折荷有赠鉴赏

原文

涉江玩秋水,爱此红蕖鲜。

攀荷弄其珠,荡漾不成圆。

佳人彩云里,欲赠隔远天。

相思无因见,怅望凉风前。

赏析

  这首诗与李白的《HRef=https://www.qijian.info/list/nigu/ target=_blank class=infotextkey>拟古十二首》其十一很相似。《HRef=https://www.qijian.info/list/nigu/ target=_blank class=infotextkey>拟古十二首》其十一曰:“涉江弄秋水,爱此荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花鲜。攀荷弄其珠,荡漾不成圆。佳期彩云重,欲赠隔远天。HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思无由见,怅望凉HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风前。”除六字不同外,余皆相同。这或许是由于传抄之误的缘故。

  “涉江玩秋水,爱此红蕖鲜。”芙蕖即荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,所以《HRef=https://www.qijian.info/list/nigu/ target=_blank class=infotextkey>拟古》中又作“爱此荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花鲜”。秋高气爽,秋水浩淼,首先就给人以清新、凉爽及高雅、纯洁之感。此时江上弄舟,领略一番江水秋色,已是够惬意的了,然而最引人入胜、最逗人HRef=https://www.qijian.info/list/xiai/ target=_blank class=infotextkey>喜爱的,还是那婷婷玉立的鲜红的荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。从字面上看,这是通过HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景而点明了HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点。但从诗歌意象的沉积所蕴含的内容看,这已不是单纯描景,而是暗含了这位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子如HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花似玉的体貌及纯洁高雅,HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhen/ target=_blank class=infotextkey>坚贞自守的HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格。“涉江”一词,最早见于《HRef=https://www.qijian.info/list/chuci/ target=_blank class=infotextkey>楚辞·九章》,那是HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原借以抒发愤世HRef=https://www.qijian.info/list/youguo/ target=_blank class=infotextkey>忧国之情并表现其纯洁高雅、HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhen/ target=_blank class=infotextkey>坚贞自守的HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格。这里虽无愤世HRef=https://www.qijian.info/list/youguo/ target=_blank class=infotextkey>忧国之意,但借以表现HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子纯洁高雅,坚守贞操的HRef=https://www.qijian.info/list/pinge/ target=_blank class=infotextkey>品格和HRef=https://www.qijian.info/list/xiangwang/ target=_blank class=infotextkey>向往专一的HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情,也是未尝不可的。梁元帝《赋得涉江采芙蓉》诗云:“叶卷珠难溜,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花舒红易倾。”孔德昭同上HRef=https://www.qijian.info/list/tishi/ target=_blank class=infotextkey>题诗云:“朝来采摘倦,讵得久盘桓。”辛德源《芙蓉》诗亦云:“涉江良自远,托意在无穷。”就都是借以表现HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子对专一HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情的HRef=https://www.qijian.info/list/kowang/ target=_blank class=infotextkey>渴望与HRef=https://www.qijian.info/list/xiangwang/ target=_blank class=infotextkey>向往。当然,这一点还需结合下句的“爱此红蕖鲜”理解。梁吴均《HRef=https://www.qijian.info/list/nigu/ target=_blank class=infotextkey>拟古四首》其三《HRef=https://www.qijian.info/list/cailian/ target=_blank class=infotextkey>采莲曲》云:“锦带杂HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花钿,罗衣垂绿川。问子今何去,出采HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南莲。辽西三千里,欲寄无因缘。愿君早旋返,及此荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花鲜。”“荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花鲜”,就已完全象征着年轻貌美的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子及其纯洁HRef=https://www.qijian.info/list/jianzhen/ target=_blank class=infotextkey>坚贞的品性。可见李白《HRef=https://www.qijian.info/list/nigu/ target=_blank class=infotextkey>拟古》中作“爱此荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花鲜”并不是没有HRef=https://www.qijian.info/list/daoli/ target=_blank class=infotextkey>道理的。可以说,李白的这首诗,与上引吴均诗有着极为密切的内在联系。从整首诗的布局来看,首二句还只是兴起,但它在HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的抒发与HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境的创造上,已为整首诗奠定了基调。

  “攀荷弄其珠,荡漾不成圆。”圆大的绿荷之上,滚动着颗颗晶莹的水珠,仔细把玩之中,才突然发现荡漾中的水珠并不是圆的。这只是字面上的理解,实际上,这两句诗巧妙地暗寓了这位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子细微的内心活动。这里,既受到梁元帝“叶卷珠难溜,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花舒红易倾”的启发,同时与南朝HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌《西洲曲》中“低头弄莲子,莲子清如水”的诗句也有异曲同工之妙。诗人运用了南朝HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌中常用的叶音与双关的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手法,“荷”谐音合,“攀荷”即有HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望匹合成双之意。“不成圆”的“圆”,又双关为团圆之圆。那么由“攀荷”到“不成圆”,已非HRef=https://www.qijian.info/list/jiandan/ target=_blank class=infotextkey>简单的动作与物象描写,而是重在刻画这位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子由对专一HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情的HRef=https://www.qijian.info/list/kowang/ target=_blank class=infotextkey>渴望而感发的焦虑与HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷的心态。诗歌由开始轻松HRef=https://www.qijian.info/list/yukuai/ target=_blank class=infotextkey>愉快的赏秋玩荷,到感物而发后的焦虑HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷,这在意脉上是一次转折,在情感上是一次跌宕。因而,下面便很HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地过渡到直抒对“佳人”的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念之情:“佳人彩云里,欲赠隔远天。HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思无因见,怅望凉HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风前。”

  “佳人彩云里”,可以说是受到《西洲曲》“忆郎郎不至,仰首望飞鸿”的启发。然而在李白的诗中,“彩云”,却带有一种虚无飘渺、行踪不定的意象,如其《HRef=https://www.qijian.info/list/gongzhong/ target=_blank class=infotextkey>宫中行乐词八首》其一:“只愁歌舞散,化作彩云飞”,就有相似之处。“欲赠隔远天”,则更明显是受到了《HRef=https://www.qijian.info/list/gushishijiushou/ target=_blank class=infotextkey>古诗十九首·涉江采芙蓉》:“采之欲遗谁,所思在远道。”又《HRef=https://www.qijian.info/list/gushishijiushou/ target=_blank class=infotextkey>古诗十九首·庭中有奇树》:“攀条折其荣,将以遗所思。馨香盈怀袖,路远莫致之。”及吴均“辽西三千里,欲寄无因缘”等诗的影响,借以表现对远方HRef=https://www.qijian.info/list/qinHRef=https://www.qijian.info/list/gre/ target=_blank class=infotextkey>GREn/ target=_blank class=infotextkey>情人无限HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念而又无可奈何的强烈情感。末二句是进一步抒发HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思之苦与HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅HRef=https://www.qijian.info/list/wunai/ target=_blank class=infotextkey>无奈的悲哀HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思。“怅望凉HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风前”,不仅有外貌的描写、HRef=https://www.qijian.info/list/xinli/ target=_blank class=infotextkey>心理的刻划,而且与首句“涉江玩秋水”遥相呼应,并与整首诗的情感、气氛相统一,这就使得诗歌HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然浑成,给人以强烈的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术感染力。

  李白的这首诗所受前人的影响是不小的,把它归入“HRef=https://www.qijian.info/list/nigu/ target=_blank class=infotextkey>拟古”之HRef=https://www.qijian.info/list/zushi/ target=_blank class=infotextkey>组诗,亦不无HRef=https://www.qijian.info/list/daoli/ target=_blank class=infotextkey>道理。但是,在完整、统一的HRef=https://www.qijian.info/list/yijing/ target=_blank class=infotextkey>意境创造上,这首诗却不为前人所囿,具有独自的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风格特征。其一,诗歌虽然始终并没有对女主人公作正面的描写,但从诗歌意象及意脉中可以看出,这位女主人公除具有年轻貌美的特征外,对专一HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求与HRef=https://www.qijian.info/list/xiangwang/ target=_blank class=infotextkey>向往是执着的,其内HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情感是细腻而又复杂的。其二,在诗歌意脉的HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化上,由赏秋玩荷经情因物牵到HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思HRef=https://www.qijian.info/list/kumen/ target=_blank class=infotextkey>苦闷的过程,过渡HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然巧妙,毫无人工的痕迹。诗歌紧紧围绕“攀荷”这一短暂的细节,把女主人公由“爱此红蕖鲜”到“HRef=https://www.qijian.info/list/xiangsi/ target=_blank class=infotextkey>相思无因见”的整个内心的细微HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示得一览无余。这与前人相比,就显得更为凝炼、更为集中。全诗运用HRef=https://www.qijian.info/list/woiwan/ target=_blank class=infotextkey>委婉含蓄的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手法,淋漓尽致地表现出HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物的内HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情感。

返回