予以考校。苏、陆二家,一诗一文。苏诗是凌空飘飏的,所展现的形象,真有“HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山苍苍,水茫茫”“沙平HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风软望不到”的感觉,而陆文则是脚路实地,从多种侧面,作了细致真实的描写。苏诗能启发我们展开HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象的翅膀,陆文则让我们如同身临其境。对比之下,可以显见其差异。但这种差异,是体现着HRef=https://www.qijian.info/list/wenxue/ target=_blank class=infotextkey>文学HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手段的丰富多样,并无高下优劣之分。

返回