临平道中

临平道中朗读

风蒲猎猎弄清柔,欲立蜻蜓不自由。

五月临平山下路,藕花无数满汀州。

译文

水边的香蒲长得又嫩又长,微风吹来,蒲叶摇曳多姿,发出猎猎的响声,卖弄它那轻盈的体态和柔媚的舞姿。蜻蜓飞来,想要在蒲草的叶尖上停留,却不能自由自在地立稳。农历五月间,走在临平山下的路上,可以欣赏到汀洲间的水面上,盛开着许多鲜艳的荷花。

注释

临平:指临平山,在今浙江省杭州市东北。

风蒲猎猎:风吹蒲草发出的声响。蒲,多年生草本植物,也叫蒲草,茎可供编织用。猎猎,形容风声的象声词。

欲立:想要站立。这里是蜻蜓想要在蒲草上停留的意思。

藕花:荷花。

汀洲:水中平地或水边平地,这里指汀洲间的水面。

参考资料:

1、赵山林,潘裕民.桃李春风一杯酒——宋诗经典解读:中西书局,2009-10-1:第110-111页

  宋诗区别于唐诗的一个重要方面,就是宋诗更重视对画意的表现。考其原因,或许是宋代绘画特别发达,而许多知名作家又每兼具画家HRef=https://www.qijian.info/list/heshi/ target=_blank class=infotextkey>和诗人两种身份的缘故(顺便应该提到,宋代的HRef=https://www.qijian.info/list/tihua/ target=_blank class=infotextkey>题画诗也较之前代更为发达)。苏轼、米芾诸人固不必说,即如张公庠《道中》:“一年HRef=https://www.qijian.info/list/chunse/ target=_blank class=infotextkey>春色已成空,拥鼻微吟半醉中。夹路桃HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花新HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨过,HRef=https://www.qijian.info/list/ma/ target=_blank class=infotextkey>马蹄无处避残红。”郑獬《绝句》:“田家汩汩水流浑,一树高HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花明远村。云意不知残照好,却将微HRef=https://www.qijian.info/list/yu/ target=_blank class=infotextkey>雨送HRef=https://www.qijian.info/list/huanghun/ target=_blank class=infotextkey>黄昏。”武衍《湖边》:“日日湖边上小车,要寻红紫醉年华。东HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风合与春料理,忍把轻寒瘦杏HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花。”李显卿《溪行》:“枯木扶疏夹道旁,野梅倒影浸寒塘。朝阳不到溪湾处,留得横桥一板霜。”法具《东HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山》:“窗中远看眉黛绿,尽是当年歌吹愁。HRef=https://www.qijian.info/list/niao/ target=_blank class=infotextkey>鸟语HRef=https://www.qijian.info/list/xiyang/ target=_blank class=infotextkey>夕阳人不见,蔷薇HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花暗小江流。”都描写精工,诗中有画。道潜这首诗写蒲苇受HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风的声形,写蜻蜓在蒲苇上站立不稳的姿态,写临平HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山下,经行之处满眼盛开的荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花,也是充满浓重的画意,表现了宋诗在这一方面的典型特征。但是,诗人们所HRef=https://www.qijian.info/list/zhuiqiu/ target=_blank class=infotextkey>追求的诗中有画,并不是诗等于画,而是诗画相通,特色兼具。因为,一般说来,诗是动态HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术,画是静态HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术。此诗虽有画意,但强调了HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然HRef=https://www.qijian.info/list/jingwu/ target=_blank class=infotextkey>景物的声形、姿态,仍带有诗的特点,是二者完美结合的典范。所以,苏轼作为对诗画都非常内行的作家,一见此诗,就为之激赏。宗室曹夫人还根据诗意画了一幅《临平藕HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花图》。

  诗描写五月仲夏临平HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山下水边HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风光,是“诗中有画”的佳作。首句推出一个近景:一片水边的蒲草,在HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风中翩翩起舞,好像是在表现自己轻柔的舞姿。次句,突出描写一只或数只蜻蜓,因HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风吹蒲动,想要站在蒲草上,总是身不由己,站不住。蜻蜓与HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风蒲仿佛在互相争戏,颇有HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风趣。第三句,承上启下,宛转HRef=https://www.qijian.info/list/bianhua/ target=_blank class=infotextkey>变化,补叙出前两句所HRef=https://www.qijian.info/list/xiofeng/ target=_blank class=infotextkey>写HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景的HRef=https://www.qijian.info/list/shijian/ target=_blank class=infotextkey>时间、HRef=https://www.qijian.info/list/didian/ target=_blank class=infotextkey>地点、位置,也为结句的HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景作了交代和铺垫。第四句,于HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风蒲背后展开自近到远的HRef=https://www.qijian.info/list/feng/ target=_blank class=infotextkey>风景:在HRef=https://www.qijian.info/list/shan/ target=_blank class=infotextkey>山下道路两边,一望无际的荷HRef=https://www.qijian.info/list/hua/ target=_blank class=infotextkey>花开满了水面,鲜明地表现出夏日HRef=https://www.qijian.info/list/jiangnan/ target=_blank class=infotextkey>江南HRef=https://www.qijian.info/list/shuixiang/ target=_blank class=infotextkey>水乡清丽动人的HRef=https://www.qijian.info/list/jingse/ target=_blank class=infotextkey>景色。至此,一幅大小映衬、远近有致、动静相生、工笔与写意相结合的HRef=https://www.qijian.info/list/tuhua/ target=_blank class=infotextkey>图画,便清晰而富有层次地展现在大家眼前。诗歌无一句一字HRef=https://www.qijian.info/list/shuqing/ target=_blank class=infotextkey>抒情,却在所HRef=https://www.qijian.info/list/xiejing/ target=_blank class=infotextkey>写景物中让读者感受到内心的HRef=https://www.qijian.info/list/xianshi/ target=_blank class=infotextkey>闲适以及对HRef=https://www.qijian.info/list/reai/ target=_blank class=infotextkey>热爱大HRef=https://www.qijian.info/list/ziran/ target=_blank class=infotextkey>自然的情感。

  诗人把蒲草HRef=https://www.qijian.info/list/niren/ target=_blank class=infotextkey>拟人化了,写得它像有知觉、有HRef=https://www.qijian.info/list/ganqing/ target=_blank class=infotextkey>感情似的,在有意卖弄它的轻柔。蜻蜓欲立又不能HRef=https://www.qijian.info/list/ziyou/ target=_blank class=infotextkey>自由停立的瞬间姿态,也写得很传神。作者静中写动,以动衬静的HRef=https://www.qijian.info/list/yishu/ target=_blank class=infotextkey>艺术技巧,十分高超。

道潜

道潜(1043—1106)北宋诗僧。本姓何,字参寥,赐号妙总大师。於潜(今属浙江临安)浮村人。自幼出家。与苏轼诸人交好,轼谪居黄州时,他曾专程前去探望。元祐中,住杭州智果禅院。因写诗语涉讥刺,被勒令还俗。后得昭雪,复削发为僧。著有《参寥子集》。 ...

道潜朗读
()

猜你喜欢

殷头

景迟兮开明。

()
严嵩

袁山借寇何由得,鄱水逢君本未期。为政风流应两郡,怀人云树总多时。

沧江暮雨维舟楫,古驿残花对酒卮。知己难同嘉会少,孤帆欲别更迟迟。

()

雪花飞尽江头芦,秋崖有屋窗未糊。

嗅梅自可了孤寂,燃竹相与留须臾。

()
李学一

驰驱终日度深山,何处人家翠霭间。鸡犬数声云外落,峰峦千叠屋前环。

田园杂遝桑麻满,林木青苍鸟雀閒。疑是避秦人尚在,只今世远不知还。

()

寂寂扬雄宅,清凉几席虚。

萸香馈来酒,萤死读残书。

()

半掩衡门不系船,醒时歌咏醉时眠。逍遥笠屐湖边路,蓊郁桑麻雨后天。

嘉会有缘凭入社,素餐非分合归田。古来莫逆真能几,蚤晚相过一粲然。

()