楚人自古登临恨,暂到愁肠已九回。
万树苍烟三峡暗,满川明月一猿哀。
殊乡况复惊残岁,慰客偏宜把酒杯。
行见江山且吟咏,不因迁谪岂能来。
黄溪夜泊。宋代。欧阳修。 楚人自古登临恨,暂到愁肠已九回。万树苍烟三峡暗,满川明月一猿哀。殊乡况复惊残岁,慰客偏宜把酒杯。行见江山且吟咏,不因迁谪岂能来。
楚人自来喜爱登高,抒发心中的烦闷。我才到这里,也觉得忧愁难忍。
莽莽苍苍的树木,终日不散的烟云,使三峡显得阴霾沉沉。开阔的江面,明月高悬,不时传来猿猴的悲鸣。
远离故乡,又逢岁暮年关,怎不叫人心惊。要想安慰孤独的灵魂,最好还是开怀痛饮。
闲来信步漫游,遇见山水佳丽,不妨高声长吟。如果不是贬官外放,又怎么能饱览各地的奇山异景。
楚人:楚国人。楚,战国时的大国,为七雄之一,据有今湘、鄂、皖、江、浙诸省之域。登临:登山临水,谓游览自然胜景。
暂到:刚到,乍到。暂,始、初。愁肠已九回:犹“九回肠”。形容回环往复的忧愁。回肠,极言内心忧虑不安。
万树苍烟:青色的烟雾笼罩着茂密的树林。万,极言其多。苍烟:青烟。
满川明月:明月的清辉朗照着平旷的原野。川,平野、平地。
殊乡:犹“殊方”,异域,他乡。残岁:残年,岁暮,指一年将尽的时候。
慰客:犹“迁客”。慰,郁闷。把酒杯:把盏,把酒,端着酒杯。
吟咏:这里指作诗。后因用为歌咏或作诗的意思。
迁谪:被贬谪到外地。
参考资料:
1、陶文鹏.《宋诗精华》.桂林:广西师范大学出版社,1996
参考资料:
1、陶文鹏.《宋诗精华》.桂林:广西师范大学出版社,1996
这首诗是欧阳修七律中的佳作。诗中不仅描写了三峡苍暗、HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月满川的景象,HRef=https://www.qijian.info/list/jieshi/ target=_blank class=infotextkey>揭示出峡川HRef=https://www.qijian.info/list/yueye/ target=_blank class=infotextkey>月夜的苍茫、辽阔、HRef=https://www.qijian.info/list/qiqing/ target=_blank class=infotextkey>凄清之美;而且借助HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物描写,抒发了作者极为复杂的HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang2/ target=_blank class=infotextkey>思想感受。这里,既有无辜被贬的深沉HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨,又有HRef=https://www.qijian.info/list/sixiang/ target=_blank class=infotextkey>思乡怀归的HRef=https://www.qijian.info/list/chouchang/ target=_blank class=infotextkey>惆怅之情。而在无可奈何的情况下,又HRef=https://www.qijian.info/list/ziwo/ target=_blank class=infotextkey>自我解嘲,故作HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达。
“楚人自古登临恨,暂到愁肠已九回”写因HRef=https://www.qijian.info/list/bianzhe/ target=_blank class=infotextkey>贬谪之恨,而源溯到HRef=https://www.qijian.info/list/quyuan/ target=_blank class=infotextkey>屈原,借以自喻而自慰,可终不能抑制这种HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的HRef=https://www.qijian.info/list/chouyuan/ target=_blank class=infotextkey>愁怨。“万树苍烟三峡暗,满川HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月一猿哀”写有如《秋色赋》,何其凄然。“殊乡况复惊残岁,慰客偏宜把酒杯”写客居HRef=https://www.qijian.info/list/yixiang/ target=_blank class=infotextkey>异乡,苦恨经年,只有借酒消愁。最后两句在自叹自解中,也含有不可言状之HRef=https://www.qijian.info/list/qiku/ target=_blank class=infotextkey>凄苦。
这首诗突出的特点是,气象阔大,意绪苍凉。诗中无论HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景,还是HRef=https://www.qijian.info/list/xushi/ target=_blank class=infotextkey>叙事,HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦意绪笼罩全诗。其中“万树”一联,诗人从大处落墨,描绘出峡川从HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏到静夜的景象。在这幅画面上,众多的HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物如高HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山、丛林、溪水和HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月,本已把画面装饰得既壮美又幽深,再加上“猿哀”一笔,显得更加凄怅苍凉。气象宏阔,以景逆情,进一步渲染作者HRef=https://www.qijian.info/list/zheju/ target=_blank class=infotextkey>谪居HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡的HRef=https://www.qijian.info/list/chouku/ target=_blank class=infotextkey>愁苦HRef=https://www.qijian.info/list/xinqing/ target=_blank class=infotextkey>心情。
诗的前六句表现的是登HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山临水,HRef=https://www.qijian.info/list/gankai/ target=_blank class=infotextkey>感慨万千,各种HRef=https://www.qijian.info/list/qinghuai/ target=_blank class=infotextkey>情怀纠结于心,HRef=https://www.qijian.info/list/chouxu/ target=_blank class=infotextkey>愁绪层层盘结,句句借景HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,表达了内心被贬的良多沉痛:登HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山临水之怅恨,九回盘桓之愁肠。苍烟萦绕之万树,幽暗陡峭之峡谷,满川挥洒之HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月,HRef=https://www.qijian.info/list/qiku/ target=_blank class=infotextkey>凄苦哀婉之猿啼。由于满怀的愁情,HRef=https://www.qijian.info/list/shanshui/ target=_blank class=infotextkey>HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山水HRef=https://www.qijian.info/list/mingyue/ target=_blank class=infotextkey>明月、烟草树木都为之黯然失色。各种HRef=https://www.qijian.info/list/chouyuan/ target=_blank class=infotextkey>愁怨喷薄而楚,又何况临近年关,而自己在HRef=https://www.qijian.info/list/taxiang/ target=_blank class=infotextkey>他乡HRef=https://www.qijian.info/list/jilu/ target=_blank class=infotextkey>羁旅,只能强颜作欢,借酒浇愁,以为暂时的HRef=https://www.qijian.info/list/kuanwei/ target=_blank class=infotextkey>宽慰。在悲极之中,诗人笔锋一转,不再作那儿女情长的伤心之语,而是将悲情化为临HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吟咏,“不因HRef=https://www.qijian.info/list/qianzhe/ target=_blank class=infotextkey>迁谪岂能来”,似乎为今日能饱览楚地奇异谲诡的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光而自豪。情绪顿然一转,于解嘲中放达,字里行间透出一股HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达HRef=https://www.qijian.info/list/haomai/ target=_blank class=infotextkey>豪迈之气。后来,苏轼受欧阳修的影响,也结合自己的多舛经历,在诗歌中将这张苦极HRef=https://www.qijian.info/list/zichao/ target=_blank class=infotextkey>自嘲、愈见HRef=https://www.qijian.info/list/kuangda/ target=_blank class=infotextkey>旷达的宋调发展到了极致。
欧阳修(1007-1072),字永叔,号醉翁,晚号“六一居士”。汉族,吉州永丰(今江西省永丰县)人,因吉州原属庐陵郡,以“庐陵欧阳修”自居。谥号文忠,世称欧阳文忠公。北宋政治家、文学家、史学家,与韩愈、柳宗元、王安石、苏洵、苏轼、苏辙、曾巩合称“唐宋八大家”。后人又将其与韩愈、柳宗元和苏轼合称“千古文章四大家”。 ...
欧阳修。 欧阳修(1007-1072),字永叔,号醉翁,晚号“六一居士”。汉族,吉州永丰(今江西省永丰县)人,因吉州原属庐陵郡,以“庐陵欧阳修”自居。谥号文忠,世称欧阳文忠公。北宋政治家、文学家、史学家,与韩愈、柳宗元、王安石、苏洵、苏轼、苏辙、曾巩合称“唐宋八大家”。后人又将其与韩愈、柳宗元和苏轼合称“千古文章四大家”。
和袁望回。宋代。王之道。 千古风流忆孔明,老龙高卧志存身。强陪簪绂更三圣,安坐江湖又四春。便合痴狂称达者,谁能穷悴作骚人。一杯聊复从公醉,要见予言总是真。
癸酉次韵新春试笔十首酬友人 其十。明代。赵完璧。 挥洒凭谁共好春,青云何幸挹诗人。十分佳句凝清听,大历风流亦迫真。
和朱少府苦雨。宋代。宋祁。 滞淹连春晦,层阴接夜分。骁壶惟发电,愁栋但生云。里突居无爨,官蛙坐厌闻。遥知霖唱罢,客思转相纷。
闻吴吏部少槐哀仆乏嗣饬内入狱侍汤药四首 其一。明代。卢楠。 宓子弹琴日,山涛谪宦时。泽梁施禁网,鳏寡遂恩私。未识洪钧妙,应沾造物奇。周南王化远,终不负螽斯。
送惟良上人归江南。唐代。卢纶。 落日映危樯,归僧向岳阳。注瓶寒浪静,读律夜船香。苦雾沈山影,阴霾发海光。群生一何负,多病礼医王。
嬴惠庵十景诗为邓元宇将军赋 其四 石窦泉香。明代。王弘诲。 季子坡翁怀古间,松楸石窦水潺湲。源源本本钟情处,家在泉南第几山。