山行·布谷飞飞劝早耕

山行·布谷飞飞劝早耕朗读

译文

布谷飞来飞去的劝说人们早些耕种,白鹭趁着天晴在天上扑打着翅膀。

在层层石树之间的路上行走,听得山里田园放水的声音。

注释

舂(chōng)锄:白鹭;

扑扑:扑打翅膀。

  HRef=https://www.qijian.info/list/kaitou/ target=_blank class=infotextkey>开头两句用形象而整饬的对仗句式刻画两种HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟儿的活动,为写春耕营造一种正当其时的氛围。布谷HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟即HRef=https://www.qijian.info/list/dujuan/ target=_blank class=infotextkey>杜鹃,是人们再熟悉不过的,它在HRef=https://www.qijian.info/list/nanfang/ target=_blank class=infotextkey>南方HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天耕种季节鸣叫,它“播谷播谷”的叫声听上去就像在催人种谷一样,所以叫布谷HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟。一“劝”字,将布谷HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟的叫声HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格化,形象生动而富有情味。舂锄即白鹭,它也是HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南常见的一种HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟类,全身HRef=https://www.qijian.info/list/xue/ target=_blank class=infotextkey>雪白,两腿细长,喜欢在水田与河边活动。这种HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟在水中起飞,很远就能听到翅膀打水的“扑扑”的HRef=https://www.qijian.info/list/shengyin/ target=_blank class=infotextkey>声音,当它们成群地在清澈的水边、绿色的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山野、湛蓝的碧空飞翔时是很美的,所以杜甫留下了“一行白鹭上青天”千古佳句。该诗中,作者着一“趁”字,同样将舂锄HRef=https://www.qijian.info/list/renge/ target=_blank class=infotextkey>人格化,好像它明白HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风和日丽的大好HRef=https://www.qijian.info/list/chunguang/ target=_blank class=infotextkey>春光转瞬即逝似的,因此要抓紧HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间一展HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风姿。可以说,春耕期间HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山间这两种HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟的活动,既将HRef=https://www.qijian.info/list/chuntian/ target=_blank class=infotextkey>春天的HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山乡点染得生机勃勃,又为下文写春耕营造了浓浓的氛围。

  第三句写扣题发挥,从仰望的角度HRef=https://www.qijian.info/list/xioshan/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山路之陡峭曲曲。从HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山下向上望去,只见HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山路盘旋而上,被层层叠叠的树木和岩石遮断阻隔,有时又露出那么一小段,就这样时断时续,蜿蜒而上,层层盘旋,越盘越高,越高越细。作者以细腻的笔触,巧妙的视角,将HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山路的特点形象地表现出来了,也凸显了HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山乡HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活的大背景。同时,又暗扣了一“行”,暗写了诗人沿HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山路而上,边登HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山边欣赏的情形,给人以无穷的HRef=https://www.qijian.info/list/xiangxiang/ target=_blank class=infotextkey>想象和回味。如果没有这一句,那么最后通过HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山田放水声写春耕也就没有依据了。

  最后一句是全诗的主旨所在,写的是HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山乡HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民放水播谷的繁忙景象。诗人关注的是HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山乡的春耕,此时终于凸现出来了。这时,诗人已经来到了HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山上。低头俯瞰,只见HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山下斜坡上面层层如梯的水田平整如镜,在阳光的反射下,带子似的一道道绕在HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山间;从梯田方向正传来汩汩的放水声。由放水声可以想见HRef=https://www.qijian.info/list/nongmin/ target=_blank class=infotextkey>农民们巳开始播种稻谷,繁忙的春耕就此拉开序幕。至此,首句布谷HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟的劝耕得到了呼应,全诗的主旨得到了凸显,诗人HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行之始就带有的欣喜之情更是溢于言表。作者本来就HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然,本来就对与HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然融为一体的HRef=https://www.qijian.info/list/nongcun/ target=_blank class=infotextkey>农村HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活极为欣赏,当HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物已经和人们HRef=https://www.qijian.info/list/shenghuo/ target=_blank class=infotextkey>生活和谐地融为一体时,诗人怎能不由衷地HRef=https://www.qijian.info/list/zanmoi/ target=_blank class=infotextkey>赞美和歌唱呢?

  该诗HRef=https://www.qijian.info/list/xioshan/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山行所见所闻,构思巧妙,剪裁得体,卒章显“志”,语言清新雅丽,没有冗辞赘语。桐城派主张的“雅洁”和反对“冗辞”,从这里可见一斑。

姚鼐

姚鼐(nài)(1731~1815)清代著名散文家,与方苞、刘大櫆并称为“桐城三祖”。字姬传,一字梦谷,室名惜抱轩(在今桐城中学内),世称惜抱先生、姚惜抱,安徽桐城人。乾隆二十八年(1763)中进士,任礼部主事、四库全书纂修官等,年才四十,辞官南归,先后主讲于扬州梅花、江南紫阳、南京钟山等地书院四十多年。著有《惜抱轩全集》等,曾编选《古文辞类纂》。 ...

姚鼐朗读
()

猜你喜欢

程子精微谈谷种,谢公近似喻桃仁。

要须精别性情异,方识其言亲未亲。

()

备成熙事,虚徐翠楹。神保聿归,云车夙征。鉴我休德,神交惚恍。

留祉降祥,千秋是享。

()

掉臂兵丛自在行,归来依旧一书生。酒边结客千金尽,帐下翻澜四座惊。

莫惜华年今冉冉,但期民物各平平。春寒喜孕新桐熟,二月江涛撼雾城。

()

镇淮楼下旌旗,晶明辉映云山阁。宸旒倚重,折冲千里,无逾秋壑。缓带轻裘,纶巾羽扇,从容筹略。使毡裘胆破,丁宁边吏,无生事,空沙漠。
二十四桥风月,称断楼、卷尽帘箔。绂麟华旦,饱吟玉蕊,款簪金药。驿骑朝驰,宝鞍卖赐,御筵宣押。更赐环促如,中书入令,作汾阳郭。

()

弭棹宿溪亭,全家梦寐惊。明朝速解缆,莫待浊流平。

()

屋上即青山,柴扉镇日嵌。

烟霞三径足,天地一身闲。

()