大堤曲

大堤曲朗读

汉水临襄阳,花开大堤暖。

佳期大堤下,泪向南云满。

春风无复情,吹我梦魂散。

不见眼中人,天长音信断。

译文

汉水绕着襄阳城,大堤上春暖花开。

在大堤上想起了与佳人相会的日子,不禁望着蓝天白云而热泪盈眶。

本是多情的春风,如今也显得无情起来,将我的好梦吹散。

梦中的眼中人不见了,想给她寄个音信,也因天长地远,而无法到达。

注释

大堤曲:南朝乐府旧题,乐府清商曲辞。起于梁简文帝,又作《襄阳曲》,李白沿用,写一女子对丈夫的怀念,地点即在湖北襄阳城外大堤上,与诗歌紧相关合。

临:一作“行”。

大堤:古迹名,据《一统志》、《湖广志》等记载,大堤在襄阳府城外,周围有四十多里,商业繁荣。

佳期:用以指男女约会的日期。

南云:南飞之云。常以寄托思亲、怀乡之情。

复无:一作“无复”。

魂:古人认为人做梦时,是离开肉体的魂魄在活动。散:一作“断”。

眼中人:指旧相识或想念的人。

音信:音讯;信息。

参考资料:

1、彭定求 等.全唐诗(上).上海:上海古籍出版社,1986:388

2、詹福瑞 等.李白诗全译.石家庄:河北人民出版社,1997:178-179

大堤曲创作背景

  李白此诗作于唐玄宗开元二十年(732),当时李白曾一度离开安陆(今属湖北)北游襄阳(今属湖北)。这首诗当作于李白游襄阳之时,是怀人之作。

参考资料:

1、詹福瑞 等.李白诗全译.石家庄:河北人民出版社,1997:178-179

  此诗开篇即写大堤。大堤东临汉江,春来堤上百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花盛开,堤下绿水溶溶。一个“暖”字复盖着江水、江HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花和岸上的千家万户,HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然这其中也有遍历名HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山大川远道而来的李白。这里,“江城回绿水,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花月使人迷”(李白《襄阳曲四首》其一);“水绿沙如HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪”(其三)。触处生春,不禁撩动人的多感心怀。所以这个“暖”字又有很重的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情分量。于是HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然地转入下面的HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情:旧时以“佳期”指男女的HRef=https://www.qijian.info/list/yuehui/ target=_blank class=infotextkey>约会。《九歌·湘夫人》:“登白薠兮骋望,与佳期兮夕张。”王逸注:“佳,谓湘夫人也。”约而不得见,因此“泪向南云满。”晋·陆机《HRef=https://www.qijian.info/list/siqin/ target=_blank class=infotextkey>思亲赋》云:“指南云以寄钦,望归HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风而效诚。”陈·江总《于HRef=https://www.qijian.info/list/changan/ target=_blank class=infotextkey>长安归还扬州,九月九日行薇HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山亭赋韵》云:“心逐南云逝,形随北雁来。”陆云《九愍》:“眷南云以兴悲,蒙东HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨而涕零。”南云、归HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风、东HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨,本是寄兴之作,后人引申为HRef=https://www.qijian.info/list/siqin/ target=_blank class=infotextkey>思亲和HRef=https://www.qijian.info/list/huainian/ target=_blank class=infotextkey>怀念HRef=https://www.qijian.info/list/jiaxiang/ target=_blank class=infotextkey>家乡之词。这里似用前人诗意。不过也可以有另一种HRef=https://www.qijian.info/list/jioshi/ target=_blank class=infotextkey>解释。此诗与李白《寄远十二首》其五诗只前三句文字不同,该诗云:“远忆巫HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山阳,HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花明绿江暖。踌躇未得往,泪向南云满,春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风复无情,吹我梦魂断。”写所思之人在巫HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山,巫HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山在襄阳南,故云“南云”。李白两次漫游都到过湖北,这位念远之人,可能就是他自己。但也不妨看作是泛指。旧时襄阳,不仅为商业重镇,且为南北交通要衢,往来伫足人多,送往迎来的人也多。李贺《大堤曲》便说:“莲HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风起,江畔春,大堤上,留北人。”“莫指襄阳道,绿浦归帆少。”那么,HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡念远的实不止李白一人。

  望南云,热泪盈睫,“佳期”既误,结果只有HRef=https://www.qijian.info/list/jiqing/ target=_blank class=infotextkey>寄情于梦。可是“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风复无情,吹我梦魂断。”从岑参的“枕上片时春梦中,行尽HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南数千里”(《春梦》)的HRef=https://www.qijian.info/list/xiwang/ target=_blank class=infotextkey>希望终于得在梦中实现的欣然快意,到张仲素的“袅袅城边柳,青青陌上桑。提笼忘采叶,昨夜梦渔阳”(《HRef=https://www.qijian.info/list/chungui/ target=_blank class=infotextkey>春闺思》)的梦后仍未能忘情,梦中相会,确实给了人们无限HRef=https://www.qijian.info/list/anwei/ target=_blank class=infotextkey>安慰。如今却是由于春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风无情,吹破幽梦,使人不能长在梦中相会。古HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府《子夜春歌》:“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风复多情,吹我罗裳开”。与此两句含意相反,而遣词造语上却不无影响。“散”一作“断”。断,截断,折断。杜甫《哀王孙》:“金鞭折断九HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马死。”给人一种戛然而止的意象。散,表示逐渐散开,逐渐远去。“吹”而“散”,则梦在脑海中是一点一点淡化,最后无影无踪了。“梦”之于人,事实也是这样。“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风不相识,何事入罗帏?”(李白《春思》)微露HRef=https://www.qijian.info/list/qianze/ target=_blank class=infotextkey>谴责意。这里说“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风复无情”,“复”者,又也。“无情”,已令人难堪,何况其“复”!表面上不见怨意,实际怨怀尤深。这个“复”字上与“泪向”紧相呼应,下启结束二句:“眼中人”指所思者。佳期误,梦魂散,音信断。这一连串的打击,岂不令人黯然神伤!这种境况,在不少诗人笔下是会写得“冷冷清清凄凄惨惨戚戚”的。但李白表现得“雍容和缓”(朱熹语),神清骨秀,正是“幽秀绝远俗艳”(《唐宋诗醇》)的。

  这首小诗意似直述,笔实曲折:先HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点,后时令,从一个“暖”字中暗传出春来人的HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情的跃动。接下六句,HRef=https://www.qijian.info/list/qingsi/ target=_blank class=infotextkey>情思绵绵,直至尾句。“佳期”二句,似见离乡远别的客子伫立大堤上,目送南天云彩,魂为之销。“春HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风”二句折回,此情此景,似是“昨夜夜半,枕上分明梦见”,那也许是“语多时,依旧桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花面,频低柳叶眉”(韦庄)吧?诗人没有说,妙在可引起读者种种揣想。意味隽永。最后结以“天长音信断”,更觉余味无穷。楚天辽阔,百HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花竞放,百HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟争喧,雁鸣晴空,人却是别一番HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。此刻,“断”者,音信也;而情,不仅未断,却更绵邈无尽了。天才纵逸的李白,即使从这首短章中,也可看出它的情深意远,婉转流丽,完全超脱六朝HRef=https://www.qijian.info/list/yuefu/ target=_blank class=infotextkey>乐府的“轨辙”,而使“古今诗格于是一大变”(胡应麟《诗薮》外编)了。

李白

李白(701年-762年),字太白,号青莲居士,唐朝浪漫主义诗人,被后人誉为“诗仙”。祖籍陇西成纪(待考),出生于西域碎叶城,4岁再随父迁至剑南道绵州。李白存世诗文千余篇,有《李太白集》传世。762年病逝,享年61岁。其墓在今安徽当涂,四川江油、湖北安陆有纪念馆。 ...

李白朗读
()

猜你喜欢

浮云聚散复西东,此处容君一线通。

全体露时如不领,问君何日解相逢。

()

月色清且虚,溪流静而澈。二者相涵映,空山境奇绝。

创始昔何人,石虹跨丹穴。幽篁迷旧溪,回磴距飞辙。

()

臲卼扁舟抱寒水,逍遥野客坐孤蓬。一天星月清吟外,万里江山极望中。

遁迹未能离草莽,机心唯欲破羌戎。此心未遂难为语,负剑长吁气满空。

()

空中蜂队如车轮,中有王子蜂中尊。

分房减口未有处,野老解与蜂语言。

()

斜日归钱暑,秋容淡太虚。閒云工变易,片月自清孤。

淹泊年华老,凄凉岁事馀。时违自朴拙,兴懒日萧疏。

()
陈振家

一蝶飞来大似窗,遭逢狭路意仓惶。轻摇两翅摧黄叶,闲转双睛泛绿光。

顿觉腥风奔面颊,倒抽冷气缩肝肠。归来疑虑总难析,遮莫逍遥漆吏庄。

()