鹧鸪词

鹧鸪词朗读

湘江斑竹枝,锦翅鹧鸪飞。

处处湘云合,郎从何处归?

  这是一首HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府诗,郭茂倩《HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府诗集》卷八十《近代曲辞》收录《鹧鸪词》三首,有李益的这首和李涉的两首。李涉诗云:“湘江烟水深,沙岸隔枫林。何处鹧鸪飞,日斜斑竹阴。二女虚垂泪,三闾枉自沉。惟有鹧鸪HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟,独伤行客心。”李益与李涉在诗中都用了湘江、斑竹、鹧鸪等形象来烘托气氛,为所要表现的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuti/ target=_blank class=infotextkey>主题服务。可见《鹧鸪词》在内容上均是表现HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦之情的,而且都须用“鹧鸪”的飞鸣来托物起兴。也就是说,《鹧鸪词》中少不了鹧鸪,此外鹧鸪在诗中还有切题、破题的作用。

  两首诗不同之点是:李涉的《鹧鸪词》由HRef=https://www.qijian.info/list/huaigu/ target=_blank class=infotextkey>怀古兼及HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子行客之情。他充分运用HRef=https://www.qijian.info/list/lianxiang/ target=_blank class=infotextkey>联想:看到湘江水深,想到HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原的沉江自杀;看到斑竹阴阴,想到舜之二妃娥皇、女英的HRef=https://www.qijian.info/list/gushi/ target=_blank class=infotextkey>故事;听到鹧鸪的啼叫,触动自己HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅的愁怀。所抒之情,并非集中于一点,而是泛咏愁情。李益的《鹧鸪词》,写一位HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子对远方HRef=https://www.qijian.info/list/qinglang/ target=_blank class=infotextkey>情郎的HRef=https://www.qijian.info/list/sinian/ target=_blank class=infotextkey>思念,HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情较强烈,也更集中。

  李益诗中的主人公是一位HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活在湘江一带的HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子。诗的HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头写她HRef=https://www.qijian.info/list/huaiyuan/ target=_blank class=infotextkey>怀远的愁情,不是用直陈其事的方法来正面描写,而是用“兴”的手法烘托和渲染,使愁情表现得更加含蓄而有韵致。

  如前两句都是用兴的手法。首句“湘江斑竹枝”又兼用典。舜之二妃娥皇、女英,为舜南巡而死,泪下沾竹。这种染上斑斑泪痕的HRef=https://www.qijian.info/list/zhuzi/ target=_blank class=infotextkey>竹子,称为“湘妃竹”,又称“斑竹”。诗中人看到湘江两岸的斑竹,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然会想到这个HRef=https://www.qijian.info/list/youmoi/ target=_blank class=infotextkey>优美而动人的HRef=https://www.qijian.info/list/aiqing/ target=_blank class=infotextkey>爱情HRef=https://www.qijian.info/list/chuanshuo/ target=_blank class=infotextkey>传说,连类而及,勾起自己HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念HRef=https://www.qijian.info/list/qinglang/ target=_blank class=infotextkey>情郎的HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪。正在这时,诗中人又看到引动她HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪的另一HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物,那长着锦色羽毛的鹧鸪,振翅而飞,且飞且鸣,其声HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦,听到鹧鸪的啼叫,更加重了她的HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪。鹧鸪喜欢相对而啼,俗谓其鸣曰“行不得也哥哥”。大凡HRef=https://www.qijian.info/list/youzi/ target=_blank class=infotextkey>游子、HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇,都怕听鹧鸪的啼叫。看到听到鹧鸪的飞鸣,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然会使这位HRef=https://www.qijian.info/list/sifu/ target=_blank class=infotextkey>思妇的愁怀,一发而不可收了。

  接着诗句HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地过渡到“处处湘云合”一句,以笼罩在湘江之上的阴云,来HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻女主人公HRef=https://www.qijian.info/list/yumen/ target=_blank class=infotextkey>郁闷的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。以阴云喻愁怀,这是古典诗歌中常见的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术手法。《文镜秘府论·地·六志》引《HRef=https://www.qijian.info/list/zengbie/ target=_blank class=infotextkey>赠别诗》曰:“HRef=https://www.qijian.info/list/liqing/ target=_blank class=infotextkey>离情弦上急,别曲雁边嘶,低云百种郁,垂露千行啼。”释曰:“……上见低云之郁,托愁气以合词。”《鹧鸪词》的“处处湘云合”,既是对实景的描写,又巧妙地HRef=https://www.qijian.info/list/biyu/ target=_blank class=infotextkey>比喻HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子HRef=https://www.qijian.info/list/choumen/ target=_blank class=infotextkey>愁闷的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。

  诗的前三句,诗人用湘江、湘云、斑竹、鹧鸪这些HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物构造出一幅有静有动的图面,把气氛烘托、渲染得相当浓烈,末句突然一转,向苍天发出“郎从何处归”的问语,使诗情显得跌宕多姿而不呆板。它写出了主人公的无可奈何的HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,我们仿佛看到她伫立湘江岸边翘首凝望的身影,感觉到她盼郎归来的急切HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情,HRef=https://www.qijian.info/list/renwu/ target=_blank class=infotextkey>人物与周围的环境达到和谐一致,绘出了一幅湘江HRef=https://www.qijian.info/list/nuzi/ target=_blank class=infotextkey>女子HRef=https://www.qijian.info/list/huaiyuan/ target=_blank class=infotextkey>怀远图来。

  这首诗清新含蓄,善用比兴,具有HRef=https://www.qijian.info/list/minge/ target=_blank class=infotextkey>民歌HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风味。HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情手法全靠气氛的渲染与烘托,很有特点。

李益

李益(约750—约830), 唐代诗人,字君虞,祖籍凉州姑臧(今甘肃武威市凉州区),后迁河南郑州。大历四年(769)进士,初任郑县尉,久不得升迁,建中四年(783)登书判拔萃科。因仕途失意,后弃官在燕赵一带漫游。以边塞诗作名世,擅长绝句,尤其工于七绝。 ...

李益朗读
()

猜你喜欢

老笔盘空墨未乾,最佳处与着危栏。

江山分与诸贤客,风雨专为九日寒。

()

言访神仙宅,攀藤石磴闲。泉声春雨涧,人影夕阳山。

丹灶久岑寂,白云空往还。劳劳尘土梦,愧我几时闲。

()
弘历

尘净天逵宿雨过,帝京景物鬯清和。年来深识盈虚理,每对休徵谨畏多。

()
孙继皋

好山晴日片帆移,忽似江南春泛时。但得蓬窗当对此,不妨官舫去迟迟。

()

东华厌逐软红尘,一见潘郎兴味真。落落孤松霄壑志,昂昂野鹤水云身。

关山客梦三更月,驿路梅花十里春。谁唱渭城朝雨曲,坐中愁绝未归人。

()

病中密誓泪纷纷,细喘如丝语不分。到死未能忘子建,佗生应得配参军。

玉箫果许常为媵,神女何辞暂化云。只是费伊方寸血,相如新诔卓文君。

()